Sosyoloji

Canik Beldesindeki Halk İnançları Üzerine Bir Araştırma

Yakup
Coştu – Canik Beldesindeki Halk İnançları Üzerine Bir Araştırma

Din, insani deneyimin merkezinde yer alan bir
fenomendir. Söz konusu bu deneyim, büyük oranda bireyin içinde yaşadığı
toplumun sosyo-dini yapısına bağlı olarak tecrübe edilmektedir (s. 1315).

…din, toplumsal alanda, semboller, değerler,
imgeler yoluyla tezahür etmekte; başka bir ifadeyle söz konusu bu unsurlar
içerisinde sosyalleşmektedir.

…kişinin dini yönelim düzeyi ancak o kişinin
dini tutum ve davranışlarından hareketle tespit edilebilir (s. 1316).

Epistemik açıdan dini temele dayalı olmayan
unsurlar, dindarlık biçimi olarak değerlendirilebilir mi (s. 1317).

Popüler tarzı dini tutum maddeleri:

1. Nazar değen kişiye kurşun dökülerek
nazarın yok edilebileceğine inanma

2. Kem gözlü insanların nazarının dokunduğuna
inanma,

3. Muskaya inanma,

4. Cin çarpmasına inanma

5. Büyüye inanma,

6. Kur’an okunmuş suyun şifa olacağına
inanma,

7. Türbelerde dilekte bulunarak, ondan medet
umma (s. 1318).

Cin çarpmasına inanma dışındaki sorulara % 90
ve üzeri oranlarda “inanırım” cevabı verilmiş. Cin çarpmasına kadınların %
31,6’sı ve erkeklerin % 32,5’i inandıkları yönünde cevap vermişlerdir (s.
1319-1320).

Kadınların dinsel törenlerde bir araya
geldikleri mekânlar genelde popüler dinin mekânları olduğu için, halk inançları
onlar açısından işlevsel bir rol oynamaktadır.

…çocukluk, gençlik ve yetişkinlik
dönemlerinde kişiler bu dönemlere has dindarlık özellikleri
gösterebilmektedirler (s. 1321).

…halk inanç ve uygulamalarına yönelik
tutumlar, son yetişkinlik döneminde olanlar arasında, diğer ergen, ilk ve orta
yetişkinlik döneminde olanlara oranla daha yüksektir.

Toplumsallaşma süreçlerini henüz
tamamlayamamış gençlerin, toplumda var olan inanç ve uygulamalara yönelik tutum
düzeylerinin ileri yaştakilere oranla daha düşük olması beklenir. Ayrıca
gençlerin, iletişim imkânlarından daha fazla yararlanması, modem gelişmelere
açık olması, nitelikli eğitim almaları, onların toplumsallaşma deneyimlerinin diğerlerine
oranla farklılaşmasına neden olabilmektedir (s. 1323).

Sonuç olarak, nazar değen kişiye kurşun
dökülerek nazarın yok edilebileceğine inanma, kem gözlü insanların nazarının
dokunduğuna inanma, muskaya inanma, cin çarpmasına inanma, büyüye inanma,
Kur’an okunmuş suyun şifa olacağına inanma, türbelerde dilekte bulunarak ve
ondan medet umma gibi bir takım halk inançlarının Canik beldesinde ikamet eden
halk arasında yaygın olduğu ve bu inanç ve uygulamaların bireylerin gündelik
hayatında önemli bir yer işgal ettiği tespit edilmiştir (s. 1324).

Coştu, Yakup. (2015), “Canik Beldesindeki Halk İnançları Üzerine Bir Araştırma,” Geçmişten Günümüze Samsun / Canik ve
Değerleri
, Ed. Osman Köse, Canik Belediyesi Kültür Yayınları, Cilt: 2, (s.
1315-1325), Samsun