Edebi Şahsiyetler

Cemal Tollu Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

TOLLU, Cemal (1899-1968)

Türk, ressam. Desen ağırlıklı yalın biçimleri ve yerel konulu resimleriyle tanınmıştır.

İstanbul’da doğdu, 26 Ağustos 1968’de aynı kentte öldü. 1919’da Güzel Sanatlar Akademisi’ne (bugün Mimar Sinan Üniversitesi) girdi. 1921-1923 arasında Kurtuluş Savaşı’na katıldığı için okulu bırakmak zorunda kaldı. 1925’te yeniden Akademi’ye döndü. 1929’da Avrupa’ya gitti. Münih’te Hans Hoffman’ın (1880-1966), Paris’te de Andre Lhote, Marcel Gromaire ve Fernand Leger’nin atölyelerinde resim, bir ara da Charles Despiau’nun atölyesinde heykel çalıştı. 1932’de Türkiye’ye döndü. 1933’te D Grubu’nun kuruluşuna katıldı. 1937’de Güzel Sanatlar Akademisi’nde öğretmenliğe atandı. 1964’te emekli olduğunda Akademi Resim Bölümü başkanlığı yapmaktaydı.

Katıldığı Devlet Resim ve Heykel sergilerinde 1940’ta ikincilik, 1941’de ve 1960’ta birincilik kazandı. Ayrıca 1956 ve 1958’de Venedik Bianeli’ne (iki yıllık sergi), 1963’te Sâo Paulo Bianeli’ne katıldı.

Tollu’nun ilk resimlerinde öğretmenleri Gromaire ve Lhote’un, desenlerindeyse Hoffman’ın sert kenarlı biçimlerinin etkileri görülür. Bu üç usta, Kübizm ve Yapımcılık (Konstrüktivizm) eğilimi taşıyan resimleriyle İzlenimcilik’in (Empresyonizm) yumuşak biçim algılamasına karşı gelmişler ve resmin geometrik yapısına önem vermişlerdi. Tollu Türkiye’ ye döndükten sonra D Grubu içinde grubun yapısına en çok uyum sağlayan sanatçılardan biri oldu. Sanatının, bu gruba üye olmayan Zeki Kocame-mi ve Ali Çelebi’nin sanatlarıyla da yakınlığı vardır. Her döneminde resimlerinde desen öğretisine önem vermiştir. Doğadaki biçimleri simgesel olarak aktarmıştır. Biçimleri siyah kenar çizgileriyle (kontur) çevrelemiştir. Çizgilerin ayırdığı alanlarda, doğadaki-lere yabancı olmayan, şiddeti düşürülmüş renkler kullanmıştır. Konularında Batılı ustaların etkisinden kurtulmuş, yerel olanı yeğlemiştir. Yunan sanatının Arkaik dönemine ve Hitit kabartmalarına ilgi duymuş, bunlar üstünde araştırmalar yapmıştır. Resimlerini duygusal değil, akılcı bir tavırla kompoze etmiştir. Döneminde yaygın olan ulusal resim anlayışının önde gelen adlarından biri olmuştur.

• YAPITLAR (başlıca): Dansöz, 1935, İstanbul Resim ve Heykel Müzesi; Bir Kadın Portresi, 1941, İstanbul Resim ve Heykel Müzesi; Çobanlar, 1955, İstanbul Resim Müzesi; Ana ve Çocuk, 1956, İstanbul Resim ve Heykel Müzesi; Kayseri de Pastırmacılar, 1965.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi