Devlet planlama teşkilatı Nedir? Devlet planlama teşkilatı Anlamı ve Hakkında Bilgi
Devlet planlama teşkilatı nedir? Ülke kaynaklarının verimli bir şekilde kullanılmasını ve kalkınmanın hızlandırılmasını sağlamak, ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınmayı planlı bir şekilde yürütmek, uzun süreli kalkınma planları ile yıllık proğramlar hazırlamak ve bunların uygulanmasını takib etmek gayesiyle kurulmuş, Başbakanlığa bağlı kuruluş Devlet Planlama Teşkilatı, ilk defa 30 Eylül 1960’da 91 sayılı kanunla kuruldu. Ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınmanın bir plana bağlanacağı, 1961 Anayasası’nın 129. maddesinde yer aldı. 8 Haziran 1984 tarih ve 223 sayılı kanun hükmünde bir kararname ile yeniden düzenlenen DPT; Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı ile Yüksek Planlama Kurulundan meydana gelir. Başbakanın başkanlığında ilgili devlet bakanı, Maliye ve Gümrük, Tarım, Orman ve Köy İşleri, Sanayi ve Ticaret, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanları ile DPT Müsteşarından kurulu olan Yüksek Planlama Kurulu; ekonomik, kültürel ve sosyal kalkınmayı ve politika hedeflerini planlamada Bakanlar Kuruluna yardımcı olur. DPT müsteşarlığı, Bakanlar Kurulunun tasdik ettiği esaslar ve hedefler doğrultusunda uzun vadeli kalkınma planı ve yıllık programları hazırlar. Uzun vadeli kalkınma planı Başbakanlığa sunulduktan sonra, Yüksek Planlama Kurulunca incelenir ve Bakanlar Kuruluna iletilir. Burada kabul gördükten sonra da TBMM’nin onayına sunulur. DPT müsteşarlığının hazırladığı yıllık programlar ise, Yüksek Planlama Kurulunca incelenir ve Bakanlar Kurulunca kabul edildikten sonra kesinlik kazanır. DPT müsteşarlığındaki ana hizmet birimleri şunlardır: İktisadi Planlama Başkanlığı, Sosyal Planlama Başkanlığı, Kalkınmada Öncelikli Yöreler Başkanlığı, Koordinasyon Başkanlığı, Avrupa Topluluğu Başkanlığı, İslam Ülkeleri Ekonomik İşbirliği Başkanlığı, Teşvik ve Uygulama Başkanlığı, Yabancı Sermaye Başkanlığı ve Serbest Bölgeler Başkanlığı. Devlet Planlama Teşkilatının yurt dışında temsilcilikleri, danışma birimleri ve yardımcı birimleri de vardır. Devlet Planlama Teşkilatının 223 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye göre vazifeleri şunlardır:1. Memleketin tabii, beşeri ve iktisadi her türlü kaynak ve imkanlarını tespit ederek, takib edilecek iktisadi, sosyal ve kültürel politikayı ve hedefleri tayinde hükümete müşavirlik yapmak.
2. Bakanlıkların ve kamu kurum ve kuruluşlarının iktisadi, sosyal ve kültürel politikayı ilgilendiren faaliyetlerinin koordinasyonunu temin etmek için görüş ve tekliflerde bulunmak ve bu hususlarda müşavirlik yapmak. 3. Hükümetçe kabul edilen hedefleri gerçekleştirecek uzun vadeli kalkınma planları ile yıllık programları hazırlamak. 4. Kalkınma planlarının ve yıllık programların başarı ile uygulanabilmesi için ilgili kurum ve kuruluşların ve mahalli idarelerin kuruluş ve işleyişlerinin ıslahı hususunda görüş ve tekliflerde bulunmak. 5. Kalkınma planlarının ve yıllık programların uygulanmasını takip ve koordine etmek, değerlendirmek ve gerekli hallerde planda ve yıllık programlarda usulüne uygun olarak değişiklikler yapmak. 6. Özel sektör ve yabancı sermaye faaliyetlerinin plan hedef ve gayelerine uygun bir şekilde yürütülmesini teşvik ve tanzim edecek tedbirleri tespit ve teklif etmek, uygulamayı takib etmek. 7. Kalkınmada öncelikli yörelerin daha hızlı şekilde gelişmesini sağlayacak tedbirleri tespit ve teklif etmek, uygulamayı takip ve koordine etmek. 8. Kalkınma planı ve yıllık programlardaki ilke ve hedeflere uygun olarak, milletlerarası ekonomik kuruluşlarla münasebetlerin geliştirilmesinde gerekli görüş ve tekliflerde bulunmak. Devlet planlama teşkilatı ne demek? (Ticari terimler kategorisi) (State Planning Organization) Türkiye’de Planlı Kalkınmayı sağlamak üzere 30.9.1960 tarih ve 91 sayılı özel yasa ile kurulmuştur. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra az gelişmiş ülkeler arasmda planlı kalkınma uygulamaları giderek yaygınlaşmıştı. 1961 Anayasası’nda da aynı görüş benimsenmiş ve Türkiye’de kalkınmanın planlı bir şekilde yürütülmesi hükme bağlanmıştı. DPT’nin kurulması ile Türkiye, 1962 yılından itibaren Planlı Kalkınma Dönemine girmiştir. DPT’nin görevleri, ülkenin doğal, ekonomik ve beşeri her türlü kaynak ve olanaklarını belirleyerek izlenecek iktisadi, sosyal ve kültürel politikaları oluşturmada hükümete danışmanlık yapma, uzunvadeli planlar ve yıllık programlar hazırlama, uygulamayı sürekli gözetleyerek değerlendirme ve gerekiyorsa değişiklik önerilerinde bulunmak şeklinde özetlenebilir. Bakanlıkların, kamu kurum ve kuruluşlarının iktisadi, sosyal ve kültürel politikalara ilişkin faaliyetleri arasında koordinasyon sağlamak da diğer önemli bir görevidir. Devlet Planlama Teşkilatı, Yüksek Planlama Kurulu, DPT Müsteşarlığı ve Daire Başkanlıklarından oluşur. İktisadi Planlama Dairesi, Sosyal Planlama Dairesi ve Koordinasyon Dairesi başlıca birimleridir. Devlet Planlama Teşkilatı tarafından hazırlanan kalkınma planları kamu kesimi için “emredici” (imperative), özel kesim için “yol gösterici” (indicative) niteliktedir (Bkz. Beş Yıllık Kalkınma Planlan).