Damad İbrahim Paşa Kütüphanesi Tarihçesi, Özellikleri, Hakkında Bilgi
Damad İbrahim Paşa Kütüphanesi, Damad İbrahim Paşa’nın İstanbul Şehzadebaşı’nda inşa ettirdiği külliyenin dârülhadis kısmında kurduğu kütüphane.
Tarihçi Râşid Mehmed Efendi, dârülhadis ve kütüphanenin 15 Receb 1132’de devrin ileri gelen devlet adamlarının, ulemânın ve meşâyihin katıldığı büyük bir merasimle açıldığını nakleder. Kütüphanenin ve dâralhadisin vakfiyesinin hazırlanması, muhtemelen İbrahim Paşa’nm Nevşehir’de yaptırmakta olduğu hayratının tamamlanmasını beklemesinden dolayı, dokuz yıl sonra Şevval 1141 ‘de mümkün olabilmiştir. Vakfiyeden öğrenildiğine göre kütüphanede, biri bu kütüphaneye bağışlanan Kazasker Sünbül Ali Efendinin kitapları için olmak üzere beş hâfız-ı kütüb görevlendirilmiştir. Haftanın üç günü okuyucuya açık olan kütüphanede hâfız-ı kütübler nöbetleşe bulunmakta ve yaptıkları iş karşılığı günde 15’er akçe ücret almaktaydılar. Buradaki kitapları kataloglamakla görevli bir kâtib-i kütübün günlük ücreti ise 10 akçe idi. Kütüphanede ayrıca bir mücellit, bir bevvâb, bir de ferrâş görev yapmaktaydı. Kitapların ödünç olarak kütüphane dışına verilmeyeceği de vakfiyede belirtilmiştir.
Devrin padişahı III. Ahmed gibi kitap meraklısı olan İbrahim Paşa, kütüphanesine koyacağı kitapları büyük bir dikkatle seçmiştir. Koleksiyonda tezhip, hat ve cilt bakımından sanat eseri sayılabilecek kitaplarla müellif hattı ve istinsah tarihleri oldukça eski eserler de bulunmaktadır. Kütüphanenin 1820 yılında yapılan sayım sonucu hazırlanan katalogunda mevcut kitapların iki gruba ayrılarak tasnif edildiği, birinci bölümde değerli kitaplara yer verildiği, İkinci bölümde ise “Tullâb Defterinin Kitaplarıdır” başlığı altında ders kitaplarının sıralandığı görülmektedir.
Damad İbrahim Paşa’nın dârülhadisindeki kütüphane 1914’te Sultan Selim’de tesis edilen kütüphaneye nakledilmiş. 1918 yılında ise bugün bulunduğu Süleymaniye Kütüphanesi’ne getirilmiştir. Kütüphane koleksiyonunda 1171 yazma ve 4 basma eser mevcuttur.
Diyanet İslam Ansiklopedisi