Çizgi Roman Nedir, Tarihi, Dünyada ve Türkiye’de, Hakkında Bilgi

Çizgi romanın öncüleri arasında isviçreli öğretmen ve eleştirmen Rodolphe Töpffer’in (1799-1846) öğrencileri için hazırladığı çizilmiş öyküler, Fransız gravürcü Gustave Dore’nin kimi ilk yapıtları, yazdığı dizeleri, karikatürleriyle vurgulayan Alman gülmececi Wilhelm Busch’un (1832-1908) yapıtları gösterilebilir. Konuşma balonu da Ingiliz karikatüründe geliştirilmiş bir öğedir. Ama çizgi roman günümüzdeki biçimini ABD’de almıştır. Richard Felton Outcault’un (1863-1928) 1896’da New Yorker Wörld gazetesinin pazar eki için hazırladığı The Yellow Kid (San Çocuk) adlı karikatürler çağdaş çizgi romanın başlangıcı sayılır, ilk gerçek çizgi roman ise bir yıl sonra Rudolph Dirks tarafından New York Journal gazetesi için hazırlanan The Katzenjammer Kids(dahasonratThe Captain and the Kids, Kaptan ve Edi ile Büdü) adlı dizidir. Bundan sonra çizgi roman çeşitlenerek gelişmiş, 20.yy’a özgü bir anlatım biçimi olarak tüm dünyaya yayılmıştır.

İlk çizgi romanlar çocuk ve gülmece dergilerinde, gazete eklerinde çıktığı için çizimlerine karikatür, öykülerine de gülmece egemendir. Birbirini izleyen resimlerin sağladığı hareket, düş gücü ürünü anlatımlara olanak verişi ve kolay okunabilmesinin getirdiği yaygınlık, kısa sürede bu anlatım türünün sınırlarının genişlemesine yol açmıştır. Yazar Edgar Rice Burroughs’un (1875-1950) 1912’de yarattığı Tarzan’ın 1929’da Harold R.Foster tarafından çizgi romana uyarlanması, gerçekçi çizimleri kullanan serüven çizgi romanlarının başlangıcıdır, ilk bağımsız çizgi roman dergilerinin çıkmaya başlaması da bu yıllara rastlar. 1938’de Jerry Siegel ve Joe Shuster tarafından yaratılan Superman ’in yayımlanması, hem bu dergilerin yeni bir yayın türü olarak yerleşmesine, hem de çizgi romanlarda olağanüstü güçlerle donatılmış kahramanların ortaya çıkmasına yol açmıştır. Daha ilerde içerik olarak yalnızca büyüklere yönelik çizgi romanlar da yapılmıştır. Günümüzde çizgi roman her yaşta, her kesimden okuyucuya seslene-bilen, eğitsel olanlar da aralarında olmak üzere çok çeşitli konulan, geniş bir çizim zenginliği içinde işleyen bir anlatım aracı durumundadır. Gerek çizimleri, gerekse ‘öyküleri bakımından oldukça yüksek düzeye ulaşan çizgi romanlar vardır. Bir bölümü de yarattıklan tiplerle uluslararası bir ün sağlamıştır. Bu özellikteki Brin-ging Up Father (Güngörmüşler), Tintın, Blondie (Fatoş), Flash Gordon (Baytekin), Li’l Abner (Hoş Memo), Mandrake, Batman (Yarasa Adam), Lucky Luke (Red Kit), Rıp Kirby (Dedektif Nik), Beetle Bailey (Hasbi Tembeler), Asterix, Modesty Blaise gibi çizgi romanlar Türk okuyucusu tarafından da bilinmektedir.

Türk çizgi romancılar da zaman zaman ilginç yapıtlar oluşturmuşlardır. Cemal Nadir’in Amcabey’iilk örneklerdendir. 1940’larda Ramiz’ in Tombul Teyze’si, Selma Emiroğlu’nun Karakedi Çetesi, 1950’lerde Sururi’nin Canbaba’sı, Altan Erbulak’ın Hürmüz ile Cafer’i ve Kibar Hırsız’ı, Oğuz Aral’ın Hayk Mammer’i ve Köstebek Hüsnü ’sü, belli bir düzeyin üstüne çıkan çizgi romanlardır. 1960’larda gelişmeye başlayan kurmaca-tarihsel çizgi romanlar içinde Suat Yalaz Karaoğlan, Sezgin Burak (ölümü 1979) Tarkan ve Ayhan Başoğlu da Malkoçoğlu ile kendilerine özgü bir çizgi geliştirmişlerdir. Faruk Geç ise konularını gerçek yaşam öykülerinden almaktadır. 1970’lerde Oğuz Aral’ın Avanak Avni’si, Özden Ögrük’ün Çılgın Bediş’i karikatür-gülmece yanı ağır basan çizgi romanlardır. Türkiye’deki en popüler çizgi romanlardan biri de Abdülcanbaz’dır. Yaratıcısı ve ilk öykülerinin yazan Aziz Nesin’dir. Daha sonrayalnızcaTurhan Selçuk tarafından sürdürülen Abdülcanbaz, gazetelerde yayımlandığı gibi kitap biçiminde de çıkmıştır.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi