Charles Algernon Parsons Kimdir, Hayatı, İcatları, Hakkında Bilgi

PARSONS, Charles Algernon (1854-1931)

İngiliz, mühendis ve mucit. Kendi adıyla anılan aşamalı buhar türbinini geliştirmiştir.

13    Haziran 1854’te Londra’da doğdu, 11 Şubat 1931’de Jamaika’nın Kingston kentinde öldü. Tanınmış bir astronom olan Rosse Kontu William Parsons’un (1800-1867) oğludur. Dublin’de tamamladığı ortaöğreniminin ardından Cambridge Üniversitesi’nde matematik öğrenimi gördü. 1877’de, öğreniminin bitişinden hemen sonra bir mühendislik kuruluşunda çalışmayı seçti. 1884’te, elektrik üretimini amaçlayan bir kuruluşun ortakları arasına katıldı. Aynı yıl başarıyla çalışan ilk buhar türbininin yapımını gerçekleştirdi. 1889’da ortaklarından ayrılarak New Castle yakınlarındaki Heaton’da yeni bir fabrika kurdu. Yaptığı yeni düzenlemelerle devir hızını ve verimliliğini giderek artırdığı buhar türbinini 1897’de gemilere uygulamaya başlayan, ilgi alanını buhar türbiniyle sınırlamayıp, çeşitli alanlarda üretim yapan sanayi kuruluşları da kuran Parsons, yaşadığı yıllarda değeri anlaşılan mucitlerden biri olmuş, 1898’de Royal Society’nin üyeliğine seçilmiş, 1902’de bu kuruluşun Rumford Madalyası ile ödüllendirilmiş ve 1911’de Sir unvanı almıştır.

Parsons, mühendislik alanında çalışmaya başladığı yıllarda, elektrik üreteçlerini çalıştıracak güçte bir motor geliştirmeye yönelik çeşitli tasarımlara girişmiş ve çalışmalarını dinamolar için gereken dönme hızını ve verimliliği sağlayacak buhar türbinleri üzerinde yoğunlaştırmıştı. 19.yy içinde yüksek basınçtan alçak basınca doğru genişleyen buharın, borular aracılığıyla çarklara püskürtülmesi esasına dayanan çeşitli türbinler yapılmıştı. Ne var ki, o dönemde kullanılan malzemeler yüksek hızdaki buhar püskürmesinin basıncına, sıcaklığına ve yaratacağı dönme hızına dayanacak sağlamlıkta çarkların ve dingillerin yapılması için yeterli olmadığından buhar türbinlerinin sanayide kullanımına geçilmemişti.

Parsons 1884’te geliştirdiği buhar tepkisiyle çalışan çok basamaklı türbiniyle bu sorunların üstesinden gelmeyi başardı. Dıştaki hareketsiz, içteki ise hareketli bir mile bağlı, iç içe iki silindirden oluşan Parsons türbininde, hareketsiz silindirdeki kanatlar yardımıyla yönlendirilen buharın tepkisiyle iç silindirin çark kanatları hareketleniyordu. Buharın kanatlar arasında giderek genişlemeyi sürdürmesi, enerjinin işe, aşamalı biçimde dönüştürülmesini sağlayarak, bir yandan teknik zorlukları azaltıyor, bir yandan da verimi artırıyordu. Gücü 10 BG’yi, dakikadaki devir sayısı 18.000’i bulan Parsons türbini kısa bir süre içinde, dakikadaki devir sayısı ancak 1500’e ulaşabilen pistonlu buhar makinelerinin, elektrik üretimi alanındaki yerini almaya başladı.

1894’ten başlayarak makinesinin gemilere uyarlanmasına yönelik çalışmalara girişen Parsons, 1897’de yaptığı 44 tonluk “Turbinia” gemisini, o güne değin hiçbir deniz taşıtının erişemediği, saatte 63 km’lik bir hıza ulaştırınca, Parsons türbinlerinin gemilerdeki kullanımı da hızla yaygınlaştı. Parsons sonraları çarkın dönme hızını pervaneye onda bir oranında iletirken, gücü artıran bir dişli sistemi de geliştirerek, yavaş ve güçlü savaş ve ticaret gemilerinde de türbin kullanımını başlatmıştır.

•    YAPITLAR (başlıca): The Steam Türbine, 1912, (“Buhar Türbini”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi