Bibi Ne Demek, Hakkında Bilgi
Bibi, Eski Türk devletierinin bir kısmında yüksek rütbeli kadınların isimlerinin başında unvan olarak kullanılan bir kelime.
Aslının Eski Türkçe bubi “hanım” veya Farsça bîve “dul kadın” olduğu İleri sürülen kelimenin, birçok dilde bulunabilecek bir “lallwort” (çocuksu kelime) olması da mümkün görülmektedir. Önceleri Farsça’da “evin hanımı, sahibe” anlamında kullanılmıştır. Meselâ son Sâsâ-nî Hükümdarı ili. Yezdicerd’in (632-651) kızı Şah Bânü bu unvanı almış ve onun Tahran dolaylarındaki türbesi Bîbî Şah Bânû olarak Dn kazanmıştır. Doğu Türkçesi’nde soylu kadınlar için kullanıldığı gibi normal dilde “hanım, büyükanne” karşılığı olarak da kullanılmıştır. XII. yüzyılın ünlü Selçuklu şairi Enverî’nin bir mısraında da geçen bîbî, XIII. yüzyıl boyunca Horasan’da yüksek rütbeli hanımların unvanı olmuştur. Salgurlu prenseslerinden Bîbî Salgom ile Bîbî Terken bunlardandır. Özellikle Hârizmşahlar ve Anadolu Selçukluları saraylarında hizmet etmiş olan Bîbî Müneccime Hatun bu unvanla bilinmektedir. Onun oğlu olan el-Evdmirâ’J – eaJo *iyye müellifi Hüseyin b. Muhammed b. Ali el-Ca’feri el-Rugadî, kendi adından çok İbn Bîbî şeklinde annesine nisbetle şöhret bulmuştur. Aynı şekilde Şeyh Sâfi’nin iki hanımından biri Bîbî Fâtıma, Timur’un zevcesi de Bîbî Hanım’dır. Bîbî Hanım’ın Semerkant’taki cami ve medresesi de kendi adıyla anılmaktaydı.
Hindistan’ın batısında Seylan adası karşısındaki Melibar’da hüküm süren Bîbi Sultan bu unvanı taşıyan son kadınlardandır. Bîbî Sultan XIX. yüzyıl sonlarında İngiliz ve Portekiz baskılarına karşı Osmanlı Padişahı I. Abdülhamid’den birkaç defa yardım istemiş, fakat zamanın ve durumun elverişsizliği yüzünden bu isteğine olumlu cevap verilememiştir.
Bîbî kelimesi Anadolu Türkçesî’nde “kadın, zevce, hala. büyükanne” mânalarına geldiği gibi günümüzde de Anadolu’nun birçok yerinde “hala, teyze, nine”, hatta “hindi” anlamlarında kullanılmaktadır. İran’da Künbed-i Kâbûs’un 16 mil batısında, Kurgan yolu ve nehri üzerindeki şehrin adı Bîbî-Şirvan’dır.
Bîbî kelimesi, 1815’te bir ara moda olmuş bir çeşit küçük kadın şapkası için de kullanılmıştır.
Diyanet İslam Ansiklopedisi