Eleştirel Teori Frankfurt Okulu
Eleştirel Teori Frankfurt Okulu "Eleştirel Teori' teriminin kaynağı Frankfurt Üniversitesi'nde 1923'te kurulan Frankfurt Sosyal Teori Okulunda birlikte çalışan bir grup Marksist akademisyenin ve ayrıca 1980'ler ve 1990'larda Jürgen Ha- bermas ve arkadaşlarının yazıları ve yayınlarıdır. Eleştirel Teori asla tek bir düşünce okulu olmasa, sürekli aynı üyelerden oluşmasa bile, onları birleştiren noktalar geleneksel Marksist düşüncenin çağdaş olaylar ışığında yeniden değerlendirilmesi ve...
Dilsel Kodlar Basil Bernstein
Dilsel Kodlar Basil Bernstein FİKİR Dilsel kodlar fikrinin kaynağı Sosyoloji ve Eğitim Profesörü ve Londra Eğitim ve Sosyolojik Araştırma Kurumu Müdürü Basil Bernstein'ın teorileri ve yazılarıdır. Bernstein, 1930'larda Doğu Londra'da bir işçi sınıfı ailenin üyesi olarak yaşadığı deneyimlerinden ve Shoreditch'teki öğretim deneyimlerinden yararlanarak geliştirdiği sosyo-lingüistik kodlar teorisini 1971 -1990 yılları arasında dört ciltlik bir çalışmada yayınladı. Onun düşüncesinin özü Sınıf, Kodlar ve Kontrol...
Damga Erving Goffman
Damga Erving Goffman Erving Goffman (1922-1982) Kanada Manville'de doğdu. Toronto ve Chicago Üniversitelerinde okudu ve daha sonra Edinburg Üniversitesi Sosyal Antropoloji Bölümünde çalışmaya başladı. Shetland Adalarındaki alan çalışmasından (1949-1951) sonra ‘Gündelik Hayatta Benliğin Sunuluşu' başlıklı ilk temel yapıtını yayınladı. Ulusal Akıl Sağlığı Merkezi'ndeki araştırmalarını ‘Tımarhaneler’ (1961) isimli ünlü kitabında sundu. 1962'de Kaliforniya Üniversitesinde Sosyoloji Profesörü; 1968'de Pensilvanya Üniversitesi'nde Benjamin Franklin,...
Çatışma Teorisi Ralf Dahrendorf
Çatışma Teorisi Ralf Dahrendorf Ralf Dahrendorf (1929- ) Hamburg'da bir Alman politikacının oğlu olarak dünyaya geldi. 194445 yılları arasında toplama kampına kapatıldı. Felsefe ve filoloji çalıştığı Hamburg Üniversitesi'nde (1947-52) okuyan Dahrendorf, Kari Popper'ın fikirlerinden etkilendi ve London School of Economics'de sosyoloji alanında lisansüstü eğitimi yaptı. Dahrendorf, Palo Al- to'daki İleri Araştırmalar Merke- zi'nde çalıştıktan sonra, Saarland, Hamburg, Tübingen ve Constance...
Burjuvalaşma Goldthorpe ve Lockwood
Burjuvalaşma Goldthorpe ve Lockwood Burjuvalaşma tezi belirli bir yazara mal edilemez. Bu tezin kaynağı, daha ziyade, 1950'lerin sonu ve 1960'ların başlarında Clark Kerr, Jes- sie Bernard ve F. Zvveig gibi sosyologlar, Richard Rose ve David Butler gibi siyaset bilimciler ve Tony Crosland gibi politikacılardan oluşan farklı yazarlar topluluğudur. Hatta bu tez VVerner Sombart ve Robert Michels'in 20 yüzyılın ilk yıllarındaki...
Bilimsel Yönetim Frederic Winslow Taylor
Bilimsel Yönetim Frederic Winslow Taylor F.W. Taylor (1856-1915) Philadelphia Germantovvn'da varlıklı bir 'serbest avukatın' oğlu olarak dünyaya geldi. Kibar bir kültür ve sosyal reform atmosferi içinde yetişen Frederick'in temel tutkuları, ilk dönemlerde spor, mekanik buluşlar ve sadece endüstriyi değil, kro- ket gibi bazı oyunları, plânlama ve bahçe düzenleme biçimini de etkileyen örgütsel verimlilik konularını kapsamaktaydı. O Amerikan sanayi devriminin temel...
Bilim Sosyolojisi Robert Merton
Bilim Sosyolojisi Robert Merton Robert K. Merton (1910- ) Philadelphia'da Doğu AvrupalI göçmen bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Yoksul bir ortamdan gelmesine rağmen gayretli ve parlak bir öğrenciydi. Temple Üniversitesi'ne öğretim üyesi oldu ve daha sonra yüksek lisans yapmak için Talcott Parsons ve Pitirim Sorokin gibi sosyal bilimlerin önde gelen aydınlarının yönetimindeki Harvard Üniversitesi'ne geçti. 1941'de Columbia Üniversitesi Sosyoloji...
Bağımlılık Teorisi Andre Gunder Frank
Bağımlılık Teorisi Andre Gunder Frank köylere kadar uzanan bir bağımlılık zinciri gelişmiştir. Bu ülkeler aracılığıyla, ekonomik artı-değer yukarıya ve dışa doğru bir hareketle zengin Batı tarafından emilmiştir: dünya metropollerinden -yerel ticari metropolit merkezin uyduları olan, ancak aynı zamanda çiftçilerden oluşan uydulara sahip- malikânelere ve kırsal tüccara kadar uzanan bütün bir metropol ve uydular zinciri (A.G. Frank, 1967). Günümüzde, sömürgeciliğin zayıflamasıyla bu sistem...
Ataerkillik Feminizm
Ataerkillik Feminizm feminizm' terimi Latince kadın anlamına gelen 'femina'dan türetilmiştir ve köken olarak 'kadınsı özelliklere sahip olmak' anlamını taşır. Bu terim Kadın Hareketinin, kadınların eşit haklar mücadelesinin genel adı olarak ve yirminci yüzyılda cinsiyet eşitliği teorisi olarak benimsenmiş ve 1890 lardaki 'Kadıncılık' teriminin yerini almıştır. Tüm Kadın Hareketini temsile ve birleştirmeye çalışan bu terim geniş bir tanımlar ve vurgular çeşitliliğini yansıtır....
Yabancılaşma Karl Marx
Yabancılaşma Karl Marx Hiç kendinizi 'yabancı' veya 'yabancılaşmış' hissettiniz mi? Herkesin size karşı olduğunu, evinizde, ülkenizde bir yabancı olduğunuzu hissettiniz mi, kimsenin sizi anlamadığını düşündüğünüz ve etrafınızdaki insanlar -ebeveynleriniz, aileniz, arkadaşlarınız veya yerel topluluğunuz yahut kasabanızdaki insanlar- tarafından soyutlanmış, reddedilmiş olduğunuz duygusuna kapıldığınız zamanlar oldu mu? Artık bir yere ait olmadığınızı hissediyorsunuz ve bu yüzden derin ve büyük bir öfke...
Toplumsal Dayanışma Emile Durkheim
Toplumsal Dayanışma Emile Durkheim FİKİR Sosyolojiyi günümüzde ve geçmişte uğraştıran temel sorunlardan biri toplumsal düzen -veya Durkheim'ın deyimiyle, 'toplumsal dayanışma'- problemidir -Toplum düzeni nasıl sürdürür? Toplumdaki milyonlarca insanın ortasında, gündelik hayatta içinde yer aldığımız birçok etkinlikten toplumsal düzen nasıl ortaya çıkar ve oldukça karmaşıklığı içinde toplum nasıl birliği sağlar ve değişir? Yüzyıl başında Avrupa'nın, özellikle Fransa'nın yaşadığı siyasal karışıklıklar ve sı- naî/kentsel...
Tarihsel Materyalizm Marx ve Engels
Tarihsel Materyalizm Marx ve Engels Friedrich Engels (1820-1895) Almanya'nın Barmen kentinde, Almanya ve İngiltere'de fabrikaları olan zengin bir tekstil imalâtçısının oğlu olarak dünyaya geldi. Engels, ailenin işini devral- sa da, radikal bir toplumsal eleştiri üslûbu geliştirdi, radikal Alman grup Genç Hegelcilerle ilişkilerini giderek geliştirdi. Engels Marx'la onlar aracılığıyla tanıştı ve ikisi sonradan yakın arkadaş oldular. Engels 1842'de Çar- tistler ve...
Sosyal Darvinizm Herbert Spencer
Herbert Spencer (1820-1903) Derby'- de bir öğretmenin oğlu olarak dünyaya geldi. Düzenli bir eğitim görmediği söylenebilir. O, hiç bir zaman ortaöğretim veya üniversite eğitimi görmedi, gerçekte kendini yetiştirdi. Önceleri demiryolu mühendisi olarak çalışan Spencer, daha sonra politika muhabirliği ve serbest yazarlık yaptı. Doğa bilimleri ve siyasete derin bir ilgi duydu. Jeoloji ve paleontolojiye ilgisi ona evrimci görüşler konusunda bir...