Davud Paşa Kışlası Tarihçesi, Mimari, Özellikleri, Hakkında Bilgi

Dâvud Paşa Kışlası. Sultan II. Mahmud tarafından Asâkir-i Mansûre-î Muhammediyye’nin tameti için İstanbul’da Dâvud Paşa sahrasında 1827 yılında inşa ettirilen kışla.

1826’da Yeniçeri Ocağfnın kaldırılma­sı sırasında yeniçeri kışlalarından biri yakılıp diğeri de yıkıldığından, Sarây-ı Atîk-i Âmire yeni teşkil edilen Asâkir-i Mansûre-i Muhammediyye için devrin Hassa mimarı Abdülhalim Efendi tara­fından tâdil ve avlusuna yeni binalar ilâ­ve edilerek seraskerlik binası yapılmış, Selimiye ve Levent’tekiler gibi önceden inşa edilen kışlalar tamir ettirilerek bun­lardan faydalanılmış, fakat kâfi gelmeyince Dâvud Paşa sahrasında, Rami Çiftliği’nde, Kasımpaşa semtinde, Maçka ve Tophane’de deyeni kışlalar yaptırılmıştır.

Dâvud Paşa Kışlası adını, II. Bayezid devrinin ünlü veziriazamlarından Koca Dâvud Paşa’ya (ö. 1498) nisbet edilen ça­yırdan almıştır. İnşasına 1826 yılında başlanan kışla 29 Şaban 1242 tarihinde tamamlanmıştır. Bu kadar büyük bir binanın, bina emini Kapıcıbaşı Mehmed Ağa’nın gayretleriyle bir yıl gibi çok kısa bir sürede bitirilmesi, o dönemin şartlan göz önüne alınırsa fev­kalâde önemlidir. Kışla ile birlikte bina­nın dört köşesine kuleler ve padişahın ikameti için özel bir daire yaptırılmıştır. Kışla içinde ayrıca yollar ve su kanalları yapılmış, inşaat alanının düzenlenmesi için 19.516 kuruş harcanmış, toprak tes­viyesi için 3000 kadar işçi çalışmıştır. Atılan ka­gir temeller için de 29.274 kuruş sarfedilmiştir. Fakat asıl büyük masraf, iki katlı olarak inşa edilen kışla binasına yapılmıştır. Kışlanın içine bir de hamam inşa edilmiştir. Binanın sağlam olması için duvarların içine İzmit çubuğundan gizli hatıllar, binanın dört köşesindeki kulelerin üzerlerine de çelikten gönder mili yerleştirilmiş, sadece bu kulelerin inşa masrafı 33.000 kuruşu bulmuştur. Kışla Camiine ise 24.000 kuruş sarfedilmiştir. Padişahın ziyaretlerinde ikameti için yaptırılan ve altı tam, dört yarım sü­tun üzerine oturtulan özel daireye 81.600 kuruş harcanmıştır. Pencereler meşeden yapılmış olup etraflarına söğeler konulmuştur. Kışlanın mermerden kapılarının her biri kemerli hatıllarla tahkim edil­miş, sadece kapılar için 20.000 kuruş harcanmıştır. Binanın su ihtiyacı, Eyüp civarındaki Mir Hasan köyü yakınların­da açılan kuyudan sağlanmıştır. Kışlanın tamamı 6516 kese akçeye yani 3.250.000 kuruşa mal olmuş, bu paranın 6300 ke­sesi kışla binasına, geri kalan 216 kesesi ise tâli kısımlarına harcanmıştır. Zaman zaman para darlığından kay­naklanan ödeme güçlükleri yüzünden yarım kalma tehlikesiyle karşılaşan kış­la inşaatı, II. Mahmud’un kararlı tutu­mu ve kendi bütçesinden yaptığı malî yardımlar sayesinde bitirilebilmiştir. Düz taşlardan ya­pılmış olan kışla 327 x 165 m. ebadındadır ve yedi kapısı bulunmaktadır. İn­şaat sahası 17.510, 96 mz. kapladığı alan ise 61.394,39 metrekaredir. Binada top­lam 204 oda, 233 kapı, 892 pencere, dör­der ve onar gözlü 16 tuvalet ve 12 mer­diven bulunmaktadır.

Dâvud Paşa Kışlası çeşitli tarihlerde onarım görmüştür. İlk tamir 1830 yılı Ocak ayında yapılmış, bu tamir hazineye 1.306.054 akçeye mal olmuştur. Ertesi yıl yapılan ikinci tamir için de toplam 8.740.446 ak­çe sarfedilmiştir. 1831 yılından sonra uzunca bir süre onarım görmeyen Dâvud Paşa Kış­lası’nın 1843’te tekrar tamir edilmesi gerekmiştir. Bu tamirat için de toplam 16.961 kuruş harcanmıştır. Daha sonra arka ar­kaya 1844 ve 1845 yıllarında onarım gö­ren Dâvud Paşa Kışlasfnda ayrıca bir et deposu ile bir de ambar inşa edilmiştir. Bü­tün bu onarımlar için yaklaşık 78.000 kuruş sarfedilmiştir. 1849 yılında kışla civarındaki su çeşmelerden akıtılarak hizmete sunulmuş ve bina bu tarihler­de de kısmî onarımlar geçirmiştir[414]. Kışla binası ile birlikte bazı ek binalara da ihtiyaç du­yulduğundan eskiden kalma sarayın taş ve ahşap daireleri onarılmış ve süvari birliklerinin atları için de iki ahır yaptırıl­mıştır. Bu arada IV. Mehmed zamanından kal­ma cami de onarılmıştır.

Kışla 1308 (1890-91) yılından itibaren hava gazı ile aydınlatılmaya başlanmış. buradaki askerler için II. Abdülhamid za­manında bir de fırın yaptırılmıştır. Eski Edirne yolu kenarında olan bu ek tesis halen fı­rın olarak kullanılmaktadır.

Aymtablı Aynî (ö. 1837), her mısraı ebced hesabıyla Dâvud Paşa Kışlası’nın in­şa tarihini gösteren bir manzume kale­me almıştır.

XX. yüzyıl başlarında metruk halde bu­lunan Dâvud Paşa Kışlası’na Balkan Harbi’nde geçici olarak muhacirler yerleşti­rilmiştir. Cumhuriyet döneminde 1926-1930 yılları arasında restore edilen kışla yine askerî amaçla kullanılmıştır. 1937′-ye kadar piyade, topçu, tanksavar ve uçaksavar birlikleri, 1937-1944 yılları arasında İkinci Süvari Tümeni. 1945-1961 arasında Üçüncü Zırhlı Tugayı. 1961-1968 arasında Zırhlı Muharebe birlikleri bu­rada iskân edilmiştir. 1968 yılından son­ra 66. Mekanize Tümen Karargâhı ola­rak kullanılan kışla halen Askeri İnzibat Merkez Komutanlığı emrine verilmiş bu­lunmaktadır.

Diyanet İslam Ansiklopedisi