Tarihi Şahsiyetler

Cemal Gürsel Kimdir, Hayatı, Biyografi, Dönemi, Hakkında Bilgi

GÜRSEL, Cemal (1894-1966)

Türk asker ve devlet adamı. Türkiye Cumhuriyeti’nin 4.cumhurbaşkanıdır,

Erzurum’da doğdu, 14 Eylül 1966’da Ankara’da öldü. İlkokulu Ordu’da bitirdikten sonra Erzincan Askeri Ortaokulu’nda okudu. Ardından Kuleli Askeri Lisesi’ni bitirdi. 1915’te Harp Okulu’nda öğrenci iken savaş dolayısıyla subay yapılarak Çanakkale savaşlarına katıldı. Anafartalar ve Seddülbahir çarpışmalarında bulundu. 1917’de Filistin cephesinde Gaz-ze savaşlarında yer aldı. Ancak cephenin çökmesi üzerine 1918’de İngilizler’e tutsak düştü ve Mısır’da Kuveysne tutsak kampında bir yıl kaldı.

1919’da serbest bırakılınca İstanbul’a gitti. 1920 başlarında da Anadolu’ya geçti. Kurtuluş Savaşı sırasında I. ve II.İnönü ile Sakarya savaşma ve Büyük Taarruz’a katıldı. Kurtuluş Savaşı bitince Harp Okulu’nda yarım kalmış öğrenimini tamamladı ve 1929’da da Harp Akademisi’nden kurmay subay olarak mezun oldu. Bundan sonra çeşitli görevlerde bulunan Cemal Gürsel, 1940’ta albaylığa ve 1946’da da tuğgeneralliğe yükseldi. Bir süre 65.Tümen komutanlığı yaptı. 1948’de tümgeneral oldu ve 12.Tümen komutanlığı ile 2.Yurtiçi Bölge Komutanlığı’nda bulundu. 1953’te korgeneral olan Gürsel, 1957’de de orgeneralliğe yükseldi. Erzurum’da 3.Ordu müfettişliği yaptıktan sonra 1958’de Kara Kuvvetleri komutanlığına getirildi.

Demokrat Parti’nin iktidarı sırasında İsmet İnönü’nün Kayseri’ye sokulmaması ile birlikte gelişen olaylara ilişkin olarak milli savunma bakanına bir mektup gönderen Cemal Gürsel, 3 Mayıs 1960’ta izne çıkartıldı. Bunun üzerine orduya bir veda mektubu yazdı ve İzmir’e gitti.

27 Mayıs 1960 harekâtının gerçekleşmesiyle Ankara’ya gelerek Milli Birlik Komitesi’nin başma geçen Cemal Gürsel, Devlet ve Hükümet Başkanı ve Türk Silahlı Kuvvetleri’nin başkomutanlık yetkilerini üstüne aldı. Demokrasiye dönülmesi için yapılan çalışmalar sonucunda hazırlanan anayasanın halkoyuna sunularak kabul edilmesinden sonra yapılan seçimlerde Cumhuriyet Senatosu’nun tabii üyesi oldu.

26    Ekim 1961’de TBMM ortak toplantısında Türkiye Cumhuriyeti’nin dördüncü cumhurbaşkanı seçilen Cemal Gürsel, bu görevi sürdürürken, daha önce hafif bir felçle başlayan hastalığı giderek ağırlaştı. Ülkede yapılan tedavilerin sonuç vermemesi üzerine Şubat 1966’da tedavi için ABD’ye gitti. Kısa bir süre sonra komaya girince, 26 Mart 1966’da yeniden Ankara’ya getirildi ve Gülhane Askeri Tıp Akademisi’ne yatırıldı. Ancak tüm çabalar sonuç vermeyince

28    Mart 1966’da bir hekimler kurulunun raporu üzerine cumhurbaşkanlığı görevini yürütemeyeceği anlaşıldı. Yerine Genelkurmay Başkanı Cevdet Sunay seçildi. Koma durumu süren Gürsel, yeni bir beyin kanaması sonucu öldü.

Ordu içinde sevilen ve saygın bir kişiliğe sahip olan Cemal Gürsel, 27 Mayıs 1960’tan sonra özellikle demokrasiye dönüş sürecini kısaltmak için çaba göstermiş ve bu yolda çıkarılan engellere karşı koyarak, Türkiye’de yeni bir dönemin başlamasına katkıda bulunmuştur.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi