Tarihi Şahsiyetler

Clara Zetkin Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

ZETKIN, Clara (1857-1933)

Alman kadın siyasetçi. Alman sosyal demokrat hareketinin önderlerinden-dir.

5 Temmuz 1857’de Saksonya’da, Wiederau’da doğdu, 20 Haziran 1933’te Moskova yakınlarındaki Arkhangelskoye’de öldü. Bir köy öğretmeninin kızıydı. Leipzig Kız Öğretmen Okulu’nda öğrenim görürken, Almanya Sosyal Demokrat Partisi’ne (SPD) katıldı. Partiye girerken ilişkiye geçtiği Rus göçmenlerinden Ossip Zetkin ile evlendi.

1878’de Bismarck tarafından çıkarılan Sosyal Demokrasi’nin Tahriklerine Karşı Genel Savunma Yasası ile sosyalist kuruluşlar, sendikalar ve sosyalist yayınların yasaklanması üzerine yurt dışına çıkmak zorunda kalan Zetkin, 1882’den sonra Zürich’te yayımlanan Sosyal Demokratlar’ın yasadışı organı Der Sozialdemokrat’ın basım ve dağıtımında görev aldı. 1889’da düzenleyicileri arasında yer aldığı II.En-ternasyonal’in kuruluş kongresine devrimci mücadelede kadının rolü üzerine bir bildiri sundu. 1890’da sosyalistlere karşı yasanın yürürlükten kalkması üzerine Almanya’ya döndü ve Stuttgart’ta 1892’den başlayarak, sosyalist kadın gazetesi Die Gleicbheit’m (Eşitlik) yayın yönetmenliğini yaptı. Emekçi kadınlar arasında propaganda çalışmalarına katıldı. 1907’de Uluslararası Sosyalist Kadınlar Kongresi’nin kurucuları arasında yer aldı ve sekreterliğe seçildi. 1910 Kopenhag Kongresi’nde, Zetkin’in önerisiyle, 8 Mart, Uluslararası Kadın Günü olarak ilan edildi.

I. Dünya Savaşı başlayınca, SPD yönetimi ile Zetkin’in dahil olduğu partinin sol kanadı arasında savaşa karşı tutum konusundaki anlaşmazlık keskinleşmeye başladı. Zetkin, İsviçre’nin Bern kentinde, savaşa karşı Uluslararası Sosyalist Kadınlar Kongresi’ nin örgütlenmesi çalışmalarına katıldıktan sonra döndüğü Almanya’da bir süre tutuklu kaldı. Savaş aleyhtarı propagandası nedeniyle, parti yönetimi tarafından, Die Gleichheit’teki yönetmenlik görevinden alındı. Bunun üzerine Leipzig’e giderek, Leipziger Volkszeitung’un (Leipzig Halk Gazetesi) kadın ekini yönetmeye başladı. 1916’da R. Luxemburg, Kari Liebknecht ve Mehring ile birlikte, daha sonra Almanya Komünist Partisi’ne (AKP) dönüşecek olan Spartakus Birliği’nin kurulmasında rol oynadı. 1917’de kurulan Almanya Bağımsız Sosyal Demokrat Partisi’nin ve 1919’da da AKP’nin merkez komitelerinde görev aldı.

1921’de III. Enternasyonalin (Komintern) Yürütme Komitesi’ne ve Komintern’in uluslararası kadın sekreteryası başkanlığına getirilen Zetkin, 1920’den sonra da sürekli olarak Reichstag’a (meclis) seçildi. Ağustos 1932’de, Reichstag’da en yaşlı üye sıfatıyla, faşist tehlikeye karşı işçi cephesinin gerekliliğini vurgulayan konuşmasını yaptıktan bir yıl sonra Moskova’da öldü.

•  YAPITLAR (başlıca): Zar Frage des Frauenvıahlrechts, 1907, (“Kadınların Seçme ve Seçilme Hakkı Sorunu Üzerine”); Kari Marx und Marx’ın Yaşamı ve Yapıtları”); Um Rosa Luxemhurgs Stellung zur russischen Revolution, 1922, (“Rosa Luxem-burg’un Rus Devrimi’ne Karşı Tutumu”)Trotzkis Ver-bannung und die Sozialdemokratie, 1928, (“Troçki’nin Sürgün Edilmesi ve Sosyal Demokrasi”); Ausgewaehlte Reden und Schriften, (ö.s.), 3 cilt, 1957-1960, (“Seçme Konuşmalar ve Yazılar”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi