Claude Henri de Saint Simon

Henri de Saint-Simon
Doğumu	17 Ekim 1760(1760-10-17) Paris
Ölümü	19 Mayıs 1825 (64 yaşında) Paris
Çağı	19. yüzyıl felsefesi
İlgi alanları	Siyasi iktisat siyasi liberalizm
Etkilendikleri d’Alembert, Benjamin Franklin, Augustin Thierry, Charles Fourier, Charles Dunoyer, Jean-Baptiste Say
Etkiledikleri Auguste Comte, Prosper Enfantin, Karl Marx, Pierre Leroux, Péreire brothers, Thorstein Veblen[1]

Sosyalizm
Gelişme Sosyalizmin Tarihi
Fikirler Ekonomik planlama · İlkel sosyalist birikim  · Fırsat eşitliği  · Ekonomik demokrasi Adhokrasi · Teknokrasi Öz-yönetim · Doğrudan demokrasi Kamu mülkiyeti · Ortak mülkiyet Sosyal temettü · Temel gelir Üretim kullanmak için Ayni hesaplanması · Çalışma çeki Endüstriyel demokrasi · İşbirliği Malzeme denge muhasebesi Sosyal mülkiyet · Ekonomi
Çeşitleri Tarım · Devlet · Demokratik Yeşil · Esnaf · Marksist Liberter · Liberal  · Karşılıkçılık Piyasa · Bilimsel · Devlet Anarşizm · Sendikalizm · Sosyal demokrasi Dini · Feodal · Burjuva · Devrimci 21. yüzyıl sosyalizmi Ütopik Afrika sosyalizmi
Kişiler Charles Hall · Claude Henri de Saint Simon Robert Owen · Charles Fourier William Thompson Thomas Hodgskin Louis Blanc · Moses Hess Karl Marx · Friedrich Engels Ferdinand Lassalle William Morris · Jones Ana Eugene V. Debs · John Dewey Enrico Barone · Ben Tillett Edvard Kardelj · Robin Hahnel Michael Albert · Mirsaid Sultangaliyev
Organizasyonlar Birinci Enternasyonal (Uluslararası Emekçiler Birliği) İkinci Enternasyonal Üçüncü Enternasyonal (Komintern) Dördüncü Enternasyonal Beşinci Enternasyonal Sosyalist Enternasyonal Dünya Demokratik Gençlik Federasyonu Uluslararası Sosyalist Gençlik Birliği Dünya Sosyalist Hareketi
Sosyalizm portalı Siyaset portalı
G T D

Claude Henri de Rouvroy, comte de Saint-Simon, genellikle Henri de Saint-Simon veya Claude Henri de Saint Simon olarak anılır (d. 17 Ekim 1760, Paris – ö. 19 Mayıs 1825), Fransız sosyalizminin kurucusu.

Toplumu çaba, üretim, eylem ve yaratma olarak gören; düşünce tarihinde, toplumun bilimi olarak gördüğü sosyolojinin düşünce babası olarak tanınan Fransız filozof ve iktisatçısı.

Düşünceleri[değiştir | ]

Saint-Simon, toplumda bir reforma gitmeyi amaçlamış, toplumun endüstri çağının, endüstrinin gereklerine göre düzenlenmesi gerektiğini savunmuştur. Bilimsel düşünceye dayanan bir toplum bilimi kurmanın zamanının geldiğini, artık pozitif bilim çağının başlamış olduğunu öne sürdüğü için, aynı zamanda pozitivizmin de kurucusu olarak da bilinen Saint-Simon’un en büyük düşü, insan toplumunun reformdan geçiril­mesi olmuştur. Ona göre, Fransız Devrimi mutluluk getirmemiştir. Evrensel insan haklarının ilanı, Saint-Simon’a göre, aşağı sınıfların cehaletini ve yoksulluğunu ortadan kaldırmamıştır. Toplumdaki tüm insanların mutluluğunun yeni bir toplumsal düzenleme, bir sosyal reformla sağlanabileceğine inanan Saint-Simon, toplumda gerçekleştirilecek reformun toplumsal yasaların bilgisine dayandığını ve bunun bilimlerde de bir reformu gerektirdiğini düşünmüştür.

Bundan dolayı, onun felsefesi öncelikle toplum konusunu ele alır ve bir toplum felsefesi olarak ortaya çıkar. Toplumu bir or­ganizma olarak gören ve bu organizmanın evrimini inceleyen Saint-Simon’a göre, top­lumun kökeninde çıkar öğesi vardır. O, bir toplumun insanlarının birbirlerine gelişigü­zel yaklaşmadığını söyler. İnsanlar, ancak bir çıkar durumu ortaya çıkınca, bir toplum halinde bir araya gelirler. Toplum, Saint-Simon’a göre, çıkar öğesinin bir sonucu olarak uzlaşmayla kurulur. Bir toplumun kuru­labilmesi, çıkarın sonucu olan bir toplumsal bağın var olmasına ve dolayısıyla kolektif bir vicdanın oluşmasına bağlıdır.

Saint-Simon’a göre, insanlar kendilerine özgü orijinal varlıklar olmanın yanında, doğada hüküm süren determinizme tabi olan varlıklardır. Fizik ve kimya alanındaki ağır­lık merkezi yasası gibi, toplumları yöneten bir ilerleme yasası vardır. Sosyoloji biliminin görevi, bu yasanın varlığını gösterip, in­sanlara bu yasaya itaat etmeyi öğretmektir. Zira, Saint-Simon’a göre, bu yasayı insanlar koymuş değildir. Biz, bu ilerleme yasasını, siyasi, ahlâki, ekonomik, vb, olaylar içinde görürüz. Sosyolojinin tarihsel yöntemi be­nimseyen bir gözlem bilimi olmasının nede­ni budur. O, bu ilerleme yasasını düzenli bir yöntemle açıklayarak, Avrupa Uygarlığının toplumsal ve siyasi evriminin genel yasalarını elde etmeye çalışmıştır.

İnsanın toplumsal tarihinin kendilerine ayrı düşünce tarzlarının karşılık geldiği üç ayrı aşamadan, yani sırasıyla çoktanrıcılık/kölelik, teizm/feodalizm ve pozitivizm/endüstriyalizm evrelerinden geçtiğini öne süren Saint-Simon’a göre, toplumsal değişme ve düzenin yasaları, pozitivizmin mari­fetiyle, bulunabilir. Toplumun, ona göre, başlıca görevi, yaşamak için gerekli nesne­leri çoğaltan üretimi geliştirmektir; çünkü mutluluk ancak bu şekilde sağlanır. Yeni düzende toplumu anlar, yani endüstri ala­nında çalışanlar yönetecektir. Endüstri alanında çalışanlarla, o zanaatlarla uğraşanları, çiftçileri, fabrikatörleri, yatırıma açtıkları kredilerle üretime katılan bankerleri, türlü üretim dallarındaki uzmanları anlatmak ister. Toplumu endüstri alanında çalışanla­rın yönetmesi. Yoksulları yoksulluklarından kurtaracaktır; ona göre, bilimle, akla uygun olarak düzenlenecek üretim, bütün çalışanları her bakımdan yükseltecektir. Herkes çalıştığı, görevini yerine getirdiği ölçüde, üre­timden payına düşeni alacaktır. Üretimi yönetenler, Saint-Simon’a göre, halkı keyiflerine göre değil, fakat üretimi geliştirmenin gereklerine göre yöneteceklerdir. Bu yöneticilerin görevlerini kötüye kullanmala­rına, halkı aldatmalarına, halka ödevlerini anlatacak yeni bir din ile toplumu aydınlatacak bilginler engel olacaktır.

O, bilim konusunda, tüm bilimlerin şim­diye dek bilimsel olmayan yöntem ve adımlarla işe başlamış olduğunu söyler. Bundan başka, her bilim birtakım dini tasarımlar, metafizikle ilgili sanılarla yüklüdür. Başlangıçta, teolojik bir temeli olan ve metafizik kavramlarla geliştirilen, gerçek olmayan bir bilimin yerine, Saint-Simon’un çağında ger­çek bilim, pozitif bilim geçmiştir. Ona göre, ilerlemeyi sağlayan etken de bilimin, başlangıçta onun içine karışmış olan bu öğeler­den temizlenmesidir. Saint-Simon, artık po­zitif bilim çağının başlamış olduğunu söyler.

Sosyal fizik[değiştir | ]

Saint Simon’a göre fizik bilimi fiziki olayları önceden görmeyi ve onları kontrol altına almayı mümkün kıldığı gibi sosyal fizikte sosyal olayları görüp onları kontrol altına almayı ve şekillendirmeyi mümkün kılacaktır. Pozitif bilimlerin tüm dallarıyla ilgilenen düşünür bu bilimlerin ancak pozitif bir sosyal bilimin yaratılması ile tamamlanacağına inanmış ve bu amaçla bu bilime sosyal fizik adını vermiştir. Simon, sosyolojinin sistematiğinden çok mevcut ve gelecekteki sosyal sorunlarla uğraşmayı tercih etmiştir.

Yeni din[değiştir | ]

Geleneksel otorite biçimleri meşru kabul edilmediği için, endüstri toplumunda ahlaki bir boşluk ve toplumsal bir kriz oluştuğunu düşünen Simon, çözüm olarak yeni, dünyevi, laik bir din önermiştir. Toplumun yeni dini liderleri de önde gelen bilim ve sanat insanları ile sanayiciler, yani çıkarları kitle çıkarlarından farklı olmayan insanlar olacaktı. Simon, Sosyolojinin gücüne inanarak bu bilimi yeni bir din haline dönüştürerek toplumu örgütleyip sorunları çözümlemeyi amaçlamıştır.

Yeni din sisteminde, ekonomik ve siyasi yönetimin başında banka, fabrika, maliye uzmanlarının bulunmasına karşılık, inanç ve eğitim gibi işlerin başında da bilim, sanat uzmanla­rı bulunacaktır. Ona göre, yeni din, kardeşlik ve sev­giye dayanan bir inanç olmalı ve her türlü hurafeden arındırılmalıdır. Başka bir deyiş­le, modern toplumun yön ve düzeninin, üre­tici olmayan bürokratlar tarafından değil de, bilim insanları ve sanayiciler tarafından belirlendiğini öne süren Saint-Simon’a göre, modern toplumdaki kriz de, pozitivizme dayanan yeni bir din ile çözülebilir.

Temel eserleri[değiştir | ]

• De la Réorganisation de la Société européenne [Avrupa Topluluğunun Yeniden Örgütlenmesi Üzerine]
• Du Système industriel [Sanayi Sistemine Dair]
• Catéschisme des Industriels [Sanayicilerin İlmihali]

Ayrıca bakınız[değiştir | ]

• Meritokrasi

Eserleri[değiştir | ]

• Lettres d’un habitant de Genève a ses contemporains (Bir Cenevrelinin Çağdaşlarına Mektupları, 1803)
• Introduction aux travaux scientifiques du XLX siècle (XLX. yy’ın Bilimsel Çalışmalanna Giriş, 1807)
• Esquisse d’une Nouveau Encyclopedie (Yeni Bir Ansiklopedi Taslağı, 1810)
• Mémoire sur la science de l’homme (İnsan Bilimi Üstüne İnceleme, 1813)
• De la réorganisation de la société européenne (Avrupa Toplumunun Yeniden Düzenlenişi Üstüne, 1814 Augustin Thierry ile birlikte)
• L’Industrie (Endüstri kapitalizmin ilk dönemlerinin meseleleri üzerine çıkarttığı dergi, 1816-1817)
• Du Système industriel (Sanayi Sistemi Üstüne, 1823)
• Le Catéchisme des industriels (Sanayicilerin Kutsal Kitabı, 1824)
• Nouveau Christianisme (Yeni Hristiyanlık, 1825)

Kaynakça[değiştir | ]

Bir Fransız’ın biyografisi ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek ‘ye katkıda bulunabilirsiniz.

Felsefe ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek ‘ye katkıda bulunabilirsiniz.