Tarihi Şahsiyetler

Derviş Mehmed Paşa (1730-1777) Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

Derviş Mehmed Paşa (ö. 1191/1777) Osmanlı sadrazamı.

1142’de (1729-30) İstanbul’un Aksaray semti Hoşkadem mahallesinde doğdu. Babası sultan yağlıkçısı Kadri Ağa olarak tanınan Derviş Abdülkadir Efendi’dir. İlk olarak Defterdar Behçet Mehmed Efen-di’nin (Paşa) mühürdar yamaklığı ile gö­reve başladı. Daha sonra Nailî Abdullah, Silâhdar Ali ve Yirmisekiz çelebizâde Meh­med Said paşaların sadrazamlıkları dö­nemlerinde (1755-1756) divitdarlıkta bu­lundu. Defterdar kesedarı iken 4 Şevval 1178’de (27 Mart 1765) gurebâ-yi yemîn kitabetine getirildi ve yüksek dereceli kâtipler zümresine katıldı ertesi yıl eski görevine döndü. 5 Şevval 1180’de (6 Mart 1767) İstanbul mukâtaacisı oldu.

1182’de (1768) başlayan Osmanlı Rus savaşlarına defterdar kesedarı olarak iş­tirak etti. Babadağı’ndaki ordugâhta görev yaptı. 25 Cemâziyelâhir 1185’te (5 Ekim 1771) maliye tezkirecisi ve erzak yokluğu dolayısıyla bunalıp hastalanan Defterdar Hacı İsmail Efendi’nin vekili ol­du. Dört aylık vekâletinin ardından Hacı İsmail Efendi’nin vefatı üzerine 21 Şevval 1185’te (27 Ocak 1772) başdefterdarlığa tayin edildi. Savaşın sonuna kadar süren bu görevi sırasında ordunun kışlamakta ol­duğu Şumnu’ya Ruslar’ın yürüyüşü karşı­sında başlatılan siper yapımına nezaret ettiği gibi cephe cephe dolaştırdığı toplar sayesinde Rus kuvvetlerinin saldırıdan vazgeçip kuşatmada kalmalarını, livâ-i şerifin korunmasını sağladı, sefer bütçe­sini iyi idare etti.

Sadâret kethüdası Ahmed Resmî Efen­di’nin Küçük Kaynarca barış görüşmele­rine birinci elçi olarak tayin edilip 2 Cemâziyelevvel 1188’de (11 Temmuz 1774) yola çıkması üzerine sadâret kethüdâlığı vekâ­leti Derviş Mehmed’e verildi. Savaşı sona erdiren barış antlaşmasının metni de onun eliyle sadrazama ulaştırıldı. Ordu henüz İstanbul’a gelmeden 28 Cemâzi­yelâhir 1188’de (5 Eylül 1774) defterdar­lıktan alındıysa da Sadrazam İzzet Meh­med Paşa’nın müdahalesiyle 22 Receb’-de (28 Eylül) ikinci defa defterdar oldu.