Carl Wilhelm Scheele Kimdir, Hayatı, Çalışmaları, Hakkında Bilgi

SCHEELE, Carl Wilhelm (1742-1786) İsveçli kimyacı. Birçok elementi bularak, 18.yy’ın önde gelen deneysel kimyacıları arasında yer almıştır.

9 (ya da 19) Aralık 1742’de, o zamanlar İsveç sınırlan içinde bulunan Pomeranya bölgesindeki Stralsund’da (bugün DAC’de) doğdu, 21 Mayıs 1786’da Svealand bölgesindeki Köping’de öldü. Yoksul bir ailenin çocuğuydu; 14 yaşındayken Göteborg’da bir eczaneye çırak olarak girdi ve burada çalıştığı sekiz yıl boyunca kimya ve eczacılık alanında kendi kendini yetiştirdi. 1765’te işyerinin kapanması üzerine Malmö’ deki bir eczaneye geçince, kimyacı Anders Johan Retzius ile tanışıp bilgisini geliştirme olanağını buldu. Retzius’un da desteğiyle 1768’de Stockholm’e, iki yıl sonra Uppsala’ya yerleşen Scheele, kısa sürede çalışmaları ve buluşlarıyla adını bilim çevrelerine duyurdu. 1775’te de Köping’de kendi eczanesini ve laboratuvarını kurarak, Berlin ve Londra üniversitelerinden gelen profesörlük önerilerini kabul etmedi, yaşamının sonuna değin çalışmalarını burada sürdürdü.

Akademik bir öğrenim görmemesine karşın uygulama içinde kendini yetiştirerek, tüm yaşamını laboratuvar çalışmalarına adayan Scheele, çağdaşları arasında belki de en çok element ve bileşiği bulup tanımlayan kimyacıdır. Uppsala’dayken güherçileye (potasyum nitrat) ilişkin bulgularıyla ünlü mineral bilimci J.T.Bergman’m dikkatini çekmiş, onun önerisiyle cam hamurunda renk giderici olarak kullanılan cam sabunu pirolüsiti (manganez dioksit) inceleyerek 1774’te manganezi elde etmiş, hidroklorik asit ile piroiüsitin tepkimesi sonucunda açığa çıkan kloru bulmuştu. Ne var ki, Scheele’nin ayrı bir element değil, bir oksijen bileşiği sandığı klorun element özelliklerini otuz yıl sonra belirleyen Ingiliz kimyacı Davy oldu.