Nedir ?

Darb-ı Fetih Usülü Nedir, Ne Demek, Özellikleri, Hakkında Bilgi

Darb-ı fetih. Türk mûsikisi usullerinden.

Seksen sekiz zamanlı bir büyük usul olup “zarb-ı fetih” şeklinde de kullanı­lır. Başta bir sofyandan sonra bir yürük semai, dört sofyan, iki yürük semai, iki sofyan, yine bir yürük semai, bir sofyan ve nihayet dört sofyandan oluşan bir fer’ usulüyle yine dört sofyandan oluşan bir nîm – hafif usulünün birleşmesinden mey­dana gelmiştir. Birkaç usulün terkibin­den teşekkül eden zencîr ve darbeyn usulleri bir yana bırakılırsa darb-ı fetih usulü bağımsız en büyük usuldür. 88/ 4’lük ikinci ve 88/2’lik üçüncü merte­beleri kullanılmıştır. Üçüncü mertebesi­ne “ağır darb-ı fetih” adı verilmiştir. Bu mertebede usulün bazı vuruşları zaman­la velvelelendirilmiştir. Aşağıdaki şema­larda 88/4’lük mertebe usulün esas şek­liyle. 88/2’lİk mertebe ise sonradan velvelelendirilmiş şekliyle yazılmış, ancak velveleli kısımların eski şekilleri de işa­ret edilmiştir. Usul mertebelerinin şe­matik gösterilişi şöyledir:

Ünlü Türk mûsiki nazariyatçısı Abdül-kâdir-i Merâgi, 1382 yılında Celâyirli Şeh­zade Şeyh Ali’nin, kardeşi Ahmed Baha­dır ile yaptığı savaşı kazanması üzerine bu zaferin hâtırası olarak darb-ı fetih adlı bir usul tertip etmiştir. Ancak kırk dokuz zamanlı olan bu usul, burada ko­nu edilen darb-ı fetih usulünden tama­men farklı bir yapıya sahiptir.

Peşrev ve bestelerde kullanılan bu usul ile ölçülmüş peşrevler genellikle beş ha­neli yani zeyillidir. Bu peşrevlerin her ha­nesi bir usuldür. Bestelerde ise her mıs­ra terennümle birlikte bir usuldür.

Diyanet İslam Ansiklopedisi