Davranışçılık Ekolü, Kuramı Behaviorizm, Davranışsal Yaklaşım

Psikolojide:
Davranışçılık Birleşik Devletler’deki psikoloji disiplini içerisinde XX. yüzyılda ortaya çıkan bir yönelimi ifade eder. Davranışsal yaklaşım çevrenin insan üzerindeki etkileriyle insan ve hayvan davran ıslarında ki değişimler arasındaki ilişkilerin nesnel yoldan incelenmesi üzerinde durur. Bu ya laboratuvarda ya da nisbeten kontrol altındaki kurumsal ortamlarda gerçekleştirilir. I. Dünya Savaşı’nın hemen arefesinde farklı bir akım olarak göze batan davranışçılık, insan zihninin ve bilincinin ice-bakışı (introspeetive) incelenmesi olarak tanımlanan psikolojinin kökten reddini ifade eder. İlk davranışçılar Wondt ve Titchcner’in yapısalcılığından, James, Dcwey, Angell ve Carr’ın işlevsel zihinci liginden (mentalism) ve Geştalt psikolojisinin izafiyetçilik ve fenome-nolojisinden uzak durdular.

John b.NVatson 1913’te davranışçılığı yani bir akım olarak ilan etti; fakat akımın tarihsel gelişmesinin temelleri antik Yunanlılara kadar geri gider ve deneycilik, elementinin, çağrışımcılık, objektivizm ve naturalizmi kapsamına alır. Davranışçılığın XIX. yüzyılın sonu ile XX. yüzyıldaki doğrudan selefleri şunlardı: Darwin’in evrim teorisinden ilham alan işlevsel (fonkisoyonel) yönelim ve hayvan davranışına dair incelemeler; Refleksif davranış bağ­lamında uyarımın onun yerine kaim olduğunu savunan Rus fizyologları Ivan Pavlov ve Vladimir Bekhterev’in şartlandırma araştırmaları; Tepki sıklığı üzerinde davranışın sonuçlarının etkileriyle uğraşan Amerikan psikologu Edward Thorndike’in bulmaca kutusu inceleme­lin Şartlandırma araştırmasına dair iki egemen ve sık sık ta rekabet eden teorik-prosedüral model, Pavlov ve Bekhterev’in çalışmalarından türemiş klasik ve Skinner’in uyarımsız (operanı) şartlandırma olmuştur.