Cumba’dan Rumba’ya – Peyami Safa Kitap Özeti, Konusu, Kişileri

Yazar: Peyami Safa (1899-1961)

Ana Fikir: bu dünyada hiçbirşeyin imkansız olmadığı, birgün biryerlerde çok istediğimiz hayatın bizi beklediği anlatımaktadır.

Konu: Cemile adındaki genç ve güzel bir kızın, kötü yaşamından, bir anda Tahsin adındaki zengin bir adama rastlayarak kurtuluşunu ve birbiri ardına gelişen ilginç olayları konu alınmıştır.

Özet: Cemile, dikine doğru konuşan, aklına geleni söyleyen ve çok güzel bir kızdır. Bir gün,tramvayda parayı öderken, para üstünü alamaz ve ağzına geleni söylemeye başlar. O sırada orada bulunan Tahsin Bey, elli yaşında, kibar kılıklı, duruma el koyarak paranın üstünü Cemile’ye verir ve Cemile ile tanışır. Tahsin Bey, çok zengin bir adamdır. Cemile’nin evine ertesi gün balo biletleri gönderir. Balo Beşiktaş İskele gazinosu’nda olacaktır. Cemile’nin ablası Şahende, uzun boylu, sarışın,beyaz tenli zayıf ve sinirli bir kadındır. Baloya oğlu Altay’ı da götürmeyi düşünür. Altay, yedi aylık, emzikli, kundakta bir çocuktur. Cemile, baloya Altay’ın gelmesine sinirlenmektedir;ama Şahende’ye anlatamaz.Cemile ile Şahende, baloya kundaktaki çocuğun gidip gitmeyecegi hakkında herhangi bir bilgiye sahip olmadıklarından,sağa sola, konu komşuya sorarlar ve tüm mahalleye tartışma konusu yaratırlar.En sonunda,halkın sözünü dinlediğiHacı Kamil Bey’e sorarlar. Hacı Kamil Bey, edebini, terbiyesini, koruması şartıyla bakire, seyyide, hamile, emziksiz, evli, bekar, kundakta yahut ihtiyar, genç, çoluk çocuk, büyük, küçük herkesin gidebileceğini söyler.
Cemile ile Şahende,eve dönerlerken, evin selamlık tarafına yeni taşınan kiracıları görürler ve Cemile kiracının genç oğlu ile göz göze gelir ve “Şirin bir oğlana benziyor!” diye düşünür.
Birkaç gün sonra, Cemile Tahsin Bey’e gitmeye karar verir ve o gün Tahsin Bey’le sinemaya giderler. Cemile Tahsin Bey’in evli olduğunu öğrenir ve Tahsin Bey ,Cemile’yi otomobili ile evine bırakır.
Cemile Tahsin Beyin dediği gibi Taksi’de şöyle dayalı döşeli bir apartmanda metreslik hayatı yaşayacak olursa annesinin yüreğine inecekti. Biliyordu ki bu ev bir yangında yanacak olursa annesini sigortadan alacakları para üstüne mücevherlerin parasını da katarak bir apartman almaya razı etmek daha kolaydı. Cemile bundan emindi. Hatta o kadar emindiki ;bunun için eve ateş vermeyi, annesin mücevherlerini satıp zorla o’nu buradan çıkartmayı düşünüyordu.
Gece yatsı ezanında annesiyle ablası yattıktan sonra Cemile sokağa çıkıp,evin dört tarafını dolaşırken kiracının bölüğünden lamba ışığını gördü ve içeriden genç erkek kahkahaları duydu. Kulağını kanada yaklaştırarak dinledi. Kendisi hakkında Selim, birçok şey anlatıtordu. Cemile, hayatında hiç güzelliğini bu çeşit tarif edene rastgelmemişti. Bir bahanesini bularak o gece Selim’le konuşmayı başardı ve tüm herşeyi anlatarak evi yakmak istediğini söyledi. Selim’den yardım istedi. Ancak Selim, sigortadan para alamayacağını söyleyince, Cemile vazgeçti.Tahsin Bey’den,balo için aldığı biletlerden birisini Selim’e vererek, baloya gelmesini istedi.
Balo günü gelmişti.Cemile,Tahsin Bey’in aldığı esvabı giyince çok güzel olmuştu.Girişte ve girdikten sonra, Altay başbelası oldu ve annesi Şahendeyi rezil etti. Baloya selim’de gelmişti.Üzerinde siyaha boyanmış,adi bir elbise vardı.Cemile,Tahsin Bey’iatlatarak Selim’le dans etti.Bunu kıskanan Tahsin Bey, Cemile yokken Selim’e bazı sorular sordu ve aralarında büyük bir tartışma çıktı.Sonuçta Cemile herşeyi ikisinede anlattı.
Cemile ,Tahsin Bey’i bırakarak Selim’le evlenmeyi planladı. Fakat, bir gün Selim’den, babası Nail Bey’in hapse girdiğini ve beli bir miktar para gerektiğini duyunca, Selim’e parayı bulabileceğini söyledi ve Tahsin Bey’den parayı almaya karşılık, ailesi ile birlikte Tahsin Bey’in tuttuğu evde kalmayı kabul etti.
Aradan günler geçti.Tahsin Bey,Cemile’ye hiç dokunmaz, O’na kültür hocaları tutar. Cemile, tüm bu hocalara ağzına geleni söyleyerek, onları evden kovar. Bir gün Tahsin Bey, Memduh, Lili, Fazlı ve Ayetullah isimlerindeki birilerini eve getirir. Cemile bu kişilerden pek hoşlanmaz. Tahsin Bey, birkaç gün sonra Prensesin davet vereceğini ve oraya davetli olduklarını söyler. Davette birçok ilginç olay birbirini izler. Cemile’nin şiirler okuması, şair diye tanıtılması, Prensesin Cemile ile çok yakın olması…Sonuçta ,Cemile’ye bir telefon gelir. Eski oturduları Karagümrükte yangın çıktığı ve tüm mahallenin evsiz barksız kaldığı haber verilir. Cemile, olaya çok üzülür ve tam şiir okuyacakken ,tüm olayları anlatır; Tahsin Bey’i, Memduh Bey’i, hayatını, yangını…Bunun üzerine Prenses ve birkaç davetli Cemile’ye para yardımında bulunacakları hakkında söz verirler.
Cemile, hemen daveti terk ederek, Karagümrüğe gidip, müjdeyi tüm mahalleye haber verir, cebindeki paralarıda vererek bu gecelik idare etmelerini söyler.
Bu olaydan sonra Tahsin Bey, tüm gerçekleri Cemile’ye anlatır. Çok önceden bir kızı olduğunu,trafik kazasında kaybettiğini,şu an evli olmadığını, Cemile’yi kızı gibi gördüğünü, Şahende’yi sevdiğini, Şahende’ninde o’nu sevdiğini,herşeyi…
Ve bir gün Selim’in babası Nail Bey, Cemile’yi ziyaret eder ve Selim’in çok ağır hasta olduğunu, bu yüzden doktorun yurtdışına gitmesi gerektiğini söylediklerini; ancak bu şekilde iyileşebileceğini söyler. Tabiki Cemile buna karşı çıkar.
Cemile ,Selim’i kendisinin iyileştirebileceğine inanır ve inandığı gibi  de bunu başarır. Sonuçta üç düğün birden olur. Memduh-Nahide, Tahsin-Şahende ve Cemile-Selim. Herkes deli Cemile’nin hepsinden akıllı olduğunu o gece öğrenir.

Olayların ve Şahısların Değerlendirilmesi :
Karagümrüklü Cemile:Olayların ana kahramanıdır. Dik başlı ve açık sözlü, güzel bir kızdır.
Tahsin Bey: Zengin ve kibar, elli yaşlarındadır.
Asiye Hanım: Cemile’nin annesidir.
Saraç İbrahim Efendi: Cemile’nin babasıdır.
Selim: Cemile’nin evine taşınan kiracının oğludur. Cemile ile evlenir.
Halime: Selim’in yengesidir.
Nail Bey: Selim’in babasıdır.
Nahide: Selim’in eski kız arkadaşıdır.
Şahende: Cemile’nin ablasıdır.
Altay: Şahende’nin çocuğudur.
Mebrüke:Tahsin Bey’İn kızıdır.Vefat etmiştir.
Nusret: Mebrüke’nin erkek arkadaşıdır.