Bela Kun Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

Kârolyi hükümeti, İtilaf Devletleri’nin Transilvanya’yı Romanya’ya bırakma kararını protesto ederek 21 Mart 1919’da istifa etti. Aynı gün MSDP ve MKP, Sosyalist Parti adı altında birleştiler. Alexander Garbai başkanlığında kurulan ve hapisten çıkan Bela Kun’un içişleri ve askeri işler halk komiserliklerini üstlendiği yeni hükümet, 21 Mart 1919’da Macaristan Sovyet Cumhuriyeti’nin kurulduğunu ilan etti. Kısa bir süre içinde fabrikalar, madenler, bankalar ve 57 hektardan büyük topraklar kamulaştırıldı. Nisan ayı ortasında yapılan ve 18 yaşından büyük tüm Macar yurttaşlarının oy kullanma hakkına sahip olduğu seçimler, Macar tarihinin en geniş tabanlı seçimleri oldu.

Bela Kun’un savaş sırasında bütünüyle dağılmış olan ordunun yerine kurduğu Macar Kızıl Ordusu, Macaristan Sovyet Cumhuriyeti’ni yıkmayı amaçlayan İtilaf Devletleri’nin desteklediği Rumen ve Çek birliklerinin Nisan 1919’da başlattıkları saldırıyı durdurdu. 16 Haziran 1919’da Rumenler’den geri alman Slovakya’da kurulan Slovak Sovyet Cumhuriyeti ise, Kızıl Ordu’nun İtilaf Devletleri’nin baskısı karşısında bölgeden çekilmesi üzerine yıkıldı. Öte yandan Macar hükümetinin el koyulan toprakları köylülerin istemleri uyarınca bölüştürmek yerine kamulaştırması, iktisadi durumun bozulması ve yiyecek kıtlığının baş göstermesi hükümete karşı muhalefeti güçlendirdi. Sosyal Demokratlar’ın sağ kanadının hükümetten desteğini çekerek Horthy önderliğinde birleşen karşı-devrimcilerle uzlaşması üzerine iyice zayıflayan Macaristan Sovyet Cumhuriyeti, Rumen ordularının Budapeşte’ye girmesinden kısa bir süre sonra, 4 Ağustos 1919’da yıkıldı.

13 Ağustos’ta Avusturya’ya kaçan Bela Kun, orada bir süre gözaltında kaldıktan sonra, 1920’de SSCB’ye geçti. Bu tarihten sonra Komintern’in (III. Enternasyonal) önde gelen önderlerinden biri oldu. 1921’de Komintern’in Yürütme Kurulu’na seçildi. Bir yandan RKP-Bolşevik içinde çalışırken, diğer yandan da yasadışı MKP’nin çalışmalarına yön vermeyi sürdürdü. Stalin döneminde Troçki yandaşı olduğu gerekçesiyle tutuklandıktan sonra idam edilen Bela Kun’a Kruşçev döneminde saygınlığı geri verildi.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi