Tarihi Şahsiyetler

Christian Friedrich Schönbein Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

Schönbein’ın en önemli çalışmaları, ozon gazı ve pamuklu barutla ilgilidir. Bilim adamları uzun bir süredir, elektrikli aygıtların çalışırken çevreye yaydıkları değişik bir kokunun niteliğini araştırmaktaydılar. Aynı kokunun suyun elektrolizlenmesi ve fosforun yükselt-genmesi sırasında da anotta oluştuğunu saptayan Schönbein, 1840’ta bu kokunun kaynaklandığı gazı toplamayı başardı ve önce azotun bileşiminde yer alan bir element , daha sonra da oksijenle suyun yarattığı bir bileşik olduğuna inandığı bu gaza koku anlamındaki Yunanca ozo sözcüğünden türettiği ozon adını verdi. Ancak Irlandalı fiziksel kimyacı T. Andrews, ozonun oksijenin üç atomlu bir durumu (aiotropu) olduğunu kanıtlayınca, Schönbein, görüşünü değiştirmek zorunda kaldı.

Schönbein, 1845’te rastlantı sonucu bir pamuklu bez parçasının nitrik asit ve sülfürik asit karışımını emdikten sonra kuruduğunda, kendi kendine hızla ve dumansız bir biçimde yanarak yok olduğunu buldu. Olaya ilişkin araştırmaları sonucunda, asitlerdeki azot oksitlerinin bezdeki selülozla birleşerek, alevsiz ve dumansız patlama özelliğine sahip olan nitroseiülozu oluşturduğunu ortaya çıkardı. Schönbein pamuklu barut olarak adlandırdığı bu buluşunun fabrika üretimini gerçekleştirmek istediyse de, kendiliğinden patlamaları önleyemediğinden başarısızlığa uğradı ve pamuklu barut üretimi hükümetçe yasaklandı. 1890’ larda F.A.Abel, patlayıcıyı bileşimindeki serbest asitlerden andırmayı, böylece de üretim ve depolama sırasındaki patlama tehlikesini denetim altına alarak pamuklu barutu güvenli bir biçimde üretmeyi başarmıştır.

YAPITLAR (başlıca): Beitrage zur physikalischen Chemie, 1844, (“Fiziksel Kimya Üstüne”); Denkschrift über das Ozon, 1849, (“Ozon Üstüne”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi

İlgili Makaleler