Dagatır Kimdir, Hayatı, -Müslüman Olduğu İçin Öldürülen Bizans Patriği-

Dagâtır el-Uskuf er-Rûmî (ö. 7/628) İslâmiyet’i kabul ettiği için halk tarafından öldürülen Bizans patriği.

Hz. Peygamber komşu hükümdarları İslâm’a davet ettiği sırada Bizans İm­paratoru Herakleiosa elçi olarak Dihye b. Halîfe el-KelbFyi göndermişti. Dihye’nin görevi, Hz. Peygamber’in mektubunu o sıralarda Ku­düs’te bulunan Herakleios’a vermesi için Busrâ valisine teslim etmekti. Dihye Busrâ’ya varınca vali onu İslâm kuvvetlerin­den kaçıp Suriye’ye gelen Adî b. Hatim ile birlikte imparatora gönderdi. Adi b. Hatim imparatora elçinin geliş sebebi­ni anlattı. Herakleios Hz. Peygamber’in mektubunu okuduktan sonra Rümiye’-de oturan yakın dostu Dagâtır’a bu ko­nuda bir mektup yazdı. Herakleios ayrı­ca Kudüs’teki idarecilere de peygamber olduğunu söyleyen bu zatın kavminden o civarda oturan biri bulunursa huzuru­na getirilmesini emretti. Çok geçmeden Dagâtır’ın imparatora gönderdiği cevabî mektubu geldi. İbrânîce bilen ve sema­vî kitapları okuyan Dagâtır Herakleios’a Hz. Muhammed’in gerçek peygamber olduğunu bildiriyordu.

Bu sırada Mekke’den bir ticaret kafi­lesi Ebû Süfyân’ın başkanlığında Suri­ye’ye gitmek üzere yola çıkmıştı. Kafile Gazze’ye ulaştığında imparatorun adam­ları onları alıp Kudüs’te imparatorun hu­zuruna götürdüler. Herakleios otuz ki­şilik ticaret kafilesini îliyâ (Kudüs) Kilisesi’nde kabul etti. Devlet erkânı ve din adamları da imparatorun etrafında sı­ralanmışlardı. Herakleios. Hz. Muhammed’e soyca en yakın olan kafile başka­nı Ebû Süfyân’a Hz. Peygamber hakkın­da bazı somlar sordu ve Dihyenin ge­tirdiği mektubu okuttu. Daha sonra Dihye’ye Hz. Peygamber’in beklenen Allah elçisi olduğunu söyledikten sonra gidip Dagâür’ı bulmasını ve yazdığı mektubu ona vermesini söyledi. Zaten Hz. Peygam­ber de Dagatır’a ayrıca bir mektup ya­zıp Dihye’ye vermişti.

Dİhye Dagâür’ın yanına varınca ken­disini İslâm’a davet etti. Dagâür Hz. Pey­gamber’in Allah tarafından gönderilmiş bir elçi olduğunu, onun sıfatlarını tanı­dıklarını, ismini de kitaplarında yazılı bul­duklarını söyledikten sonra Dihye’ye, “Sa­hibine git benden selâm söyle ve Allah’­tan başka ilâh bulunmadığına, Muhammed’in Allah’ın resulü olduğuna inandı­ğımı, îsâ’nın da Allah’ın kulu ve temiz, iffetli, dünyadan el etek çekmiş Mer­yem’e ilka ettiği ruhu ve kelimesidir di­ye şahadet ettiğimi haber ver” dedi. Da­ha sonra Dagâtr odasına girip üzerin­deki siyah elbiseyi çıkardı ve beyaz me­rasim elbisesini giydi. Asasını eline ala­rak kilisede toplanmış bulunan Rumlar’ın yanına gitti ve onlara şöyle söyledi: “Ey Rum cemaati! Bize Ahmed adlı peygam­berden bir mektup geldi. Mektubunda bizi yüce Allah’a inanmaya davet ediyor. Ben şahadet ederim ki Allah’tan başka ilâh yoktur. Ahmed de Allah’ın kulu ve resulüdür”. Dagatır sözlerini bitirince Rumlar hep birden üzerine atıldılar ve onu döverek öldürdüler.

Diyanet İslam Ansiklopedisi