Birbiriyle Yakrndan İlişkili Ruh Sağlığı Uzmanlık Alanları
Klinik psikolojinin doğasını, onu diğer disiplinlerden ayıran özelliklerini, araştırma yöntemlerini, çalışma alanlarını ayrıntılı olarak incelemeden önce ruh sağlığı alanında çalışan ve toplumda sıklıkla birbiri ile karıştırılan diğer meslek gruplarını kısaca tanımlamakta fayda vardır. Bu alanda en çok karışıklık klinik psikolog, psi- kiyatrist ve psikolojik danışman arasında yaşandığı için bu meslek gruplarını kısaca açıkladıktan sonra klinik psikolojiye özgü özelliklere geçmenin faydalı olacağı düşünülmektedir.
Psikiyatr
Psikiyatr tıp fakültesinden mezun olduktan sonra psikiyatri alanında uzmanlaşan hekimdir. Bu nedenle psikiyatri anormal davranışların tedavisinde ilaç kullanmakla, fiziksel hastalıkları tedavi etmekle ve fiziksel inceleme yapmakla yetkili tıp hekimlerinin oluşturduğu bir alandır. Bu anlamda psikiyatrlar zihinsel ya da psikolojik bozuklukların tedavisinde konuşmaya dayalı terapi yöntemlerinin yanı sıra ilaç kullanma yetkisine sahip uzmanlardır (Trull, 2005).
Psikolojik Danışman
Daha çok normal ya da orta düzeyde sıkıntı ve uyum problemi yaşayan birey ya da gruplarla çalışan meslek grubudur. Tarihsel olarak baktığımızda psikolojik danışmanlar daha çok eğitim ve mesleki danışmanlık alanlarında faaliyet göstermişlerdir. Ülkemizde Eğitim Fakültelerinin Psikolojik Danışma ve Rehberlik Bölümlerinden mezun olan bu uzmanlar daha çok eğitim kurumlarının psikolojik danışma servislerinde hizmet vermektedirler. Psikolojik danışmanların hizmet verdikleri ku- rumlardaki çalışma faaliyetleri: (a) önleyici/koruyucu ruh sağlığı hizmetleri, (b) danışmanlık, (c) kişisel gelişim programları geliştirme ve uygulama, (d) mesleki danışmanlık, ve (e) bir ile beş oturum arasında değişen kısa süreli psikolojik danışmanlık hizmeti vermek olarak özetlenebilir (Trull, 2005).
Sosyal Hizmet Uzmanı/Sosyal Hizmet Çahşanı
Sosyal hizmet uzmanı ya da sosyal hizmet çalışanı ekonomik, sosyal ve kültürel yönden sıkıntı içinde bulunan kişi, grup ve toplulukların sorunlarını tanımaları, sahip oldukları olanakları kullanmaları, çevredeki olanakları araştırmaları ve yararlanmalarına yönelik hizmet veren uzmanıdır. Ülkemizde üniversitelerin Sosyal Hizmet Bölümlerinden mezun olan bu meslek grubundaki çalışanlar psikolog ve psi- kiyatristen farklı olarak daha çok aile ortamı, çalışma koşulları, okul ortamı ya da sosyal çevrede çeşitli düzenlemeler yaparak bireyin sorunlarının azaltılmasına ve bireyin gelişimine katkı sağlamaya çalışırlar. Örneğin, özürlü bir çocuğa sahip olan aileyi ziyaret ederek bu çocuğun sağlıklı gelişmesine olanak verecek şekilde aile ortamının düzenlenmesi, ailenin bilgilendirilmesi, çevredeki eğitim olanaklarının araştırılması, özürlü çocuğun doğru okula yerleştirilmesi, okulda gerekli düzenlemelerin yapılması gibi faaliyet alanlarında çalışma yaparlar (Trull, 2005).
Sağlık Psikologları
Sağlık psikolojisi, son yıllarda hızlı bir gelişme gösteren ve adından sıkça söz edilen psikoloji alanlarından biridir. Ülkemizde 4 yıllık psikoloji lisans eğitiminden sonra sağlık psikoloji alanında yüksek lisans ya da doktora yaparak uzmanlaşan meslek grubudur. Temel çalışma alanı olarak hastalıkların önlenmesi, iyi sağlık koşullarının yaratılması, geliştirilmesi ve devam ettirilmesi ya da tıbbi bir rahatsızlığa sahip kişilerin tedavi edilmesine yönelik araştırma ve uygulamalar yapar. Örneğin, sigara ile mücadele edilerek akciğer kanserini önlemeye yönelik çalışmaların ve araştırmaların yapılması ya da kronik böbrek rahatsızlığı olan bireylerin yaşadıkları psikolojik sıkıntılar ve bunların çözümüne yönelik önerilerde bulunmak çalışma alanları arasında sayılabilir (Trull, 2005).