Çien Lung Kimdir, Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi

ÇİEN LUNG (1711-1799)

Çin imparatoru. Yaptığı savaşlarla Çin’in sınırlarını genişletmiştir.

25 Eylül 171 l’de Hung-li’de doğdu. 7 Şubat 1799’da Pekin’de öldü. Kardeşi ile birlikte saray okulunda eğitim gördü. Babası Yung-Çeng 1735’te ölünce Çien Lung imparator oldu. Yönetimi sırasında, Çien Lung, bürokrasinin üst düzey görevlileriyle devamlı işbirliği içinde oldu. En yakm yardımcıları O-er-t’ai ve Chang T’ing-yü idi. Ülke yönetiminin çeşitli konularında danışmanlarıyla bağlantılı olarak çalışır, yerel görevlilerden sorunlarla ilgili bilgi alır, ülke içinde dolaşarak vatandaşlarıyla doğrudan ilişkiler kurmaya çalışırdı.

Çien Lung Çin’in batı ve güney sınırları boyunca başarılı seferler yaptı. Balkash Gölü ile İli Nehri’ni içine alan, güneyde Pamir Dağlan’na kadar uzanan bölgeyi denetimi altına aldı, Tibet’i Çin mandasına soktu.

Çien Lung 18.yy’ın ikinci yarısında Burma, Nepal ve Vietnam’a seferler düzenledi, Vietnam’ı işgal etti. Daha sonra Çin birliklerinin Vietnam güçleri tarafından püskürtülmesine karşın Çin’in bu ülke üzerindeki etkisi uzun süre devam etti.

Hıristiyanlık’ı yasaklayan Çien Lung sanat ve yazın ile yakından ilgilendi, sanatçıları korudu. Resim, hattatlık ve şiir ilgi alanları arasındaydı. Eski Yazlık Saray’ı, görkemli yapıtlar, sanat müzeleri ve bakımlı bahçeler ekleyerek, daha da genişletti. Büyük bir kitaplık oluşturdu.

Çien Lung yönetiminin son yıllarında Çin devleti eski gücünü yitirmeye başladı. Askeri seferlerin getirdiği mali yük devlet bütçesini zorluyordu. Hızlı nüfus artışı da Çin ekonomisini olumsuz yönde etkiledi. 1796-1804 arasında, Beyaz Lotus Ayaklanması boyunca köylülerin sürekli olarak askere alınması da yönetime karşı oluşan hoşnutsuzlukta etkili oldu.

• KAYNAKLAR: A.W.Hummel (der.), Eminent Chinese of the Ch’ing Period, 1644-1912, 2 cilt, 1943-1944; L.C.Goodrich, The Literary Inquisition of Ch’ien-Lung, 1935.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi