Bezzar Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

Ebû Bekr Ahmed b. Amr b. Abdilhâlik el-Bezzâr el-Basrî (ö. 292/905) Müsned sahibi muhaddis.

Hayatı hakkında fazla bilgi yoktur. “To­hum satıcısı” anlamına gelen Bezzâr la­kabını hangi sebeple aldığı bilinmemek­tedir. Hüdbe b. Hâlid, Abdüla’lâ b. Hammâd ve Bündâr gibi hocalardan hadis öğrendi. Kendisinden de İbn Kani’, Ebü’I-Kâsim et-Taberânî ve Ebü’ş-Şeyh gibi birçok muhaddis hadis rivayet etti. Muhaddisler genellikle hadis tahsil etmek için ilim muhitlerine seyahatler yapar­ken Bezzâr, bildiği hadisleri daha geniş muhitlere yaymak maksadıyla İsfahan, Bağdat, Mısır, Mekke ve Şam bölgesin­deki Remle’ye bizzat kendisi gitti. Riva­yet ettiği hadislerde bulunan illet’leri de talebelerine söylerdi. Tamamı hadis öğrenim ve öğretimi için harcanan sek­sen yıllık bir Ömürden sonra Remle’de vefat etti.

Hadis tenkitçileri onu sika* bir mu­haddis olarak kabul etmekle beraber ha­dis okuturken eline kitap almayıp güçlü hafızasına güvenip ezbere rivayette bu­lunduğu için çok yanıldığını söylerler.

Eserleri

1- el-Müsned. el-Müsnedü’l-kebîrve ei-Ba/ırü’z-zehijrîr adlarıyla da anılan eser, aşere-i mübeşşerenin müs-ned’leriyle başlayıp devam etmektedir. Kitabın I. cildi Murad Molla, II ve III. ciltleri Ezher, VI. cildi de Köprülü kütüphane­lerinde bulunmaktadır. Nüreddin el-Hey-semî, el-Müsned”n Kütüh-i Sitte’öe bulunmayan hadislerini toplamış ve bun­ları bablara göre tertip ettiği eserine Keşfü’l-estâr can zevö’idi’l-Bezzâr adı­nı vermiştir. “Kitâbü’1-îmân” ile başlayıp “Kitâbü’l-llm”, “Kitâbü’t-Tahâre” ile de­vam eden bu eser “Kitâbü’z-Zühd” ile son bulmaktadır. Keşfü’l-estâr Habîbür-rahman el-A’zamî tarafından dört cilt halinde neşredilmiştir. Her ne kadar Heysemfnin bu eseri muhtelif kaynaklarda el-Bahrü’z-zehhâr iî zevâ’idi Müsne-di’l-Bezzâr adıyla verilmekte ise de Keş-fü’l-estâr mukaddimesinde (s. 5) bizzat Heysemrnin belirttiği üzere el-Bahrü’z-zehhâr, Bezzâr’m eserinin, adıdır. Kettâ-nî’nin el-Müsned’e el-Bahrü’z-zahir denildiğine dair ifadesi de bir zühul eseri olmalıdır. Ayrıca İbn Hacer el-Askalânî, el-Müsned’ın Kütüb-i Sitte İle Ahmed b. Hanbel’in el-Müsned’inde bulunmayan hadislerini bir araya getirmiş ve eserine Zevâ’idü Müsnedi’l – Bezzâr adını ver­miştir.

2- Kitâbü’ş-Salât cale’n-nebl Yegâne nüshası Bursa Hüseyin Çelebi Kütüphanesi’nde bulunmaktadır.

Diyanet İslam Ansiklopedisi