Clifford Geert Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

GEERTZ, Clifford (1926 – 30 Ekim 2006)

ABD’li antropolog. Kültürel antropolojide yorumsal yöntemi uygulamış ve kültür kuramını geliştirmiştir.

23 Ağustos 1926’da California’da San Francisco kentinde doğdu. 1950’de Antioch College’in felsefe bölümünü bitirdi. 1956’da Harvard Üniversitesinde antropoloji doktorasını tamamladı. 1958-1960 arasında Berkeley’deki California Universitesi’nde, 1960-1961 yıllarında da Chicago Universitesi’nde yardımcı profesör olarak antropoloji dersleri verdi. 1962’de Chicago Üniversitesi’nde doçent ve 1964’te aynı üniversitede profesör oldu. 1970’e değin bu üniversitede öğretim ve araştırma görevini sürdürdü. 1970’ten bu yana Princeton Üniversitesi Institute for Advanced Study’de (İleri Araştırmalar Enstitüsü) sosyal bilimler profesörü olarak çalışmaktadır.

1952-1954 arasında Endonezya’da Java’da başladığı alan çalışmalarını 1957-1958 arasında Bali, 1971’dejava, Bali, Sumatra ve 1964’ten 1976’ya değin Fas’ta sürdürdü. İlk çalışmalarında ilgi alanı oldukça geniş kapsamlıydı. Din, çevre sistemleri ve tarımsal gelişme, iktisadi-toplumsal değişim gibi konularda araştırmalar yaptı. Bunlar temel ilgi alanı olan kültür kavramının irdelenmesinde öncül çalışmaları oluştur-dü. 1960’ların ortalarına doğru kültür konusunda yoğunlaştı.

Geertz, öğrencisi olduğu sosyolog Talcott Par-sons’un kültür kuramından etkilenerek olgusal (pozi-tivist) yaklaşıma karşı çıktı. Antropolojide yorumlayıcı ya da açıklayıcı görüş olarak tanımlanan yeni bir yaklaşım geliştirdi. 1973’te yayımlanan The Interpre-tation of Cultures (“Kültürlerin Yorumu”) ve 1983’te yayımlanan Local Knowledge (“Yerel Bilgi”) adlı yapıtları bu yaklaşımın en iyi örnekleridir.

Geertz’e göre kültür, tarih boyunca bir toplumdan diğerine aktarılan, sembollerle somutlaştırılmış anlamlar sistemidir; aynı zamanda dünyayı anlamaya, davranış biçimini belirlemeye yarayan bir modeldir. Farklı davranış ve düşünce yöntemleri toplumların özgün kültürel biçimlerini oluşturur. Bunlar, toplumsal olayların akışı içinde birbirine eklemlenir. Antro-; polojik gözlemler yapan kişinin görevi, bir toplumsal olayın farklı yorum ve algılanışlarım karşılaştırmalı biçimde ele almak olmalıdır.

Geertz, kültür irdelemesinin yanı sıra Endonezya, Fas ve karşılaştırmalı İslam etnografyasına da önemli katkılarda bulunmuştur. Bu alandaki yapıtları arasında Person, Time and Conduct in Bali (“Bali’de Birey, Zaman ve Davranışlar”), İslam Observed: Religious Development in Morocco and Indonesia, (“İslam Üzerine Gözlem; Fas ve Endonezya’da Dinsel Gelişim”), Kinship in Bali (“Bali’de Akrabalık”) sayılabilir.

Geertz, çalışmaları ve kuramı ile sadece kendi alanında değil, ilişkili diğer bilim dalları, sosyal bilimler ve tarih araştırmalarında da etkili olmuştur. 1966’da Amerikan Sanatlar ve Bilimler Akademisi, 1972’de Amerikan Felsefe Derneği ve 1973’te Ulusal Bilimler Akademisi üyeliklerine seçilmiştir.

•    YAPITLAR (başlıca): The Religion of Java, 1960, (“Java Dini”); Peddlers and Princes, 1963, (“Seyyar Satıcılar ve Prensler”); Person, Time and Conduct in Bali: An Essay in Cultural Analysis, 1966, (“Bali’de Birey, Zaman ve Davranışlar: Bir Kültürel Çözümleme Denemesi”); İslam Observed: Religious Development in Morocco and Indonesia, 1968, (“İslam Üzerine Gözlem: Fas ve Endonezya’da Dinsel Gelişim”); The Interpretation of Cultures: Selected Essays, 1973, (“Kültürlerin Yorumu: Seçilmiş Denemeler”); Kinship in Bali (Hildred Geertz ile), 1975, (“Bali’de Akrabalık”); Negara: The Theatre State in Nineteenth Century Bali, 1980, (“Negara: Ondokuzuncu Yüzyıl Bali’sinde Bir Tiyatro Eyaleti”); Local Knowledge: Fur-ther Essays in Interpretative Anthropology, 1983, (“Yerel Bilgi: Yorumsal Antropolojide Bazı Denemeler”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi