Cemile – Orhan Kemal Kitap Özeti, Konu
Kitap Hakkında: Baba Evi romanında çocukluk ve ilk gençlik yıllarını anlatmış olan Orhan Kemal, Avare Yıllar romanında evlenmeyle biten gençliğini konu almıştı. Cemile romanı, Avare Yıllar’da ismi verilmeyen, kimliğinden, ailesinden pek sözedilmeyen gelinin, evlenmeden önceki yaşamından bir bölümün öyküsüdür.
Konu: Arka planında 1934 Adana’sındaki fakir bir işçi mahallesinin ve işçilerin ekmek parası için verdiği mücadele, yaşanan onca yoksulluğun yanında, düşmanlıklara, ilkesizliğe, toplumun duyarsızlığına karşı, insanları ayakta tutan dayanışma ve dostluk bağlarının gücünün altı çizilirken güzel Boşnak kızı, işçi Cemile ile 24 lira 95 kuruş aylığa mahkûm Kâtip Necati’nin aşk öyküsüde anlatılıyor.
Özet: Olay, 1934 yılında geçer. Küçük yaşta annesini kaybetmiş, 14-15 yaşlarında bir Boşnak kızı olan Cemile, ağabeyi Sadri ile Adana’da bir dokuma fabrikasında çalışmakta, yaşlı babaları Malik ev işlerine bakmaktadır. Çukurova yerlilerinden Çopur Halil, beş on devesiyle biraz malına güvenerek, girip çıktığı fabrikadak ibir işçi kızıyla boyuna Cemile’ye haber gönderir, onunla evlenmek ister. Fakat Cemile’nin gönlü fabrika kâtibi Necati’dedir. Araya bir ayaklanma olayı girer. Makinelerde sık sık iplikler kopmakta, dolayısıyla parça başına çalışan işçilerin ücretlerinde azalmalar olmaktadır. Fabrikaya beş yıllık kontratla getirilmiş İtalyan mühendis Orlando’ya karşı Türk ustabaşının bir tertibidir bu iplik kopmaları. İplik kolalarına gizlice zımpara tozu karıştıran ustabaşı, mühendisi bu şekilde uzaklaştırmak ve fabrikayı, iki ortaktan biri olan, cahil Kadir Ağa ile istediği gibi yönetmek sevdasındadır. Ustabaşı ile yeğeni Camgöz Sadık’ın kıştırttığı işçiler, İtalyan mühendisin odasına hücum ederler. Mesele anlaşılmıştır. Fabrikanın uyanık fikirli, öteki sahibi Numan Rüştü Beyin müdahalesiyle ayaklanma bastırılır, suçlu işçiler işlerinden atılır. Usta başı Nazilli’ye kaçmış, yeğeni de deveci Halil’in yardımıyla bir kahve açmıştır. Sefalet içinde kalan ve bir oyuna kurban gittiklerini anlayan işçiler, kahveyi yakıp yıkarlar. Kâtip Necati, Cemile’yle evlenir.