Sosyoloji
Çatışma Teorisi
Çatışma
Teorisi
Teorisi
1950’den itibaren işlevselcilik çeşitli
cephelerden eleştiri almaya başladı. Bunlar arasında işlevselciliğin siyasal olarak
muhafazakâr olduğu ve statik yapılar üzerinde odaklandığı, toplumsal değişme
ile başa çıkamadığı ve toplumsal çatışmayı yeterince analiz etmediği yönündeki eleştiriler
başta gelmektedir.
cephelerden eleştiri almaya başladı. Bunlar arasında işlevselciliğin siyasal olarak
muhafazakâr olduğu ve statik yapılar üzerinde odaklandığı, toplumsal değişme
ile başa çıkamadığı ve toplumsal çatışmayı yeterince analiz etmediği yönündeki eleştiriler
başta gelmektedir.
İşlevselciliği eleştiren isimlerin
arasında, çalışmalarında çıkar çatışması güç analizine odaklanan C. Wright Mills isimli öne çıkmaktadır.
arasında, çalışmalarında çıkar çatışması güç analizine odaklanan C. Wright Mills isimli öne çıkmaktadır.
1960’ların başında yapısalcı sosyoloji
geleneği, köken bakımından Weber’in çalışmalarına dayanan bir çatışma
teorisinin gelişmesini sağladı. Marks’ın çalışmalarından uzak duran bu teori Çatışma
Teorisi (conflict theory) adıyla anılır.
geleneği, köken bakımından Weber’in çalışmalarına dayanan bir çatışma
teorisinin gelişmesini sağladı. Marks’ın çalışmalarından uzak duran bu teori Çatışma
Teorisi (conflict theory) adıyla anılır.
Çatışma kuramcılarının genel argümanı
“toplumsal düzenin var olma nedeninin konsensüsten ziyade baskı olduğu”
yönündedir.
“toplumsal düzenin var olma nedeninin konsensüsten ziyade baskı olduğu”
yönündedir.
Çatışma teorisi ile işlevselcilik arasındaki
önemli farklılıklar:
önemli farklılıklar:
İşlevselcilik | Çatışma Teorisi |
Toplum denge halindedir | Toplum aşama ve değişim halindedir |
Düzen kavramı merkezi konumdadır | Çatışma kavramı merkezi konumdadır |
Toplumu bir arada tutan genel ahlak ve değerlerdir | Toplumu merkezin baskısı bir arada tutar |
Toplumsal düzenin devamı için birlik ve beraberliğe vurgu yapar | Toplumsal düzenin korunmasında güç kavramına atıf yapar |
Ralf Dahrendorf,
Lewis A. Coser, John Rex, David Lockwood, Raymond Aron
ve Randall Collins’in çalışmaları çatışma teorisi altında değerlendirilir.
Lewis A. Coser, John Rex, David Lockwood, Raymond Aron
ve Randall Collins’in çalışmaları çatışma teorisi altında değerlendirilir.
—
Modern Sosyoloji Tarihi
Editör: Prof. Dr. Serap Suğur
Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2304,
Eskişehir, Ocak 2013
Eskişehir, Ocak 2013