Beşir bin Sa’d Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi – Sahabi-

Ebü’n-Nu’mân Beşîr b. Sa’d b. Sa’lebe el-Ensârî el-Hazrecî (ö. 12/633) Kumandan sahâbî.

Ashabın ileri gelenlerinden Nu’mân b. Beşîr’in babasıdır. İkinci Akabe Biatı’nda bulundu. Bedir, Uhud ve Hendek başta olmak üzere daha sonra yapılan bütün savaşlara Hz. Peygamberle birlikte katıldı. Hicretin 7. yılı Şaban ayında Hz. Peygamber Beşir b. Sa’d’ın ku­mandasında otuz kişilik bir birliği, Me­dine’ye iki günlük mesafedeki Fedek ya­kınlarında oturan Mürreoğulları üzerine gönderdi. 0 sırada kışlık vadilerine çekil­miş olan Mürreoğullan’nın koyun ve de­ve sürülerini ele geçiren bu askerî bir­lik, hayvanları Medine’ye götürürken du­rumu öğrenen kabile mensupları çıka-geldiler ve müslümanlarla çetin bir sa­vaşa tutuştular. Çoğu şehid düşen İslâm birliğinden sağ kalanlar geri çekilmeye mecbur oldular. Ayağından ağır şekilde yaralanan ve bayıldığı için Öldüğü sanı­lıp bırakılan Beşîr savaş bittikten sonra kendine geldi. Geceleyin civarda bulu­nan bir yahudi ailesine sığındı ve yara­ları iyileştikten sonra Medine’ye döndü.

Aynı yıl Şevval ayında Gatafânoğulları’nın Medine’ye saldırmayı planladıkları haber alınınca hazırlanan 300 kişilik İslâm birliğine, Hz. Ebû Be­kir ile Ömer’in tavsiyesi üzerine yine Be­şîr b. Sa’d kumandan tayin edildi. Hz. Peygamberin kendisine verdiği sancağı alan Beşîr, Fedek ile Vâdilkurâ arasında bulunan Cinâb (Cebâr) ve Yümn’e doğru yola çıktı. Uyeyne b. Hısn ile iş birliği ya­pan Gatafânlılar müslümanlarla savaş­mayı göze alamayıp dağıldılar. Bir riva­yete göre de savaşa tutuştuktan sonra bozguna uğradılar. Müslümanlar da ele geçirdikleri birçok ganimetle geri dön­düler. Yine aynı yıl Zilkade ayında (Mart 629), bir yıl önceki Hudeybiye Antlaşması’na uygun bir şekilde yapılacak olan Umretü’l-kazâ seferinde Hz. Peygam­ber muhtemel bir savaşı dikkate alarak yanında götürdüğü silâhları muhafaza görevini Beşîr’e verdi.

Hz. Peygamberin vefatından sonra Sakîfe günü ensardan birinin halife ol­masını ısrarla isteyen Medineli hemşeh­rilerine rağmen Hz. Ebû Bekir’in halife seçilmesini savunan ve ona ilk biat eden Beşîr 633’te yapılan İrak seferine katıl­dı ve Hîre’nin fethinde bulundu. Hâlid b. Velîd’in yönettiği Aynü’t-temr seferinde şehid oldu. Beşîr b. Sa’d’ın Hz. Ömer’in hilâfet dönemine de yetiştiği ve onun, “Bazı konularda keyfî hareket edersem ne yaparsınız?” sorusuna “Seni ok doğ­rultur gibi doğrulturuz” diye cevap ver­diği de rivayet edilmektedir.

Câhiliye döneminde okuma yazma bi­len nâdir kişilerden biri olan Beşîr, Hz. Peygamber’den rivayette bulundu ve ona çeşitli sorular yöneltip cevaplar aldı. Bir defasında Resûl-i Ekrem’e, Allah Teâlâ’nın Peygamber’e salât ve selâm getirilmesini emrettiğinden bahisle bu­nun nasıl yapılacağını sordu. Hz. Pey­gamber de, “Allâhümme salli ve bârik” dualarının okunacağını söyledi. Bir başka sefer de karısının ısrarı üzerine oğlu Nu’mân’ı alarak Hz. Peygamber’in huzuruna geldi ve Nu’mân’a bir köle bağışladığını, Resûlullah’ın buna şahit olmasını arzu ettiğini söyledi. Hz. Peygamber, diğer çocukları­na da aynı şekilde bağışlar yapıp onlar arasında eşit davranmadıkça bu nevi hi­belerin uygun olmayacağını belirtti. Beşîr b. Sa’d’dan en çok oğlu Nu’mân ve torunu Muhammed rivayette bulunmuş­lardır. Urve b, Zübeyr, Humeyd b. Abdurrahman ve Şa’bî’nin rivayetleri ise mürsel’dir.

Diyanet İslam Ansiklopedisi