Cesare Borgia kimdir? Hayatı ve eserleri

Cesare Borgia kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: (1475-1507) İtalyan komutan. İtalya’nın Romagna bölgesini ele geçirerek Papalığa bağlamıştır. 1475 ya da 1476’da Roma’da doğduğu sanılmak­tadır. 1507’de İspanya’da öldü. Başpiskopos olan Kardinal Rodrigo Borgia’nın ikinci oğluydu. İtalya’ da doğmuş ve yaşamış olmalarına karşın Borgia ailesinin kökeni Ispanya’ya dayanıyordu. Cesare’ın üvey ağabeysi Pedro Luis, Gandia düküydü. Borgia 7 yaşında papalık başkâtibi, aynı zamanda da Valencia Katedrali özel üyesi oldu. Paolo Pompilio ve Giovanni Vera’dan din dersleri aldı.

1480’de Papa IV. Sixtus, ona, kilise dışı kurumlarda görev alma hakkı tanımıştı.

1489’da Perugia Üniversitesi’nde hukuk okuma­ya başladı. Daha sonra Pisa Üniversitesi’ne geçen Cesare, burada ünlü hukukçu Filippo Decio’nun öğrencisi oldu ve yükseköğrenimini kilise hukuku ve medeni hukuk dallarında tamamladı.

1491’de Pamplona piskoposu, 1492’de, babası VI. Alexander adıyla papalık tacını giyince de Valen­cia başpiskoposu oldu. 1493’te ise kardinalliğe yükse­lerek babasının danışmanlarından biri oldu.

1494’de Fransa Kralı VIII. Charles, İtalya’yı işgal ederek güneye dek indi. Fransızlar ancak 1497’de oluşturulan Venedik Birliği ile geri püskürtüldüler. Bundan sonra Papalık ordusu İtalya’da VI. Alexander’ in seçilmesine muhalif oldukları için VIII. Charles’a yardım eden bazı soylu ailelerin üzerine yürüdü.

Cesare Borgia’nın kardeşi Juan Papalık ordusuna komuta ediyordu.

1497’de kardeşi Juan gizemli bir şekilde öldürü­lünce kuşkular Cesare Borgia üzerinde yoğunlaştı. 148S’de Pedro Luis’in ölümüyle Gandia Düklüğü’nün Cesare atlanarak Juan Borgia’ya geçmiş olması ve onun askeri kariyeri nedeniyle duyduğu kıskanç­lık, Cesare’ın kardeşini öldürmesi için yeterli neden olarak görülüyordu. Juan’ın ölümünden sonra Cesare Borgia 1498’de kardinallikten ayrılarak Papalık ordu­sunun komutasını üstlendi.

Kardinallikten ayrılma konusunda İspanya Kralı’nın muhalefetine ..arşın o yıl Fransa Kralı ilan edilen XII. Louiş’nın onayını almıştı. Cesare, Fransa ile ittifakını pekiştirmek amacıyla Navarre Kralı’nın kızıyla evlenmek üzere Fransa’ya gitti. Bu evlilik Cesare babası VI. Alexander’a, Papalığa bağlı devletler üzerinde denetim sağlamak ve İtalya’da sürekli bir Borgia devleti kurma konusunda Fransa’ nın desteğini sağlayacaktı.

Charlotte d’Albert ile evlenen Cesare’a Fransa Kralı XII. Louis, Valentınoıs Düklüğü’nü verdi. Cesare, 1499’da Papalık ordusunun başında ve Fran­sız süvari birliklerinin desteğiyle Romagna ve Marches kentlerine seferler düzenledi. Aynı yıl Romagna dükü ilan edildi. 1497’de Fransa ile İspanya, Napoli Krallığı’nı bölüşmek için anlaşmışlardı. Napoli’ye ulaşmak için Milano Krallığı arada engel oluşturuyor­du. Bu nedenle 1499’da, Fransızlar’m Milano’ya yaptığı seferde Fransız süvari birliklerine komuta etti. 1499’da Imola ve Forli’vi, 1500-1501 ’de Rimini, Pesaro ve Faenza’yı ele geçirdi.

Bu yıllarda birçok siyasi suikast olayına adı karıştı. 15C0’de kızkardeşi Lucrecia’nın kocası Napoli soylusu Bisccglie Dükü Alfonso’yu öldürttüğü kesin­lik kazanmıştır.

1500’de Fransa ve İspanya’nın Napoli’yi bölüş­mek amacıyla Granada antlaşmasını imzalamaların­dan sonra 1501’de Fransız birlikleriyle birlikte Napo­li’ye girdi.

1502’de Urbino, Camerino ve Senegallio’yu ele geçirdi. Cesare’ın Romagna’va bu üçüncü seferi sırasında gücünden korkan komutanlarından bir bö­lümü, ona karşı aralarında anlaştılar. Bu durumdan haberdar olan Cesare bir yandan savaşı sürdürürken diğer yandan, ordusunu yeniden düzenlemeye başla­dı. Komutanları birbirine düşürerek bir bölümünü Senigallia’da bir uzlaşma toplantısına çağırdı. Ama toplantıya katılanları tutuklatarak öldürttü.

Yeniden güvenebileceği bir ordu kurduktan son­ra Tuscany üzerine bir saldırı başlatmak üzereyken babası VI. Alexander öldü. Kısa bir süre önce de İspanyollar müttefiki Fransızlar’ı Güney İtalya’dan çıkartmışlardı.

Yeni Papa’nın seçilmesi konusunda Cesare Bor­gia etkili olamadı ve Borgialar’ın düşmanı Giuluani della Rovere, II. Julius adıyla Papalık tacını giydi. 2. Julius’un ilk işi Cesare’ın elinde bulunan Romagna Düklüğü ve Papalık ordusunun komutanlığını geri alarak onu tutuklatmak oldu.

Romagna’daki bazı kentleri Papa’va vererek özgürlüğünü kazanabilen Cesare, Napoli’ye kaçtı. Akrabalarından destek aradıysa da Napoli Kralı Ferdinad’ın ajanlarınca yakalanarak İspanva’da bir cezaevine gönderildi. 1506’da kaçarak kayınbiraderi Navarra Kralı Jean d’Albert’in yanına sığındı. Milis komutanı olarak Viana dışında Navarra’ya karşı ayaklanmaları bastırmaya uğraştığı sırada öldü. Viyana’da Sta. Maria kilisesine gömüldü.

Cesare Borgia, eline geçirdiği Romagna Düklüğü’nde bir hükümet kuracak zamanı bulamadı, ama, merkezi bir hükümet ve etkin bir bürokrasi konusun­da planları olduğu biliniyordu. Machiavellı, Prince adlı kitabında Cesare Borgia’vı örnek alarak, eksiklik­lerine karşın hükümdar olmak isteyenler için yeterli özelliklere sahip olduğunu ifade etti. Planlama ve yürütmede saldırganlığı, insafsızlığı ve hızı, fırsatlar­dan yararlanmasını bilmesi gibi özellikleri Machiavelli’yi etkilemiştir.

Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi, 19. cilt, Anadolu yayıncılık, 1984