Cumhurbaşkanı Nedir? Cumhurbaşkanı Anlamı ve Hakkında Bilgi

Cumhurbaşkanı nedir? Cumhuriyet rejimi ile idare edilen ülkelerde, umumiyetle devlet başkanına verilen sıfat. Cumhurbaşkanı bazı ülkelerde parlamento tarafından seçilir. Yalnızca devlet başkanıdır, hükumet başkanı değildir (Türkiye’de olduğu gibi). Başkanlıkla yönetilen cumhuriyetlerde ise, devlet başkanı genel seçimle seçilir. Hem devlet hem de hükümet başkanıdır (ABD’de olduğu gibi) Türkiye’de 1923’te Cumhuriyetin ilanı ile devlet başkanı Cumhurbaşkanı sıfatını almıştır. Devletin üç ana fonksiyonundan Yürütme hiyerarşisinin başında yer alan Cumhurbaşkanının statüsü, görev ve yetkileri 1982 Anayasası’nın 8, 101, 102, 103. maddeleriyle şu şekilde tespit edilmiştir: Cumhurbaşkanı, TBMM’de kırk yaşını doldurmuş ve yüksek öğrenim yapmış kendi üyeleri veya bu niteliklere ve milletvekili seçilme yeterliliğine sahip Türk vatandaşları arasından yedi yıllık bir süre için seçilir. Cumhurbaşkanlığına TBMM üyeleri dışından aday gösterilebilmesi, Meclis üye tam sayısının en az beşte birinin yazılı teklifi ile mümkündür. Bir kimse iki defa Cumhurbaşkanı seçilemez. Cumhurbaşkanı seçilen kişinin varsa partisiyle ilişiği kesilir ve TBMM üyeliği sona erer. Cumhurbaşkanı, TBMM üyelerince gizli oyla seçilir. TBMM toplantı halinde değilse hemen toplantıya çağrılır. Cumhurbaşkanının görev süresinin dolmasından otuz gün önce veya Cumhurbaşkanlığı makamının boşalmasından on gün sonra cumhurbaşkanlığı seçimine başlanır ve seçime başlama tarihinden itibaren, 30 gün içinde sonuçlandırılır. Bu sürenin ilk on günü içinde adayların Meclis Başkanlık Divanına bildirilmesi ve kalan yirmi gün içinde de seçimin tamamlanması gerekir. En az üçer gün ara ile yapılacak oylamaların ilk ikisinde bir aday için üye tam sayısının üçte iki çoğunluk oyu sağlanamazsa üçüncü oylamaya geçilir. Üçüncü oylamada üye tam sayısının salt çoğunluğunu sağlayan aday, cumhurbaşkanı seçilmiş olur. Bu oylamada da salt çoğunluk sağlanamazsa, en çok oy almış bulunan iki aday arasında dördüncü oylama yapılır. Bu oylamada da üye tam sayısının salt çoğunluğu ile cumhurbaşkanı seçilemediği takdirde derhal TBMM seçimleri yenilenir. Seçilen yeni cumhurbaşkanı göreve başlayıncaya kadar, görev süresi dolan cumhurbaşkanı göreve devam eder. Cumhurbaşkanı devletin başıdır. Bu sıfatla Türkiye Cumhuriyetini ve Türk Milletinin birliğini temsil eder. Anayasanın uygulanmasını, devlet organlarının düzenli ve uyumlu çalışmasını gözetir. Bu amaçlarla Anayasanın ilgili maddelerinde gösterilen şartlara uyarak yapacağı görev ve kullanacağı yetkiler şunlardır: a) Yasama ile ilgili olanlar:Gerekli gördüğü takdirde, yasama yılının ilk günü TBMM’de açılış konuşmasını yapmak, TBMM’yi gerektiğinde toplantıya çağırmak, kanunları tekrar görüşülmek üzere TBMM’ye geri göndermek, Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları gerekli gördüğü takdirde halk oyuna sunmak, kanunların, kanun hükmündeki kararnamelerin, TBMM içtüzüğünün, tamamının veya belirli hükümlerinin Anayasa’ya şekil veya esas bakımından aykırı oldukları gerekçesiyle Anayasa Mahkemesine iptal davası açmak, TBMM seçimlerinin yenilenmesine karar vermek. b) Yürütme alanına ilişkin olanları: Başbakanı atamak ve istifasını kabul etmek, başbakanın teklifi üzerine bakanları atamak ve görevlerine son vermek. Gerekli gördüğü hallerde Bakanlar Kuruluna başkanlık etmek veya Bakanlar Kurulu’nu başkanlığı altında toplantıya çağırmak, Türkiye Cumhuriyetine gönderilecek yabancı devlet temsilcilerini kabul etmek. Milletlerarası antlaşmaları onaylamak ve yayınlamak, TBMM adına Türk Silahlı Kuvvetlerinin başkomutanlığını temsil etmek Türk Silahlı Kuvvetlerini kullanılmasına karar vermek, Genelkurmay Başkanını atamak, Milli Güvenlik Kurulunu toplantıya çağırmak ve bu kurula başkanlık etmek. Başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu kararıyle sıkıyönetim veya olağanüstü hal ilan etmek ve kanun hükmünde kararname çıkarmak, kararnameleri imzalamak. Sürekli hastalık, sakatlık ve kocama durumunda olan hükümlülerden gerekli gördüklerinin cezalarını hafifletmek veya kaldırmak. Devlet Denetleme Kurulunun üyelerini ve başkanını atamak. Devlet Denetleme Kuruluna inceleme, araştırma ve denetleme yaptırmak. Yükseköğretim Kurulu üyelerini, üniversite rektörlerini seçmek. c) Yargı ile ilgili olanlar: Anayasa Mahkemesi üyelerini, Danıştay üyelerinin dörtte birini, Yargıtay, Cumhuriyet Başsavcısı ve Yargıtay Cumhuriyet Başsavcı vekilini, Askeri Yargıtay üyelerini, Askeri Yüksek Mahkemesi üyelerini, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu üyelerini seçmek. Cumhurbaşkanının Anayasa ve diğer kanunlarda Başbakan ve ilgili bakanın imzalarına gerek olmaksızın tek başına yapabileceği belirtilen işlemleri dışındaki bütün kararlar, Başbakan ve ilgili bakanlarca imzalanır. Bu kararlardan Başbakan ile ilgili bakanlar sorumludur. Cumhurbaşkanının re’sen imzaladığı kararlar ve emirler aleyhine Anayasa Mahkemesi dahil, yargı mercilerine başvurulamaz. Cumhurbaşkanı vatana ihanetten dolayı TBMM üye tam sayısının en az üçte birinin teklifi üzerine, üye tamsayısının en az dörtte üçünün vereceği kararla suçlandırılır. Cumhurbaşkanının hastalık ve yurt dışına çıkma gibi sebeplerle geçici olarak görevinden ayrılması hallerinde, görevine dönmesine kadar; ölüm, çekilme veya başka bir sebeple Cumhurbaşkanlığı makamının boşalması halinde de yenisi seçilinceye kadar, TBMM Başkanı, Cumhurbaşkanlığına vekillik eder ve Cumhurbaşkanına ait yetkileri kullanır. Türkiye Cumhuriyetinin Cumhurbaşkanları M. Kemal Atatürk…………………… 29 Ekim 1923 ………….. 10 Kasım 1938 İsmet İnönü ………………………….. 11 Kasım 1938………… 22 Mayıs 1950 Celal Bayar ………………………….. 22 Mayıs 1950 ………… 27 Mayıs 1960 Cemal Gürsel (Devlet Başkanı).. 27 Mayıs 1960 ………….. 15 Ekim 1961 Cemal Gürsel ………………………. 16 Ekim 1961 ……………. 28 Mart 1966 Cevdet Sunay ………………………. 29 Mart 1966 ……………. 28 Mart 1973 Fahri Korutürk ………………………. 06 Nisan 1973 ………… 06 Nisan 1980 Kenan Evren (Devlet Başkanı) .. 18 Eylül 1980 ………….. 08 Kasım 1982 Kenan Evren ………………………… 09 Kasım 1982………… 09 Kasım 1989 Turgut Özal ………………………….. 09 Kasım 1989………… 17 Nisan 1993 Süleyman Demirel …………………. ……………………………………………………

Sözlüklerde geçen anlamı : “cumhurbaşkanı” ne demek?1. Cumhuriyetle yönetilen ülkelerde devlet başkanı. Cumhurbaşkanı

kelimenin ingilizcesi: n. president