Klinik Psikolojinin Tarihsel Gelişimi

  Klinik psikolojinin tarihsel süreç içinde nasıl bir gelişim seyri izlediği üç temel za­man dilimine ayrılarak incelenebilir: ilk gelişim dönemi ( 1800-1900), I. ve II. Dün­ya Savaşları süreci ve savaş sonrası süreç. Birçok kişinin klinik psikolojinin, psiko­lojinin ortaya çıkmasıyla paralel olarak hep varolduğunu düşünmesine rağmen, klinik psikoloji ancak 19. yüzyılın başlarında psikolojinin ayrı bir disiplini olarak kabul edilmiştir. Hızlı bir...

NORMALDIŞI (ANORMAL) DAVRANIŞLARIN TANI VE SINIFLANDIRILMASI

Klinik psikolog normaldışı davranışların ve uyum problemlerinin çözümünde bi­limsel olarak etkinliği desteklenmiş psikolojik prensipleri kullanmaya çalışır. Bu süreç öncelikle bireylerin düşünce, davranış ve duygularını başarılı bir şekilde de­ğiştirecek yöntemleri kullanmayı içerir. Bu yolda ya bireylerin uyumsuzluk düzey­lerini azaltmaya ya da uyum düzeylerini yükseltmeye çalışır. Davranış bozuklukla­rının nasıl tanı ve sınıflandırıldığını açıklamadan önce normaldışı davranışın ne ol­duğunu tanımlamakta fayda vardır. Normaldışı...

Normaldışı (Anormal) Davrarnş Nedir?

Normaldışı davranışın ne olduğunu kesin olarak tanımlamak, sınırlarını çizmek ve herkes tarafından kabul edilebilir tek tanım yaratmak çok zordur. Şimdi çevrenizdeki 5 kişiye “Normaldışı davranış nedir ?” diye sorun. Büyük olasılıkla bu beş kişi size beş farklı tanım sunacaktır. Kimileri anormal davranışı herkesde gözleyeme- yeceğimiz tuhaf davranışlar olarak tanımlarken bazıları bireyde stres ve sıkıntıya yol açan davranışlar, bazıları ise...

Klinik Psikolojisinde TANI KATEGORİLERİ

DSM-IV çogul eksenli sınıflamayı içermektedir; burada her birey beş boy^t yani eksende incelenmektedir. Çogul eksenli sınıflama her boyutta bireyin incelenme­sini içerdigi için birçok alanda bilgi toplamayı zorunlu kılmaktadır. Ayrıca bireye bir tanının konulması beraberinde birçok dışlayıcı tanıyı içerdigi için tanı koyan ki­şiyi ayrıntılı degerlendirme yapmaya zorlamaktadır. DSM-IV’ün çok eksenli sınıfla­masında Eksen I, kişilik bozuklukları ve zihinsel gerilik hariç (bunlar...

KLİNİK DEĞERLENDİRME ve KLİNİK DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ

KLİNİK PSİKOLOJİDE NORMALDIŞI DAVRANIŞLARIN TEDAVİLERİ İLE İLGİLİ TERAPİ YAKLAŞIMLARI

Psikoterapi, bu alanda eğitim görmüş olan ruh sağlığı uzmanları tarafından hasta­ya yaşamış olduğu psikolojik problemlerin üstesinden gelmesi için yardım etmeyi amaçlayan profesyonel bir ilişki sürecidir. Herkesi memnun edecek tek psikotera­pi tanımı bulmak oldukça zor olmasına rağmen, bu tanım psikoterapide yer alan üç unsurun altını çizmektedir: (1) Psikoterapide yer alan kişiler (hasta-terapist, ba­zı uzmanlar daha çok danışan-danışman terimini tercih etmektedirler),...

İtaat – Sosyal Etki

Sosyal etki altında gerçekleşen bir başka davranış türü de itaattir. İtaat, bireyin kendine bir otorite figürü tarafından yöneltilmiş bir talebe ya da buyruğa uyması­na denir. Sosyal psikolojinin en iyi bilinen, en sansasyonel, en çarpıcı çalışması hangisidir derseniz, cevap herhalde Stanley Milgram’ın itaat konusundaki deneyle­ri olacaktır. 1960’lı yıllarda Milgram insanların kötücül bir otoriteye nereye kadar itaat edeceklerini ölçmek istedi. Sırf...

İkna – Sosyal Etki

Bir başka sosyal etki yöntemi olan ikna, insanların bir konudaki tutumlarını ve/veya davranışlarını değiştirme çabasını içerir. Reklamcılar, politikacılar, avukatlar, satıcılar ve yeri geldiğinde hepimiz birilerini bir şeylere ikna etmek, onları var olan tutumla­rından vazgeçirmek ve yeni tutumlara ve davranışlara yöneltmek için uğraşırız. Sosyal psikologlar “kim kime ne diyor” sorusundan hareketle, ikna maksatlı mesajın geldiği kaynağın (“kim”), mesajın yöneltildiği insanların (“kime”)...

Grup Etkisi

Sosyal psikolojinin en temel ve en eski sorularından biri, grubun bireyi nasıl etki­lediğidir. Şimdi sosyal psikologların yıllar içinde bu konuda ulaştığı en önemli bir­kaç bulguyu inceleyelim.

Sosyal Kolaylaştırma – Grup Etkisi

  Diyelim egzersiz maksadıyla koşmayı seviyorsunuz. Kendi kendinize olduğunuz­da mı daha hızlı koşarsınız yoksa etrafınızda sizden başka koşanlar da varken mi? Ya da diyelim bir grubun önünde konuşma vermeniz gerek. Kendi kendinize pro­va yaparken mi daha iyi bir performans sergilersiniz yoksa size çevrilmiş onlarca gözün altında mı? Psikolog Norman Triplett, 1898 tarihli ve sosyal psikolojinin ilk laboratuvar de­neylerinden biri kabul edilen...

Sosyal Kaytarma – Grup Etkisi

  Diyelim ki sizden ya tek başınıza ya da başka birkaç kişiyle beraberken mümkün olduğunca yüksek ses çıkararak el çırpmanız ya da bağırmanız istendi. Sizce tek başınıza olduğunuzda mı daha yüksek ses çıkartırsınız yoksa başkalarıylayken mi? Ya da diyelim grup olarak sizden bir tuğla ne gibi farklı şekillerde kullanılabilir, bu konuda mümkün olduğunca çok fikir üretmeniz istendi. Aynı görev size...

Grup Kutuplaşması – Sosyal Etkisi

  Bilhassa iş dünyasında, grupların, komitelerin bireylere nazaran daha doğru ana­lizler yapacağı, daha yerinde kararlar vereceği düşünülür. Oysa bu varsayım her zaman doğru değildir. Gruplar bazen daha sağlıksız kararlara ulaşıyorlarsa bunun bir sebebi de “grup kutuplaşması” (group polarization) olgusudur. Grup kutuplaş­ması, bir grubun bir konu hakkında başlangıçtaki eğilimi neyse, grup içi etkileşim­lerin o eğilimi daha aşırı hale getirmesine denir. Diyelim...

Kitlelerin Bilgeliği

  Gördüğümüz gibi, sosyal psikoloji literatürü grup içindeki bireyin daha tembel, saldırgan, sorumsuz, ahlaksız davranabileceği gibi sevimsiz pek çok bulguyla do­ludur. Ancak grupların övgüye layık bulunduğu alanlar da vardır. Bunlardan birin­cisi, ortaklaşa grup aklının sıklıkla tek tek uzmanların verdiği cevapların ya da yap­tığı tahminlerin önüne geçtiğidir. Buna “kitlelerin bilgeliği” denir. Buradaki kilit husus, grup kutuplaşması örneğinde gördüğümüzden farklı olarak grup...