Din Sosyolojisi

Cinsiyet ve Yaş Üzerine Kurulmuş Cemiyetler – Tabi Dini Gruplar

Cinsiyet ve Yaş Üzerine Kurulmuş Cemiyetler

Tabiî bağlarla dinî bağların aynîleştiği grup şekillerinden biri de cinsiyet ve yaş gruplarıdır. Zira, yerine göre aynı yaştan olanlar veya aynı cinsiyete mensup bulunanlar çok sıkı bir şekilde kenetlenmiş di­nî üniteler oluşturabilmektedirler. İlkel kültürlerde bunun örnekleri­ni bulmak mümkün olmaktadır. Doğu ve Batı Afrika toplumları, Po- linezya, Melanezya, Avustralya, Meksika ve Amerikan yerlileri ile es­ki Yunan ve Roma’da kısmen veya tamamen yaş üzerine temellenmiş ibadet gruplarına rastlanmaktadır. İsparta’da yaşlara göre altı ünite mevcuttu. Roma’da gençlik cemiyetleri bulunmaktaydı. İslâmiyet’te ilk fütüvvet gruplarının yaş grupları oldukları bilinmektedir. İhvân-ı Safa’da da yaşlara göre taksimat mevcuttur. 15-30, 31-40, 41-50 ve 50 den yukarı yaşlarda bulunanlar ayrı gruplar oluşturmaktadır ve bir

 

gruptan diğerine geçiş belli âyinlerle olmaktadır. Esasen bu tür grup­lar yapıları itibariyle büyük bir çeşitlilik arz etmektedirler. Bazıları ge­çicidirler. Ötekiler daha uzun ömürlüdürler. Aynı yaştakiler arasında teessüs eden arkadaşlık ve dostluk bağları, aynı zamanda manevî ve dinî bağlara dönüşebilmektedirler. Böylece oluşan grupların, ortak inançlara bağlandıkları ve müşterek seremoniler ve âyinleri ifa ettik­leri görülmektedir. Pek çok toplumlarda yaş gruplarına giriş, belli ayin ve menâsikin icrasıyla mümkün olmaktadır.

Genellikle erkeklerin kadınlardan daha çok dinî bir renk taşıyan cinsiyet ve yaş grupları oluşturdukları görülmektedir. Bununla birlik­te, Yeni Gine ve Amerika’da kadınların da çok sayıda bu tür cemiyet­ler teşkil ettikleri müşahede edilmektedir. Bazı durumlarda cinsiyete göre bölünmenin yaş farklılaşması ile birleştiği vakidir. Üstelik bu du­rum dinde de yankılar uyandırabilmektedir. Eski Yunan’da Herkül er­keklerin, Afrodit de kadınların hamisi idi. Birçok halklarda gençlik ça­ğı ile olgunluk dönemi arasındaki ayırım çizgisi erginliğe geçiş men- sekleri ile kutlanmaktadır. Çocuklarla gençlerin ayrı ayrı gruplar oluş­turdukları da vâkîdir. Bazı toplumlarda bu grupların kendilerini öte­kilerden ayırmak için özel başlık veya elbiseler giydikleri yahut husu­sî semboller taşıdıkları görülmektedir.