Charles Nicolle Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

NICOLLE, Charles (1866-1936)

Fransız hekim ve bakteriyoloji uzmanı. Tifüs mikrobunun vücut bitleriyle taşındığını ortaya koyarak, bu bulaşıcı salgın hastalığın önlenmesinde önemli rol oynamıştır.

Charles Jules Henri Nicolle .21 Eylül 1866’da Rouen’de doğdu, 28 Şubat 1936’da Tunus’un başkenti Tunus’ta öldü. 1893’te Paris Tıp Fakültesi’ni bitirip, Rouen Tıp Fakültesi’nde pratisyen hekim olarak deneyim kazandıktan ve Paris Pasteur Enstitüsü’ndeki kursları izleyerek mikrobiyoloji alanında uzmanlaştıktan sonra, 1902’de Tunus’taki Pasteur Enstitüsü’nün yöneticiliğine atandı. Ölünceye değin sürdürdüğü bu görevi sırasında, tropikal ülkelere özgü birçok hastalığın tanımlanmasına katkıda bulunan, özellikle tifüsün bulaşma yolunu açıklayan Nicolle, bu çalışmalarıyla 1928 Nobel Fizyoloji ve Tıp Ödülü’ ne değer görüldüğü gibi, Tunus Pasteur Enstitüsü’nü bu ülkenin en önemli sağlık kurumu haline getirmiş, Tunus’ta tifüs salgınlarına karşı amansız bir savaşı başlatmış, Archives de PInstitut Pasteur de Tunis’in (Tunus Pasteur Enstitüsü Arşivi) kuruluşunu örgütlemiş ve bu ülkedeki çalışmalarına ek olarak 1932’de College de France’ta profesörlük görevini üstlenmiştir. Nicolle, bakteriyoloji alanındaki etkinliğinin yanı sıra, La destinee humaine (“İnsanlığın Kaderi”) gibi bilim felsefesine ilişkin yapıtları, hikâyeleri ve Les feuilles de la sagittaire (“Suokunun Yapraklan”) gibi romanlarıyla da tanınmış bir yazardır.

Tunus’ta çalışmaya başladığının daha ertesi yılında kentteki büyük tifüs salgınıyla ilgilenen ve tifüslü hastaların hastanede bakım altına alınmasından sonra, çok bulaşıcı olan bu hastalığın, korktuğu gibi hastane içinde yayılmadığım gözlemleyen Nicolle, hastalık yapıcı mikroorganizmanın hastaların giysileriyle, daha doğrusu giysilerinde yuvalanmış vücut bitleriyle taşındığından kuşkulanmaya başladı. Gerçekten de, hastaneye yatırılmadan önce tüm çevresine tifüs aşılayabilen hastalar, iyice yıkandıktan ve yeni giysiler giydirildikten sonra hastaneye alındığı için doktorlara, bakıcılara ve diğer hastalara tifüsü bulaştıra-mıyordu. Gözlemlerini doğrulamak için maymunlar ve kobaylar üzerinde tifüs aşılama deneyleri yapan Nicolle, 1909’da, büyük salgınlara yol açan döküntü -lü tifüsün vücut bitleriyle taşındığını tıp dünyasına duyurdu. Hastalık yapıcı etkenin bir hücreli asalaklardan bir tür riketsiya (Rickettsia prowazekii) olduğunu ve vücut bitinin, tifüslü hastaların kanından aldığı bu mikroorganizmayı dışkısıyla sağlıklı kişilere bulaştırdığını açıklayan Nicolle, bu salgın (epidemik) tifüs dışında, Rickettsia mooseri’den ileri gelen ve özellikle pire, tahtakurusu, kene gibi dış asalaklarla farelere, farelerden de insanlara bulaşan yerleşik (endemik) tifüsü de tanımladı. Sağlık ve temizlik koşullarının elverişli olmadığı savaş yıllarında büyük kayıplara yol açan tifüs, Nicolle’ün, hastalığın bulaşma yollarını açıklamasından sonra başlayan I.Dünya Savaşı’nda da gene pek çok insanın ölümüne neden oldu ve ancak Müller’in, vücut bitlerine karşı etkili olan DDT’yi bulmasından sonra, II.Dünya Savaşı yıllarında önlenebildi.

Nicolle, 20.yy’ın ortalarına değin insan sağlığı açısından en büyük tehlikelerden biri olan tifüsün yanı sıra Malta humması, kala-azar, trahom gibi tropikal hastalıklar üzerindeki incelemeleri, kazanılmış bağışıklık ve serum tedavisi konusundaki çalışmalarıyla da bulaşıcı ve salgın hastalıklar alanında tıbba büyük katkıda bulunmuştur.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi