Bostanül Arifin Kitabı, Konuları, Yazarı, Tarihi, Hakkında Bilgi

Bustânü’l-‘ârifîn,Ebü’l-Leys es-Semerkandî’nin (ö. 373/983) ibadet, zühd ve ahlâka dair eseri.

Tarikatların teşekkülünden önceki zühdî tasavvuf döneminde yazılmış olan eser genellikle fıkhî ve ahlâkî konuları içermektedir. Müellif eserin önsözünde halkın ve aydınların bilmesi gereken ko­nuları bir araya getirdiğini, bu bilgileri birçok kitaptan derlediğini, delile muh­taç olan meseleleri Kitap, Sünnet ve ule­mânın fikirlerine dayanarak açıkladığını belirtmektedir.

Kâtib Çelebi’nin 150 bölüm olduğunu belirttiği, ancak matbu nüshalarında 159 bölüm olduğu görülen eserin ilk on yedi bölümü eği­tim ve öğretimle fetva, hadis rivayeti, vaaz, münazara ve kadılık gibi konulara dairdir. Sonraki dört bölüm tefsirle ilgili konulardan oluşur. Daha sonra ise şiir ve rüyanın şer! hükümleri, giyim, yeme içme ve uyku âdabı, alışveriş, evlenme, çalışma ve ibadet gibi fıkhî ve ahlâkî ko­nularla günlük hayatın çeşitli meselele­rine dair görüşler yer almaktadır. Müel­lif her bölümde önce konu ile ilgili fıkhî hükmü belirtmekte, sonra bu hükümle­rin Kur’an ve Sünnetteki delillerini gös­tererek sahabe, tabiîn ve âlimlerin gö­rüşlerine yer vermektedir; fıkhî mesele­lerin çözümünde ise Hanefî fıkhını esas almaktadır. Semerkandî’nin Tenbîhü’l-ğoîilîn adlı eseri gibi Bustânü’l-‘ârifîn de daha çok vaaz ve nasihat üslubuyla yazılmış olup tasavvuf ve tarikat muhi­tinden ziyade medrese ve vaaz çevrele­rinde okunagelmiştir. Müellif, burada naklettiği bazı mevzu hadisler sebebiy­le hadisçiler tarafından tenkit edilmiştir.

Bustânü’l-‘ârifîn’m İstanbul kütüp­hanelerinde pek çok yazma nüshası bu­lunmaktadır. Bunların içinde en eskisi, 557’de (1162) istinsah edilmiş olan Süleymaniye Kütüphanesindeki nüshadır. Eser müstakil olarak ve Tenbîhul-ğâfilîn ile birlikte birçok defa basılmıştır. Her iki eser bir ara­da Abdülkadir Akçiçek tarafından Türk­çe’ye tercüme edilmiştir.

Diyanet İslam Ansiklopedisi