Kimdir

Dean Acheson kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi

Dean Acheson kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: (1893-1971) ABD’li devlet adamı. Soğuk Savaş politikalarının önde gelen uygulayıcılarındandır. 11 Nisan’da Connecticut’ta doğdu, 12 Ekim’de Maryland’de öldü. Babası Connecticut piskoposuy­du. Yale ve Harvard üniversitelerinde hukuk öğreni­mi gördü. 1917’de evlendi, üç çocuğu oldu. I. Dünya Savaşı sırasında ABD donanmasında görev aldı. 1921’de Washington’da bir hukuk bürosunda çalış­maya başladı. 1933’te maliye bakan yardımcısı oldu. Sadece beş ay süren bu görevinden sonra 1941’de Dışişleri Bakanlığı İktisadi İşler Dairesi başkanlığına getirildi.1945’te ABD dışişleri bakan yardımcısı oldu. II. Dünya Savaşı sonrası Soğuk Savaş döneminde ABD dış politikasını yönlendiren kişilerden biri olmuştur. ABD’nin Ortadoğu’daki çıkarlarını koru­mak için hazırlanan Truman Doktrini’nin ve Marshall Planı’nın uygulayıcılarındandır. Truman Doktrini çerçevesi içinde Türkiye ve Yunanistan’a acil askeri ve ekonomik   yardım yapılması öngörülüyordu.

1949’da Truman’ın başkanlığı sırasında dışişleri bakanı oldu. Sovyetler Birliği ve öteki sosyalist ülkelere karşı Batı ittifakının oluşturulmasını savun­du, bu amaçla NATO’nun kurulmasına öncülük etti.

Senatör McCarthy’nin başkanlığını yaptığı “Amerika’ya Karşı Çalışmaları Araştırma Komitesi” nin, birlikte çalıştığı insanlarla ilgili soruşturma yapmasına karşı çıkınca McCarthy’ci kesimlerin tep­kisini çekti. Çin Halk Cumhuriyeti’nin Kore Savaşı’ na katılmasından sorumlu tutuldu ve istifasını isteyen bir kamuoyu oluşturuldu. Ama Başkan Truman, Acheson’u destekleyerek görevde kalmasında ısrar etti.

Çin Halk Cumhuriyeti’nin ABD tarafından ta­nınmaması, Çan Kay-Şek yönetimine ve Çin Hindi’ndeki Fransız sömürge yönetimine yardım edilme­si gibi kararların alınmasında etkili oldu. 1954’te dışişleri bakanlığından ayrıldıktan sonra özel işlerinin yanı sıra devlet başkanlarına danışmanlık yaptı. 1964’te Kıbrıs sorununun çıkmaza girmesi üzerine ABD devlet başkanının temsilcisi olarak Cenevre’de yapılan görüşmelere katıldı. “Acheson Planı” adıyla anılan önerilerinin arasında Kıbrıs’ta Türkiye’ye üs verilmesi de vardı.

Dışişleri bakanlığı yaptığı yılları değerlendiren Present at the Creation: My Years in the State Department adlı kitabı 1970 yılında tarih dalında Pulitzer Ödülü’nü kazandı.

YAPITLAR:

Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansklopedisi, 2. cilt, Anadolu yayıncılık, 1983