Cerrah Fehmi Efendi Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

Cerrah Fehmi Efendi (ö. 1935) Zâkirbaşı ve bestekâr.              

Bugün Bulgaristan sınırlan içinde ka­lan İslimye’de (Sfiven) doğdu. 1293 (1876) Osmanlı-Rus harbi esnasında muhacir kafileleri arasında İstanbul’a geldi. Bir müddet ziraatla meşgul oldu ve bu ara­da cerrahlık ve bazı ilâç tatbiklerini Öğ­renip ücretsiz olarak hekimlik yaptı. Bu­nun dışında öğrenimi ve yetişmesi hak­kında bilgi bulunmamaktadır. Sünbüliy-ye tarikatına intisap eden ve Fatih Altımermer’deki Hekimoğlu Ali Paşa Camii müezzinliği görevinde de bulunan Feh­mi Efendi bilhassa sesinin güzelliği ve zikri idare etmedeki ustalığıyla dikkati çekti. Bazı tekkelerde zâkiriik yaptıktan sonra Silivrikapı’daki Seyyid Nizam Der­gâhı zâkirbaşılığma getirildi. 25 Ocak 1935 tarihinde vefat etti ve dergâhın karşısındaki mezarlıkta Hacı Nafiz Bey’in kabrinin yanına defnedildi. Vefatıyla il­gili olarak Mehmet Suphi Ezgl’nin ver­diği 1938 tarihi yanlıştır.

Devrinde mahfuzatinın çokluğu ve ba-şanlı musiki hocalığı ile tanınan Fehmi Efendi asıl haklı şöhretini zâkirbaşılıkla yapmış, ayrıca bestelediği dinî ve din dı­şı eserlerle de zamanın musikişinasları arasında yer almıştır. Bu sahada bilhas­sa Durakçı Hacı Nafiz Bey’den faydalan­dığı bilinmektedir. Ondan 500 kadar ilâ­hi ve birçok duraktan başka Nâyî Osman Dede’nin mi’raciyyesini de meşkettiği söylenir.

Suphi Ezgi neşrettiği durakların ta­mamına yakın kısmını, hocalık konusun­daki gayret ve titizliği mûsiki çevrele­rince daima takdirle karşılanan Fehmi Efendi’den aldığını ifade eder. Yetiştir­diği talebeler arasında Abdülkadir Töre, Zeki Çağlarman ve zâkirbaşı Ali Gerçek gibi musikişinaslar bilhassa zikredilme­lidir. Fehmi Efendi’nin mûsiki eserlerin­den beste, semai, şarkı, durak ve ilâhi formlanndaki toplam on sekiz adedinin listesini Yılmaz Öztuna kaydetmektedir

TDV İslâm Ansiklopedisi