Derviş Mehmed Paşa (1730-1777) Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi
Derviş Mehmed Paşa (ö. 1191/1777) Osmanlı sadrazamı.
1142’de (1729-30) İstanbul’un Aksaray semti Hoşkadem mahallesinde doğdu. Babası sultan yağlıkçısı Kadri Ağa olarak tanınan Derviş Abdülkadir Efendi’dir. İlk olarak Defterdar Behçet Mehmed Efen-di’nin (Paşa) mühürdar yamaklığı ile göreve başladı. Daha sonra Nailî Abdullah, Silâhdar Ali ve Yirmisekiz çelebizâde Mehmed Said paşaların sadrazamlıkları dönemlerinde (1755-1756) divitdarlıkta bulundu. Defterdar kesedarı iken 4 Şevval 1178’de (27 Mart 1765) gurebâ-yi yemîn kitabetine getirildi ve yüksek dereceli kâtipler zümresine katıldı ertesi yıl eski görevine döndü. 5 Şevval 1180’de (6 Mart 1767) İstanbul mukâtaacisı oldu.
1182’de (1768) başlayan Osmanlı Rus savaşlarına defterdar kesedarı olarak iştirak etti. Babadağı’ndaki ordugâhta görev yaptı. 25 Cemâziyelâhir 1185’te (5 Ekim 1771) maliye tezkirecisi ve erzak yokluğu dolayısıyla bunalıp hastalanan Defterdar Hacı İsmail Efendi’nin vekili oldu. Dört aylık vekâletinin ardından Hacı İsmail Efendi’nin vefatı üzerine 21 Şevval 1185’te (27 Ocak 1772) başdefterdarlığa tayin edildi. Savaşın sonuna kadar süren bu görevi sırasında ordunun kışlamakta olduğu Şumnu’ya Ruslar’ın yürüyüşü karşısında başlatılan siper yapımına nezaret ettiği gibi cephe cephe dolaştırdığı toplar sayesinde Rus kuvvetlerinin saldırıdan vazgeçip kuşatmada kalmalarını, livâ-i şerifin korunmasını sağladı, sefer bütçesini iyi idare etti.
Sadâret kethüdası Ahmed Resmî Efendi’nin Küçük Kaynarca barış görüşmelerine birinci elçi olarak tayin edilip 2 Cemâziyelevvel 1188’de (11 Temmuz 1774) yola çıkması üzerine sadâret kethüdâlığı vekâleti Derviş Mehmed’e verildi. Savaşı sona erdiren barış antlaşmasının metni de onun eliyle sadrazama ulaştırıldı. Ordu henüz İstanbul’a gelmeden 28 Cemâziyelâhir 1188’de (5 Eylül 1774) defterdarlıktan alındıysa da Sadrazam İzzet Mehmed Paşa’nın müdahalesiyle 22 Receb’-de (28 Eylül) ikinci defa defterdar oldu.