tarihi_eserler_4/buyukada_yetimhanesii Büyükada Rum Yetimhanesi

Büyük Hristo Tepesinde 23 bin 255 metrelik bir alanı kapsayan Büyükada Yetimhanesi 1898 yılında “Prinkipo Palas” olarak açılmak üzere Fransız “Sociede des Grandes Hotel Europeens” şirketince inşa edilmiştir.

206 odalı olarak inşa edilen bina, 102 metre boyunda, 35 metre eninde, yüksekliği ise 24 metreyi bulmaktadır. Bina döneminin en yüksek ahşap binalarından birisidir. Ahşap karkas sistemiyle inşa edilen binanın İki yan cephesi beş katlı orta cephesi altı katlıdır..Binanın mimarlığını dönemin önemli mimarlarından Alexandre Vallaury* üstlenmiştir.

Yapı günümüzde boş olmakla birlikte Rum Ortodoks Patrikhanesi’nin kontrolü altında bulunmaktaydı. Dünya’nın en büyük ahşap binası olduğu iddia edilmektedir· Dünya’nın ilk çok katlı ahşap yapısıdır. Ülkemizdeki mimarlar mimarlık ile milli kimlik arasındaki bağı genel olarak reddederken , bir yabancı mimar Alexandre Vallaury kültürümüze saygı göstermiş ve İstanbul’daki diğer eserleri gibi bu yapıda da geleneksel mimarimiz unsurlarını ve geleneksel yapı malzememiz olan ahşabı kullanmıştır.

Bu heybetli yapı “Prinkipo Palas” adı altında otel olarak işletilmek üzere tasarlanır ve inşa edilir. Fakat devrin yönetiminden gerekli iznin alınmaması üzerine, bina el değiştirir ve Eleni Zarifi adlı bir Rum kadın tarafından satın alınır.

tarihi_eserler_4/buyukada_yetimhanesi Rum Yetimhanesi o tarihe kadar Yedikule’deki Balıklı Rum Hastanesi’nde işlevini sürdürmektedir. Yetimhane 1902 yılında bu binaya, Büyükada’ya taşınır. Yapının kullanım amacı zaman içinde değişir. Binaya I. Dünya Savaşı yıllarında Kuleli Askeri Mektebi yerleşir. Daha sonra ise işgal kuvvetleri tarafından adaya yollanan Rum göçmenlerini barındırır. Yetimhane daha sonra Heybeliada’ya nakledilir ve bu bina da 1960’lı yıllarda kapatılır. O tarihte boşaltılan bina günümüzde hâlâ boş durmakta, dolayısıyla çok bakımsız ve git gide çürümektedir.

Görkemli ve etkileyici bir mimariye sahip olan Büyükada Rum Yetimhanesi ahşap karkas sistemde inşa edilmiş. Yapı, yan bölümlerinde 6, diğer bölümlerinde 5 katlı. Binanın heybetine rağmen cephe mimarisi olabildiğince sade tasarlanmış. Birbiri üzerine tekrarlanan çıkmalar ile cephelere hareketlilik getirilmeye çalışılmış. Tiyatro salonundaki iç mekân ahşap süsleme detaylarına karşılık, diğer iç mekânlarda sade bir mimari hakim.

Büyükada’nın tepesine bakıldığında hemen göze çarpan Büyükada Rum Yetimhanesi bahçesinde önceleri idare binası olarak inşa edilen, daha sonraları ise ilkokul olarak kullanılan bir yapıyla birlikte harabe bile olsa hala ayaktadır.