ÇIKARIM
Özellikle tümevarım
(induetion) yoluyla çıkarım terimi genellikle İngiliz filozofları tarafından
ve istidlal (reisonnement) kelimesiyle eş anlamlı olarak kullanılır. Akü
yürütmenin ya da muhakemenin bir kısmında bir sonuç bir öncülden ya da
öncüllerden elde edilmiştir; o sonuç. Öncül ya da Öncüllerin doğru olduğu
varsayılarak doğru ya da muhtemel olarak öne sürülür. Böylece ‘Tüm insanlar
ölümlüdür; Sokrates bir insandır; öyleyse Sokrates de ölümlüdür” ifadelerinin
birbiriyle bağlantılı olarak sıralınışı akıl yürütme süreci anlamında bir
çıkarımdır: Sokrates ölümlüdür” akıl yürütmenin sonucu anlamında bir
çıkarımdır. Geçerli bir tümdengelime dayalı çıkarımda öncüller sonucu
gerektirir ki, böylece eğer öncüller doğruysalar sonuç yanlış olamaz. Sağlam
bir tümevarıma dayalı çıkanında öncüller yalnızca sonucu desteklerler ya da en
fazla onu muhtemel kılarlar. Her İkt türden yapılan bir çıkarımın öncül ve
sonuçları aynı zamanda hem doğru olabilir, hem de geçersiz ve yanlış olabilir.
(SBA) Bk. Tümdengelim;
Tümevanm.