Edebi Şahsiyetler

Christopher Fry Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

FRY, Cristopher (1907 – 30 Haziran 2005)

İngiliz çevirmen ve oyun yazarı. Şiirsel bir dille yazdığı oyunlarla ve özellikle Fransızca’dan yaptığı çeviri ve uyarlamalarla tanınmıştır.

Asıl adı Cristopher Hommond’dır. 18 Aralık 1907’de Bristol’de doğdu. On sekiz yaşında annesinin kızlık soyadını kullanmaya başladı. 1927’de, bir yıllık bir eğitimden sonra, Bath Repertuar Topluluğu’nda oyuncu olarak çalışmaya başladı. Daha sonra bir yandan oyunculuk eğitimini sürdürürken, bir yandan da çeşitli tiyatrolarda çalıştı. 1934’ün başlarında Tunbridge Wells’de Wells Repertuar Oyuncuları’nın yönetmenliğini yapmaya başladı, ancak aynı yılın sonunda topluluk dağıldı. Fry Londra’ya giderek 1935’te sahnelenen She Shall Have Music (“Müziği Olacak”) adlı revünün söz ve müziğini yazdı.

1937’de Sussex’in bir köyündeki ünlü bir kilisenin kuruluşunun 50. yıl kutlama töreni için yazdığı ilk oyunu The Boy with a Cart (“Arabalı Çocuk”) amatör bir grup tarafından sahnelendi. 1939’dan sonra Oxford Playhouse’da yönetmen olarak çalışmaya başladı. II. Dünya Savaşı’nda Öncü Birlikler’e katılarak, bombardıman yıkıntılarının temizlenmesinde çalıştı. 1946’da tek perdelik oyunu A Phoenix Too Frequent (“Çok Sık Bir Ateş Kuşu”) ilk kez Londra’da, özel Arts Theatre Club’da sergilendiğinde bir oyun yazarı olarak tanınmaya başlamıştı. 1948’de dinsel içerikli iki oyunu The Firstborn (“İlk Çocuk”) ve Thor with Angels (“Thor Meleklerle”) sahnelendi. Tiyatroda şiirsel dil üstüne yaptığı çalışmaların ürünü olan ve 1948’de yazdığı The Lady’s Not Buming (“Bu Kadın Yakılmak İçin Değil”) ertesi yıl Arts Theatre Club’da ünlü oyuncular John Gielgud ve Pamela Brown’un başrolleri oynamasıyla sahnelendi ve yılın en iyi oyunu seçilerek Shaw Ödülü’nü kazandı. Anouilh ve Giraudoux’dan yaptığı uyarlamalarda kullandığı son derece özgün dil ve kendine özgü üslubuyla da oyun yazarları arasında önemli bir yer edindi. Ayrıca 1959-1966 arasında çeşitli film senaryoları yazdı.

Fry, 1940-1950 arasında, İngiliz tiyatrosu için çok özgün bir anlayışı temsil ediyordu. Gerçekçilik (Realizm) akımının etkili olduğu bu dönemde, şiirsel bir dili tiyatroda popüler hale getirmeyi başarmıştı. Oyunlarındaki ana tema bu süslü dilin altında kalarak önemini yitirmiş, kendisi de dil konusundaki üstün yeteneğine karşın kalıcı bir tiyatro anlayışı oluşturamamış, kendinden sonra gelen İngiliz oyun yazarlarını etkileyememiştir. Gene de bu anlayış Fry’m, benzer bir dil kullanan Fransız oyun yazarlarından yaptığı uyarlama ve çevirilerle başarı kazanmasına yol açmıştır.

Fry ilk oyunlarında daha çok dinsel temaları işlemiş, kutlamalar ve dinsel bayramlar için oyunlar yazmıştır. Son oyunlarında ise tarihsel ve çağdaş siyasal olaylar arasındaki ilişkileri dramatik malzeme olarak değerlendirmiştir.

•    YAPITLAR (başlıca): Oyun: The Boy with a Cart, 1937, (“Arabalı Çocuk”); Thursday’s Child, 1939, (“Perşembe’ nin Çocuğu”); The Tower, 1939, (“Kule”); The Town, 1939, (“Kasaba”); A Phoenix Too Frequent, 1946, (“Çok Sık Bir Ateş Kuşu”); The Firstborn, 1948, (“İlk Çocuk”); Thor ıvith Angels, 1948, (“Thor Meleklerle”); The Lady’s Notfor Buming, 1948, (“Bu Kadın Yakılmak için Değil”); Venüs Observed, 1950, (“Venüs Görüldü”); The Dark is Light Enough, 1954, (“Karanlık Yeterince Aydınlıktır”); Curtmantle, 1961, (“Kısa Cüppeli”). Senaryo: Ben Flur, 1959; Barabbas, 1962; The Bible, 1966, (“İncil”). Uyarlama: J. Anouilh, Ring Round The Moon, 1950, (“Ayın Çevresindeki Halka”) J. Anouilh, The Lark, 1955, (Tarla Kuşu); J.Giraudoux, Duel of Angels, 1958, (“Meleklerin Düellosu”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi