Can Yücel Kimdir, Kısaca Hayatı, Eserleri, Edebi Kişiliği, Hakkında Bilgi

YÜCEL, Can (21 Ağustos 1926 – 12 Ağustos 1999)

Türk, şair. Yergici anlatımı ve oluşturduğu dil örgüsüyle çağdaş Türk şiirinde özgün bir yer edinmiştir.

İstanbul’da doğdu. Eski milli eğitim bakanlarından H.Â. Yücel’in oğludur. Ortaöğrenimini Ankara Erkek Lisesi’nde tamamladı. Yükseköğrenimini Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Klasik Filoloji Bölümü’nde ve İngiltere’de Cambridge Üniversitesi’nde yaptı. Uzun süre Paris’te ve İngiltere’de kaldı. Londra’da BBC Radyosu Türkçe Yayınları Bölümü’nde spiker olarak çalıştı. 1962’de İngiltere’de, 1709’da Latin harfleriyle taşbaskısı olarak basılmış bir Türkçe dilbilgisi kitabım bulması önemli yankılar uyandırdı. Ertesi yıl yurda dönünce Bodrum’da turist rehberliği yaptı. Sonra İstanbul’a yerleşti, çeviriyi uğraş edindi. Bir çevirisinden dolayı 12 Mart döneminde 7,5 yıla hüküm giydi. 1974’te aftan yararlanarak serbest kaldı.

Yazın yaşamına üniversitede öğrenciyken yayımladığı şiirleriyle girdi. Çeşitli dergilerde çıkan şiir, yazı ve çeviri şiirleriyle tanındı. Vatan ve Demokrat gazetelerinde fıkralar yazdı. 1957’de Her Boydan adlı kitapta topladığı çeviri şiirleri bu türün başarılı örnekleri oldu.

Uyaklı söyleyiş, coşkulu anlatım, geleceğe olan güven ilk şiirlerinin belirgin yanlarıdır. İkinci kitabı Sevgi Duvarı’nda topladığı şiirlerde ise imge yoğunluğu, doğa ve insan ilişkilerini anlatma belirgin duruma gelmiştir.

1974’te çıkan Bir Siyasinin Şiirleri, Can Yücel’in o döneme kadarki şiir serüveninin tutarlı bir bireşimi gibidir. Bu şiirlerinde hapishaneden dışa ve orada yaşayanlara dönük izlenim, gözlem, duygu ve düşüncelerinin birikimini, kendi politik kimliğinin sorgulamasıyla birlikte vermiştir. Tarihsel olaylarla günlük olayları iç içe işlemiştir. Günceli, taşlama yüklü bir anlatımla, politik eleştiri düzeyinde ele almıştır. Toplumsal olanı yansıtmada gülmece, şiirinin en önde gelen öğesi olmuştur. Şiirlerinde, toplumcu bir bakış açısından yola çıkarak daha iyi bir dünyanın kurulması amacını savunmuştur. Sözcük oyunlarıyla ulaştığı dil ustalığı, şiirini “yeni anlam boyutlarıyla donatarak” etkili kılar. Halk kaynaklarına, halk ağzına, daha çok da halk türkülerinin deyişlerine yaslanır. Kullandığı günlük dil, yöresel deyişler, deyimler ve argo sözcükler, şiirini etkili kılan başka öğelerdir. Diyaloglar, atasözleri, benzetmelerle kendine özgü bir üslup kurmuştur.

Lorca, Shakespeare, Weiss, Brecht gibi yazarlardan oyun çevirileri de yapmıştır. Bunlarda yapıtları neredeyse yeniden yazarak değişik bir çeviri anlayışı geliştirmiştir.

•    YAPITLAR (başlıca): Şiir: Yazma, 1950; Sevgi Duvarı, 1973; Bir Siyasinin Şiirleri, 1974; Ölüm ve Oğlum, 1976; Şiir Alayı, 1981; Rengahenk, 1982; Gökyokuş, 1984; Beşibiyerde, 1985.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi