Bibliyografya Nedir, Ne Demek, Anlamı, Hakkında Bilgi

Kitabiyyât. Bir eserin telifinde başvurulan kaynaklar; eserleri tanıtan sistematik listeler, yazılar ve bunlar etrafında gelişen bilim dalı.

Yunanca biblion (kitap) ve graphien (yazmak) Kelimelerinden meydana gelen Fransızca bibliographie karşılığı olarak Türkçe’de kullanılan bir terimdir. Türkçe’de aynı anlamda esâmi’l-kütüb, esâmî-i kütüb, ilm-i kütûb, ahvâl-i kütüb, ilm-i ahvâl-i kütüb gibi kavramlara da rastlanmaktadır. Bunun için yine Batı dil­lerinden gelen literatürde kullanılmış­tır. Türk Dil Kurumu’nun teklif ettiği kay­nakça ise genel anlamda değil bir eserin kaynaklan karşılığı olarak daha yaygın­dır. Bibliyografyalar, belirli bir konuda ve genellikle belirli bir dönem içinde yazılan veya yayımlanan eserlerin tasnif edilmiş tam listesini verir. Bu özellikleriyle bir kitabevi ya da kütüphanede bulunan eser­leri veya bunların bir bölümünü gösteren kataloglardan ayrılır.

Bibliyografyalar hazırlanışları ve kap­samlarına göre bazı adlarla anılmaktadır. Öncelikle kapsamları bakımından genel ve özel bibliyografyalar (ihtisas bibliyog­rafyaları) ayırımı yapılmıştır. Birincisi, her­hangi bir konu sınırlaması yapılmaksızın bütün yayınları içine almak amacıyla ha­zırlanmış, ikincisi ise kültür, teknik ve il­min belirli bir dalındaki yayınlan içerecek şekilde düzenlenmiştir. Bibliyografyalar, alan veya konularıyla ilgili bir dildeki ya­yınlara yönelik olabileceği gibi farklı dil­lerdeki yayınları kapsayacak genişlikte de olabilir. Yine konu sınırlaması olsun veya olmasın yalnızca seçilmiş yayınlan içine alan seçme bibliyografyalar da bulun­maktadır. Süre bakımından ise tamam­lanmış ve periyodik bibliyografyalar ayı­rımı yapılmaktadır. İlki, belli iki tarih ara­sında veya bir tarihe kadar çıkmış yayın­ları konu edinir. İkincisi, yayınları düzenli veya belirsiz aralıklarla ortaya koyan bib­liyografyalardır. Periyodik bibliyografya­lar sonradan bir araya getirilerek dönem­ler halinde kümülatif bibliyografyalar da oluşturabilmektedir. Belli bir alanda veya genel olarak daha Önce düzenlenmiş bib­liyografyaları belirlemek üzere bibliyog­rafyaların bibliyografyası hazırlanır. Ge­nelde bütün bibliyografyalar çeşitli ara­ma cetvelleri ilâve edilerek daha kullanışlı hale getirilebilir. Hangi türe girerse gir­sin listeledikleri eserlerin yazarı, içeriği, değeri hakkında bilgi veren bibliyografya­lara açıklamalı bibliyografyalar, bazı eleş­tiriler getirenlerine ise eleştirel bibliyog­rafyalar denilmektedir.

TDV İslâm Ansiklopedisi