Sosyoloji

Destinasyon Bazında Marka Denkliği ve Doğu Karadeniz Yaylalarının Eko Turizm Açısından Marka Denkliğine İlişkin bir Uygulama

Destinasyon Bazında Marka Denkliği ve Doğu
Karadeniz Yaylalarının Eko Turizm Açısından Marka Denkliğine İlişkin bir
Uygulama

Yüksek Lisans Tezi

(Çalışmada) Ülkemizin özellikle Doğu
Karadeniz Bölgesi’nde ki yaylalarında hızla gelişen eko turizmin algılanan
marka denkliklerini ortaya koyarak eksikliklerin neler olduğu belirlenmiştir.

Araştırmanın ana kütlesi 2009 yaz sezonunda
Doğu Karadeniz’de bulunan altı yaylayı ziyaret eden eko turistlerdir. Sözü
geçen altı yayla; Artvin – Hopa – Kafkasör Yaylası ve Turizm Merkezi, Rize –
Çamlıhemşin – Ayder Yaylası ve Turizm Merkezi, Gümüşhane – Torul – Zigana
Yaylası ve Turizm Merkezi, Giresun – Bulancak – Bektaş Yaylası ve Turizm
Merkezi ve Ordu – Aybastı – Perşembe Yaylası ve Turizm Merkezidir.

Türkiye’nin dünya turizm endüstrisinden
aldığı payın arttırılması turizmin çeşitlendirilmesine, zamansal ve mekânsal
yığılmanın önüne geçilmesine bağlıdır.

Dünya Turizm Örgütü eko turizmi, doğal
bölgelere yapılan çevreyi korumayı ve yöre halkının refahını artırmayı
amaçlayan sorumlu bir seyahat olarak tanımlamaktadır.

Eko turizm faaliyetlerinin
gerçekleştirilmesinde uyulması gereken ilkeler:

• Doğal ve kültürel etkileri minimum düzeye
indirmek.

• Çevresel ve kültürel bilinç ve saygı
oluşturmak.

• Hem ziyaretçiler hem de ev sahibi toplum
için olumlu deneyimler sağlamak.

• Korumaya yönelik doğrudan finansal
yararlar sağlamak.

• Finansal fayda sağlama yoluyla yerel halkı
güçlendirmek.

• Ev sahibi ülkenin politik, çevresel ve
sosyal ortamına duyarlılığını artırmak.

• Uluslararası insan haklarını iş
anlaşmalarını desteklemek

Eko turizmin genel özellikleri:

• Eko turizm faaliyetinde turistin temel
motivasyon unsuru, doğayı anlama ve inceleme ile birlikte aynı zamanda bu
alanlarda hakim olan geleneksel kültürü de incelemeye ve anlamaya çalışmadır.

• Eko turizm eğitime ve yoruma dayalı bir
özellik içerir.

• Eko turizm turları yalnızca o bölgede
faaliyet gösteren küçük yerel işletmeler tarafından küçük gruplara yönelik
olarak organize edilmez.

Marka denkliği kavramı bir markanın bir ürüne
bağışladığı eklenmiş değer olarak tanımlanmaktadır

Marka denkliği kavramının üç duyarlılık
noktası:

1.Markanın parasal değeri: Markanın finansal
olarak değerini açıklar.

2.Markanın gücü: Marka sadakati, markanın
kendisine olan sadık müşterileri ile açıklanır.

3.Markanın tanılanması: Geleneksel olarak
marka imajı kavramıyla açıklanır

Marka denkliği, markanın kullanım
memnuniyetinin, algılanan yüksek kaliteli değerin ve deneyim sonucunda markaya
olan sadakat hissinin neden olduğu yeniden satın almadır.

Artvin
Merkez – Kafkasör Yaylası ve Turizm Merkezi

İl merkezine 8 km uzaklıkta, belediye
sınırları içerisinde ormanlık bir alan olup dinlenmeye, av ve spor yapma elverişli
bir ortama sahip ilginç manzaraları olan güzel bir mesire yeridir. Yaylanın
denizden yüksekliği 1560 metredir. İl merkezine yakın olması nedeniyle turizm
sezonunda düzenli belediye otobüs seferleriyle ulaşım sağlanmaktadır. Yaylada
alt yapı sorunları büyük ölçüde halledilmiştir.

Her yıl temmuz ayının son haftasın
düzenlenen ve üç gün süren boğa güreşleri şenlikleri yaylanın simgesi
durumundadır.

Rize
– Çamlıhemşin- Ayder Yaylası ve Turizm Merkezi

1350 metre yüksekliktedir. Her türlü alt
yapı hizmeti tamamlanmış yayla kasaba görünümündedir.

50 derece sıcaklıktaki kaplıca suyu
romatizma, kadın hastalıkları ve mide hastalıklarına şifa olmaktadır.

Yayla ve çevresinde (…) birçok turistik
faaliyet gerçekleştirilebilir.

Gümüşhane
Torul – Zigana Yaylası ve Turizm Merkezi

Zigana Tüneli’ne (1850m) 3 km, il merkezine

50 km mesafededir. Eski Tarihi Çin – Trabzon
İpek Yolunun da merkezden geçmesi (…) ve doğanın essiz güzelliklerini de bağrında
barındırması Zigana Turizm Merkezinin cazibesini ve önemini arttırmaktadır.

Trabzon
– Akçaabat – Karadağ Yaylası ve Turizm Merkezi

…yaklaşık 1880 rakımından yer alan Karadağ
Yaylası’na sahil yolundan Düzköy yönüne 12 km asfalt ve daha sonrada 28 km
toprak yolla ulaşılmaktadır.

Ormanları, çiçekli çayırları, el sanatları,
hayvansal ürünleri, doğal yaban hayatı ve henüz tahrip olmamış mahalli yapıları
ile yayla turizmi için önemli potansiyel…

Giresun
– Bulancak – Bektaş Yaylası ve Turizm Merkezi

Giresun merkezden (…) yaklaşık 56 km uzaklıkta…
2200 m yükseklikte…

…yetersiz olmakla birlikte, 72 yataklı bir
otel, üç adet dağ evi bir restoran bulunmaktadır.

Ordu
– Aybastı – Perşembe Yaylası ve Turizm Merkezi

Aybastı ilçesinden 18 km asfalt yolla ulaşım
sağlanmaktadır. Perşembe Yaylası önemli bir panayır yeridir. Yayla insan
sağlığı için son derece cazip suyu ve havasıyla özellikle çevre yerleşmelerden
çok sayıda ziyaretçi ağırlar.

…akarsuların oluşturduğu menderesler,
Karadeniz Bölgesinde az görülen örneklerdendir.

Perşembe Yaylasının altyapı hizmetleri
kısmen tamamlanmıştır.

Eko turizm çevreyi koruyan ve yerel halkın
refahını gözeten, doğal alanlara karsı duyarlı seyahattir.

Eko turizm; doğaya dayalı rekreasyon
faaliyetlerinin çevre üzerindeki etkilerinin her geçen gün artması ile birlikte
kitle turizminin de geleneksel şekillerine bir tepki olarak ortaya çıkmıştır.

Dünya Turizm Örgütü (DTÖ) bu özelliklere
dayanarak eko turizmin üç temel özelliğini de sıralamıştır.

• Eko turizm faaliyetinde turistin temel
motivasyon unsuru, doğayı anlama ve inceleme ile birlikte aynı zamanda bu
alanlarda hakim olan geleneksel kültürü de incelemeye ve anlamaya çalışmadır.

• Eko turizm, doğal ve kültürel çevre
üzerindeki negatif etkileri en aza indirir.

• Yöre halkı için alternatif is ve gelir
olanakları yaratır.

…turizm olayının varlığından bahsetmek
öncelikle bir talep sahipliğinin varlığından bahsetmek demektir. Bu talep
sahiplerinin turizm olayına katılmaları için ihtiyaçlarının karşılanması
gereklidir. Bu ihtiyaçlarını karşılanması ise doğal çevrenin değişmesi anlamına
gelir.

…yerel halkın ekonomik faydalarını maksimuma
çıkarma ve ülke ekonomisine katkı bakımından, eko turizmde ki “eko” ön ekinin
“ekoloji” kadar “ekonomiye” de karşılık geldiği ifade edilir.

Eko turizmin doğrudan ekonomik etkiler
şunlardır:

• Gelir yaratır ve is olanakları sağlar.

• Kırsal alanlar için ekonomik fırsatlar
yaratır.

Son olarak eko turizmin olumsuz ekonomik
etkilerini sıralamak gerekirse:

• Yörede fiyatların artmasına neden olur.

Eko
Turizmin Yerel Halkla İlişkisi

Bir destinasyonda eko turizmin gelişmesi
için yere halka ekonomik, teknik ve eğitim desteği sağlanmalıdır.

Eko turizm projelerinin geliştirilmesinde
başarı sağlanabilmesi için:

• İçme suyu, çekici alanlar ve manzaralar,
kültürel kaynaklar ve bunlara ulaşımı sağlayacak yollar gibi doğal ve fiziksel
özellikler bulunmalıdır.

• Sivil toplum örgütlerinin desteği
sağlanmalıdır. Birçok durumda bu örgütler fonlar oluşturabilir, eğitim
hizmetleri ve teknik yardım sağlayabilir.

Günümüz insanlarının ihtiyaç duyduğu tatil
ve dinlenmenin nitelikli hizmet işletmelerince karşılanması sürdürülebilir
kalkınmanın ahlaki boyutunun önemini vurgulamaktadır.

Çevre kirliliğinin yoğun olduğu yerlerden
kaçış, turizmin diğer bir konusudur.

Turizmin yararları, topluma hızlı bir
şekilde yayılmalıdır.

Amaç 1-Tarihsel, doğal ve kültürel varlıklar
ile çevreyi ve toplumu korumak.

Amaç 2-Tarihsel, doğal ve kültürel varlıkları
turizme kazandırmak.

Amaç 3-Turizmi çeşitlendirmek ve mevsimlere
yaymak.

Amaç 4-Turizm gelirlerini artırmak

Amaç 5-Ulasım olanaklarını kolaylaştırmak

Amaç 6-Alt yapı ve hizmet sorunlarını çözmek

Amaç 7-Turizm sektöründeki işgücünün
niteliğini ve niceliğini arttırmak

Amaç 8-Turizm sektöründeki yatırım
olanaklarını geliştirmek

Amaç 9-Turizm amaçlı tanıtım ve pazarlama
etkinliklerin arttırmak

Tasıma kapasitesi, belli bir çerçevede,
çevreyi tahrip etmeden ne kadar canlının yaşamını sürdürebileceğini gösterir.

Turizmin gelişmesinin sınırlandırılması,
aşırı kullanımdan doğan baskıların ve destinasyonun doğal kaynaklarının ve
kültürel mirasının sömürülmesinin önlenebilmesi için gerekli bir yöntemdir.

Tasıma kapasitesinin belirlenmesinde:

1. Yerel, sosyo-ekonomik ve fiziksel çevre

Doyum seviyesinin asılması, fiziksel ve
sosyo-ekonomik çevrede kalıcı tahribatlara ve kültürel sorunlara yol açar.

2. Turizm imajı ve turistik ürün

Eğer turizm gelişme alanları doyuma
ulaşırsa, ziyaretçilerin gelme sebebi olan bu çekim unsurlarının çoğu
bozulmalara maruz kalabilir ya da destinasyonun kalitesi ve önemi düşebilir.

Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED)

Turizm projeleri için hazırlanacak ÇED
çalışmalarında karşılaşılabilecek güçlükler:

• Etkilerin deneysel yöntemlerle belirlenememesi,

• Etkilerin niceliksel olarak
belirtilememesi,

• Sayısal değerlerle ifade edilen bazı
verilerin, karşılaştırılabileceği bir standardın olmaması,

• Birincil etkiler kadar, ikincil ve dolaylı
etkilerin olmasıdır.

Uluslararası Eko Turizm Topluluğuna göre,
her şey dahil paket turlarda gelirin %80’i havayolu ulaşımı, konaklama tesisi
ve diğer uluslar arası şirketlere dağılırken, yerel eko konaklama tesislerinde
konaklamalarda gelirin %95’ine yakın bölümü yöre ekonomisinde kalmaktadır.

EKO
TURİSTLER

…turistlerin davranışları aşağıdaki gibi
olduğunda sürdürülebilir turizm gelişimi söz konusu olabilir:

• Ahlaki ve çevresel sorumluluğu olan tur
operatörü seçimi,

• Gidilecek ülkeler (…) hakkında önceden
bilgi edinmek ve bu değerlere saygılı davranmak,

• Kültüre ve çevreye duyarlı olarak seyahat
etmek

• Doğal ve tarihi çevreye yönelik mevzuata
uymak

Ekolojik turizmin müşterisi:

1. Başıboş Gezenler: Kendi ülkelerinde
alışkın oldukları yasam tarzından çok uzak bir yasam tarzını risk alarak başka
bir ülkede yasamayı tercih ederler.

Konfor beklentileri yoktur, farklık
arayışları maksimumdadır.

2. Maceracı-Keşifçiler: Turistik kurumlardan
kaçınırlar, çok yer gezip, farklı insanlarla ve kültürlerle tanışmayı denerler.
Yenilikçilik en üst seviyededir.

Uluslararası Eko turizm topluluğu(TIES)’nun
(…) yaptığı bir çalışmada eko turist pazar profili ile ilgili su sonuçlar
ortaya çıkmıştır. Eko turistler en çok 35-54 yas arasında olup, faaliyete
katılan erkek ve kadın oranları eşittir.

Eko turistlerin %82’si üniversite mezunudur.

%60 gibi büyük bir oran 2 kişi olarak
seyahat etmeyi tercih ederken, %15’i ailesiyle birlikte, % 13’ü tek basına
seyahat etmeyi tercih etmektedir. En az bir kez eko turizme katılan ve
deneyimli olarak tabir edilen eko turistlerin %50’si 8 ile 14 gün süreli
seyahatleri tercih etmiştir.

Seyahatin en önemli unsuru sırasıyla; ıssız
ve sessiz doğal ortamlar, yaban hayatını gözleme ve uzun yürüyüşler ile
trekking’tir. Gelecekte seyahat etmeyi sağlayacak en önemli motivasyon
unsurları ile ilgili sonuçlara bakıldığında ise birinci sırada doğal manzaradan
ve doğadan hoşlanma yer alırken ikici sırada yeni yerler görme, deneyimler
yasama yer almaktadır.

EKO
TURİZM KAPSAMINDA YER ALAN FAALİYET TÜRLERİ

Akarsu
Turizmi ( Rafting)

Artvin Altıparmak (Barhal) Çayı, Rize
Fırtına Deresi, Antalya Köprüçay, Antalya Manavgat Çayı, İçel Anamur (Dragon)
Çayı, İçel Göksu Nehri ve Dalaman Çayı rafting için en elverişli
akarsularımızdır.

Kus
Gözlemciliği (Ornitoloji)

Dürbün, kus gözlemcisinin en temel aracıdır.
Kus gözlerken diğer önemli araç ise içinde kuşların resimlerinin bulunduğu
kılavuz kitaptır.

Türkiye’de toplam 67 kuş ailesinden 450 kuş
türü olduğu kabul ediliyor. Bunların 394’ü düzenli olarak görülebiliyor ve 304
tür çoğalıyor.

Önemli kuş gözlem merkezlerimiz şunlardır:

• Doğu Karadeniz ve Çoruh Havzaları

Mağara
Turizmi

Mağaracılık, bilimsel ve sportif amaçlarla
yürütülen bir uğraştır. Sportif mağaracılık dünyanın en tehlikeli doğa
sporlarından biri olarak kabul edilmektedir.

…yurdumuzda yaklaşık 40.000 adet mağara
bulunmaktadır.

Bisiklet
Turları

Doğa
Yürüyüşü (Trekking)

Dağcılık

• Rize – Kaçkar Sıradağları

Agro
Turizmi

Agro turizm, şehir insanlarının şehrin
gürültü ve koşturmacasından kurtulmaları, doğayla daha yakın ilişki
kurabilmelerinin sağlanması ve uzun zamandır unutulmuş olan şeylerle; ekmek
pişirmek, geleneksel tatlı – pasta yapımı, kilim/halı dokuma, at biniciliği,
ormanda bir gezinti, zeytin toplamak, vb. tanıştırmak anlamında çok başarılı bir
yöntemdir. Yerel halkların gelişme ve büyümelerine katkıda bulunduğu gibi, geleneksel
ürünlerin ( reçel, kilim, halı, el sanatları, oya, dantel, hoş kokulu bitkiler,
yemekler vb. ) üretimini arttırarak ve destekleyerek, aksi takdirde yok olacak
ve unutulacak geleneksek ürünlerin korunması ve geliştirilmesine de katkıda bulunmaktadır.

Bitki
İnceleme (Botanik) Turizmi

Avrupa’nın tamamında var olan bitki sayısı
toplam 12 000 adet iken bu sayı ülkemizde 9.000 adettir.

Av
Turizmi

Yön
– Hedef Bulma (Orieteering)

Yamaç
Paraşütü (Parapente)

Türkiye’nin sahip olduğu koşulları dikkate
alınırsa gelişme potansiyeli fazla bir spordur.

Termal
Turizm

Türkiye (…) sıcaklıkları 0 ile 110 °C
arasında değişebilen 1300 dolayında jeotermal kaynağa sahiptir.

Tatil
Çiftlikleri

Türkiye’de faaliyet göstermekte olan tatil
çiftlikleri genellikle asıl isi tarım veya ekolojik tarım diye adlandırılan doğa
dostu bir üretim gerçekleştirilen küçük ölçekli çiftliklerdir.

Yayla
Turizmi

Yüksek Yaylalar: Denizden Yüksekliği 1600
m’den faza olan ve orman sınırının üstünde bulunan yaylalardır. Bu yaylalarda
kalış süresi daha azdır. Otlatma periyodu 60-80 gün sürer.
Karadeniz ve Akdeniz Bölgeleri’ndeki
yaylalar genellikle bu tip yaylalardır.

Türkiye’de eko turizm etkinlikleri arasında
en fazla yayla turizmi olmaktadır.

(Doğu
Karadeniz Bölgesi’nde) bulunan Yayla Turizm Merkezleri
:

ARTVİN KAÇKAR T.M.

ARTVİN KAFKASÖR T.M.

BAYBURT KOP DAĞI T.M.

GİRESUN BEKTAŞ YAYLASI T.M.

GİRESUN KÜMBET YAYLASI T.M.

GİRESUN YAVUZ KEMAL YAYLASI T.M.

GÜMÜŞHANE KÜRTÜN ERİKBELİ

GÜMÜŞHANE ZİGANA T.M.

ORDU AKKUŞ ARGIN YAYLASI T.M.

ORDU AYBASTI PERŞEMBE YAYLASI T.M.

ORDU ÇAMBASI YAYLASI T.M.

ORDU MESUDİYE ESİLCE TOPÇAM YAYLASI

ORDU MESUDİYE KEYFALAN YAYLASI T.M.

RİZE ANZER T.M.

RİZE ÇAMLIHEMŞİN AYDER KAPLICASI T.M.

TRABZON AKÇAABAT KARADAĞ YAYLASI

TRABZON ARAKLI PAZARCIK YAYLASI

TRABZON ARAKLI YEŞİLYURT YILANTAŞ

TRABZON MAÇKA SOLMA T.M.

TRABZON TONYA ARMUTLU

MARKA
KAVRAMI

MÖ 2000: Mısırlılar çiftlik hayvanlarını
markalarlar.

1922: Marka Adı İngilizceye girer.

Marka
Denkliği Kavramı

Marka oluşturma programlarının amacı, marka
denkliği yaratmaktır.

Marka denkliği, markasız ürünün edeceği
değerle karşılaştırıldığında markanın, üreticisine sağlayacağı değeri anlatmak
için kullanılır.

Marka farkındalığı potansiyel bir alıcının
bir ürün kategorisinin üyesi bir markayı anımsama ve tanıma gücüdür.

Müşterideki marka farkındalığını doğru bir
biçimde oluşturmak için:

• Ürün, benzerlerine göre anılmaya değer bir
fark yaratılmalı,

• Markayı hatırlatıcı bir slogan veya melodi
geliştirilmeli,

• Gündem oluşturacak çıkışlar oluşturulmalı,

Marka çağrışımları; tüketiciler için markanın anlamını içeren
ve tüketicilerin hafızalarında yer alan marka ile ilgili bilgi alanlarıdır

Marka kimliği; işletmelerin müşterilere sundukları tüm
hizmetlerin toplamını ifade eder.

DESTİNASYON
MARKASI

Destinasyon kavram olarak, yerel ölçekte
sunulan mal, hizmet ve tatil tecrübelerinin bilesimi olarak ifade edilmektedir.
Daha kısa bir ifade ile destinasyon; turistik yer, varış noktası, turisti çekim
merkezi, turistlerin gittikleri yer anlamına gelmektedir.

Turizmde, bir destinasyonun rekabet etmesi
ve başarılı olabilmesi için, yüksek kaliteli bir hizmet sunması gerekmektedir.

Destinasyonu markalaştırırken, o bölge ile
ilgili her şey tek bir marka çatısı altında toplanmalıdır.

Bir destinasyonun etkili bir markaya sahip
olması için, onu diğer destinasyonlardan ayıran farklı dinamiklerinin olması
gerekir.

Bir destinasyonun imajı, destinasyon
müşterilerinin destinasyonun kimliğine
ilişkin
kanaatidir.

Destinasyon markalaştırma aşamalarını su şekilde
sıralanabilir:

• Güçlü bir markanın dayanağı olabilecek
çekicilikleri tanımlama,

• Basit, çekici, inanılır ve farklılaştırıcı
bir imaj tasarlama,

• Markalaşma faaliyetlerinin tümünü
kapsayacak bir şemsiye kavram belirleme,

• Çarpıcı bir slogan,

• Görsel semboller (Eiffel vb.) ve logo
tasarımı,

• Özel olaylar ve etkinlikler (Wimbledon
Tenis Turnuvası vb.).

Destinasyon
Markası Farkındalığı

Bir destinasyonun markalaştırılması
öncelikli olarak turistler tarafından fark edilmesinin sağlanması ile gerçekleşebilir.

Marka sadakati, tekrar satın almanın uzun
dönemde devam etmesidir.

Araştırmaya katılan turistlerin % 57,4 (221
kişi)’ü erkek ve % 42,6 (164 kişi)’si kadındır.

Araştırmaya katılan turistlere doğu
Karadeniz’de bir eko tura katılsalar birinci öncelikle hangi yaylayı tercih
edeceklerini sorduk ve %30,4 Ayder Yaylası, %19,4 Kafkasör Yaylası, %13,8
Karadağ Yaylası, %13 Perşembe Yaylası, %11,4 Zigana Yaylası ile %8,1 Bektaş
Yaylası cevaplarını aldık.

Araştırmaya katılan turistler doğu
Karadeniz’de eko tura katılmaları durumunda yayla tercihlerini %42,6 doğal
güzellik faktörünü göz önünde bulundurarak, %16,6’sı festival Senlik faktörünü
göz önünde bulundurarak ve %10,6’sı merak faktörünü göz nünde bulundurarak
yaptıklarını belirtmişlerdir.

Kafkasör Yaylasının araştırmaya katılan
turistlere çağrıştırdığı anlam %52,5 ile doğal güzellik çıkmıştır. Ayrıca
Kafkasör Yaylası turistlere; %83,8 ile yeşil rengi çağrıştırmakta ve yine
turistler eğer Kafkasör Yaylası bir cinsiyet olsaydı %71,3 ile kadın olması gerektiğini
belirtmişlerdir.

Ayder Yaylası’nda araştırmaya katılan
turistlere; Ayder Yaylası’ndan önce görülen ve en çok beğenilen yaylanın hangisi
olduğu sorulduğunda %36,4’ü daha önce başka hiç yayla görmediklerini, %21,2’si
ise yine Ayder Yaylası’nı ve Zigana Yaylası’nı beğendiklerini belirtmişlerdir.

Ayder Yaylasının araştırmağa katılan
turistlere çağrıştırdığı anlam %40,9 ile doğal güzellik çıkmıştır. Ayrıca Ayder
Yaylası turistlere; %78,8 ile yeşil rengi çağrıştırmakta ve yine turistler eğer
Ayder Yaylası bir cinsiyet olsaydı %57,6 ile kadın olması gerektiğini
belirtmişlerdir.

Zigana Yaylası’nda araştırmağa katılan
turistlere; Zigana Yaylası’ndan önce görülen ve en çok beğenilen yaylanın hangisi
olduğu sorulduğunda %50’si Ayder Yaylası’nı beğendiklerini, %14,1’i ise yine Zigana
Yaylası’nı beğendiklerini belirtmişlerdir.

Zigana Yaylası’ndan önce gidip en çok beğendikleri
yaylayı beğenme nedenini %62,7 ile doğal güzellik olarak, %10,2 ile dinlenme ve
merak olarak belirtmişlerdir.

Zigana Yaylası’nın araştırmağa katılan
turistlere çağrıştırdığı anlam %51,6 ile doğal güzellik çıkmıştır. Ayrıca
Zigana Yaylası turistlere; %89,1 ile yeşil rengi çağrıştırmakta ve yine
turistler eğer Zigana Yaylası bir cinsiyet olsaydı %60,9 ile kadın olması
gerektiğini belirtmişlerdir.

Karadağ Yaylası’ndan önce görülen ve en çok
beğenilen yaylanın hangisi olduğu sorulduğunda %45,2’yle yine karada Yaylası’nı
beğendiklerini ve %16,1 ile Zigana Yaylası’nı, %14,5 ile Bektaş Yaylası’nı beğendiklerini
belirtmişlerdir.

Araştırmaya katılan turistler (…) yaylayı
beğenme nedenini %51,7 ile doğal güzellik olarak, %12,1 ile dinlenme ve
geleneksel yasam olarak belirtmişlerdir.

Karadağ Yaylası’nın araştırmağa katılan
turistlere çağrıştırdığı anlam %41,9 ile doğal güzellik çıkmıştır. Ayrıca Karadağ
Yaylası turistlere; %72,6 ile yeşil rengi çağrıştırmakta ve yine turistler eğer
Karadağ Yaylası bir cinsiyet olsaydı %62,9 ile kadın olması gerektiğini
belirtmişlerdir.

Bektaş Yaylası’nda araştırmaya katılan
turistlere; Bektaş Yaylası’ndan önce görülen ve en çok beğenilen yaylanın hangisi
olduğu sorulduğunda %40,8’le Ayder Yaylası’nı beğendiklerini ve %16,13 ile daha
öce hiçbir yaylaya gitmediklerini belirtmişlerdir.

…turistler (…) yaylayı beğenme nedenini
%47,5 ile doğal güzellik olarak, %12,5 ile merak ve festival şenlik olarak
belirtmişlerdir.

Bektaş Yaylası’nın araştırmaya katılan
turistlere çağrıştırdığı anlam %30,6 ile doğal güzellik çıkmıştır. Ayrıca
Bektaş Yaylası turistlere; %63,3 ile yeşil rengi çağrıştırmakta ve yine
turistler eğer Bektaş Yaylası bir cinsiyet olsaydı %67,3 ile erkek olması gerektiğini
belirtmişlerdir.

Perşembe Yaylası’nda araştırmaya katılan
turistlere; Perşembe Yaylası’ndan önce görülen ve en çok beğenilen yaylanın
hangisi olduğu sorulduğunda %41,5’le yine Perşembe Yaylası’nı beğendiklerini ve
%18,5 ile daha önce hiçbir yaylaya gitmediklerini belirtmişlerdir.

…yaylayı beğenme nedenini %35,8 ile doğal
güzellik olarak, %17 ile festival – şenlik olarak belirtmişlerdir. On iki
katılımcı bu soruyu cevaplamamıştır (%!8,5).

Araştırmaya katılan turistlere Perşembe
Yaylası’nda sonra gitmek isteyecekleri yayla sorulduğunda %30,8’le Ayder
Yaylası’nı, %21,5’le yine Perşembe Yaylası’nı tercih etmişlerdir.

…gitmek istedikleri yaylanın tercih sebebini
%27,7 ile doğal güzellik olarak, %20’yle de festival – şenlik olarak belirtmişlerdir.

Perşembe Yaylası’nın araştırmaya katılan
turistlere çağrıştırdığı anlam %49,2 ile festival – şenlik çıkmıştır. Ayrıca
Perşembe Yaylası turistlere; %72,3 ile yeşil rengi çağrıştırmakta ve yine
turistler eğer Perşembe Yaylası bir cinsiyet olsaydı %56,9 ile erkek olması
gerektiğini belirtmişlerdir.

Bulgular
ve Yorumlar

Katılımcılar Doğu Karadeniz’de bir eko tura
katılacak olsalar birinci öncelikli olarak doğal güzellikleri nedeniyle (%42,6)
Ayder Yaylası’nı tercih etmişlerdir (%30,4). Bu sonuç Ayder Yaylası’nın akla
gelen ilk yayla olma özelliğini bir fırsata çevirerek kullanması gerekliliğini
ortaya çıkarmıştır.

Ayder Yaylası’nın görülen yaylalar arasında
en çok tercih edilen yayla olduğunu belirtebiliriz.

Yaylanın daha sonraki seyahatlerde tercih
edilecek olmasının nedeni sırasıyla doğal güzellik, merak ve dinlenme olmuştur.

Yaylaların tamamında yaylaların
çağrıştırdığı renk yüksek oranlarla “Yeşil” çıkarken, Bektaş Yaylası’nda %18,4
ile siyah rengin ve Perşembe Yaylası’nda % 15,4 ile mavi rengin ikinci sırada
olması dikkat çekicidir.

Marka çağrışım sorularından diğeri
yaylaların bir insan olması durumunda cinsiyetlerinin ne olacağıdır. Bu soruya;
Bektaş (%67,3) ve Perşembe (%56,9) yaylalarında “Erkek”, Kafkasör Yaylası
(%71,3), Ayder Yaylası ( %57,6), Zigana Yaylası (60,9) ve Karadağ Yaylası
(%62,9) “Kadın” cevaplarını verilmiştir.

Kafkasör Yaylası’nın marka çağrışımları şöyledir:
Kafkasör Yaylası turistlerin zihninde doğal güzellikleri ve festivalleri ile konumlanmıştır.
Bununla birlikte Kafkasör Yaylası turistlere yeşil rengi ve kadın cinsiyetini çağrıştırmaktadır.

Ayder Yaylası’nın marka çağrışımları şöyledir:
Ayder Yaylası turistlerin zihninde doğal güzellikleri ve doğa yürüyüşleri ile konumlanmıştır.
Ayder Yaylası turistlere yeşil rengi ve kadın cinsiyetini çağrıştırmaktadır.

• Ayder Yaylası’nda betonlaşmanın önüne
geçilebilir,

• Yürüyüş parkurları yapılabilir,

• Bölgenin tasıma kapasitesi belirlenerek
göstermelik değil gerçekçi bir eko turizm gelişimi sağlanabilir,

Zigana Yaylası turistlerin gözünde doğal
güzellik ve geleneksel yasam ile konumlanmıştır. Diğer taraftan yayla,
turistlere yeşili ve kadın cinsiyetini hatırlatmaktadır.

Karadağ Yaylası turistlerin gözünde doğal
güzellik ve geleneksel yasam ile konumlanmıştır. Bunun dışında Karadağ Yaylası
turistlere yeşil rengi çağrıştırırken yaylanın kadın cinsiyetine sahip olduğu
katılımcıları tarafından düşünülmüştür.

Bektaş Yaylası turistlerin gözünde doğal
güzellik ve dinlenme ile konumlanmıştır. Ayrıca Bektaş Yaylası yeşil rengi ve
erkek cinsiyetini hatırlatmaktadır.

Perşembe Yaylası turistlerin gözünde basta
festival ve ikinci öncelikte doğal güzellik yaylasıdır. Ayrıca Perşembe Yaylası
turistlere yeşil rengi ve erkek cinsiyetini çağrıştırmaktadır.

Genel olarak tüm yaylalarda ki en önemli
sorunun gelişen turizm endüstrisinin eko turizm prensiplerinden uzak olmasıdır.
Yaylaların tasıma kapasiteleri belirlenmeli, turistlere açık ve kapalı alanlar
oluşturulmalı, geliştirilen alt yapı ve üst yapı unsurları bölgeye ve doğal
çevreye uyumlu olmalıdır.

Çolak, Elif. Destinasyon Bazında Marka Denkliği ve Doğu Karadeniz Yaylalarının Eko
Turizm Açısından Marka Denkliğine İlişkin bir Uygulama
. Yüksek Lisans Tezi.
Gazi Üniversitesi. 2010

İlgili Makaleler