Büyük Plinius Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

PLINIUS [Büyük] (23-79)

Eski Romalı doğa bilgini ve ansiklopedi yazarı. Historia naturalis adlı yapıtı, en geniş kapsamlı ilk ansiklopedi olarak kabul edilir.

İtalya’nın kuzeyindeki Novum Comum’da (bugün Como) doğdu, 24 Ağustos 79’da Vezüv Yanarda-ğı’nın eteklerindeki Stabiae’de öldü. Tam adı Gaius Plinius Secundus’tur ve “Genç Plinius” adıyla tanınarak konsüllüğe dek yükselmiş ünlü bir yazar olan yeğeni Gaius Plinius Caecilius Secundus’tan (62 ?-114 ?) ayırt etmek üzere “Büyük Plinius” diye anılır. Şövalye sınıfından varlıklı bir ailenin oğlu olan Büyük Plinius, edebiyat, güzel söz söyleme sanatı ve hukuk okuyarak iyi bir öğrenim görmesi için, on iki yaşındayken Roma’ya gönderildi. 47’de, toplumun yalnızca üst sınıflarına tanınmış bir hak olan devlet memurluğunun ilk aşamasındaki askerlik görevine başladı ve Germanya’daki (Almanya) bir süvari birliğinin komutanlığına getirildi. Askerlik ve tarih konusundaki yapıtlarıyla ilk yazarlık ürünlerini verdiği bu on yıllık görev süresinin bitiminde, 57 ya da 58’de, İtalya’ya döndü ve büyük olasılıkla Roma’da hukuk öğrenimini tamamlayarak avukatlığa başladı. Siyasal bir görev almaktan kaçınıp, yalnızca dilbilgisi, konuşma sanatı gibi sakıncasız konularda yapıt verdiği ve yoğun bir araştırmaya yöneldiği o yıllar, Neron’un imparatorluk dönemine (54-68) rastiar. Kızkardeşinin küçük yaşta babasız kalan oğlunu, Genç Plinius’u da gene o yıllarda evlat edindiği sanılıyor. Germanya’da bulunduğu sıralar oğlu Titus ile yakın bir arkadaşlık kurduğu Vespasianus’un 69’da Roma tahtına çıkmasıyla, Plinius’un yaşamında da yeni bir dönem başladı. Güvenini ve dostluğunu kazandığı Vespasianus tarafından, İspanya ve Afrika’daki çeşitli illerin valiliği (procurator) gibi yüksek görevlere atandıktan sonra, Roma donanmasında amiralliğe getirildi. Büyük Vezüv püskürmesinin Pompeii ve Herculanum kentlerini yerle bir ettiği 24 Ağustos 79’da, Napoli Körfezi’nin hemen kuzeyindeki Misenum’da üslenmiş filonun komutanıydı. Genç Plinius’un aktardığına göre, panik içinde Stabiae kıyılarına yığılan halkın bir bölümünü gemileriyle kurtardıktan sonra, yanardağın patlamasını yakından izleyip not almaya çalışırken zehirli gazlardan boğularak öldü.