Tarih

Bekir Sıtkı Baykal Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

Bekir Sıtkı Baykal, (1908-1987) Türk tarihçisi.

Rize’ye bağlı Fındıklı’da doğdu. İlk ve orta tahsilini burada, yüksek tahsilini Al­manya’da tamamladı. 1935 yılında Tür­kiye’ye döndü ve o sırada Ankara Üniversitesi’nin çekirdeği sayılan Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nde akademik çalış­malara başladı. 1978 yılında emekli olun­caya kadar burada görev yaptı. Kısa bir süre Atatürk Üniversitesi rektörlüğün­de bulundu; ayrıca bazı yabancı üniver­sitelerde misafir profesör oiarak çalıştı. Uzun yıllar Dil ve Tarih-Coğrafya Fakül­tesi’nde Yeniçağ Kürsüsü başkanlığı yap­tı. 1950-1951 öğretim yılında fakülteye dekan oldu. 1960 yılı sonunda çatışma­larına başlayan Temsilciler Meclisi’ne üni­versite kontenjanından üye seçildi. 1943’de Türk Tarih Kurumu üyesi oldu; 1983’te bu kurumun yeniden düzenlen­mesinden sonra da üyeliği devam etti. 1987’de Ankara’da vefat etti.

İlmî çalışmalarına Almanya’da, mezu­niyet tezi olarak aldığı Bağdat demiryo­lu konusunu incelemekle başladı. Bu ara­da Fransızca ve İngilizce de öğrendi. Tür­kiye’ye dönüp üniversiteye girince bil­hassa I. Meşrutiyet dönemi üzerinde dur­du. Yaptığı bir dizi metin neşri ve kaleme aldığı makalelerden başka bazı önemli tarih araştırmalarını ve fikir eserlerini Türkçe’ye kazandırdı. Bunlar arasında N. Yorga’nın Osmonh Tarihi başta ge­lir. Yapılan görev taksimi sırasında ken­disine bu eserin beşinci cildinin tercü­mesi işi verilmişti. Kısa zamanda bitirdi­ği metni, diğer ciltlerin gelmemesi üze­rine Türk Tarih Kurumu yayımlamayın­ca Ankara Üniversitesi neşriyatı arasın­da yayımladı (1948). Ranke, Burckhard, Momsen, Droysen gibi çağdaş tarihçile­rin bazı önemli eserlerini Millî Eğitim Bakanlığfnın Dünya Edebiyatından Ter­cümeler serisinde birer önsöz ilâvesiyle neşretti.

Tarih metinleri neşriyatı arasında Ali Fuat Türkgeldi’nin Mesâil-i MüMmme-i Siyâsiyye, Ankara 1950, 1957, 1966) ve Mabeyinci Fahri Bey’in Yıldız mah­kemesine ışık tutan İbretnümâ adlı eserlerini yeni harflere çevir­di. Faik Reşit Unat’ın tamamlayamadığı Osmanlı Sefirleri ve Sefâreînâmeleri adlı eserini notlar ve ilâve­lerle neşretti. Aynca Pecevi’nin Târih ‘ini sadeleştirerek yayımladı. Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü ar­şivinde bulunan Erzurum Kongresi’yle il­gili vesikalarla tasnifine memur edildiği Cumhurbaşkanlığı Arşivi’ndeki belgeleri yeni harflere çevirdi.

Bekir Sıtkı Baykal Türk Ansiklopedi-si’nde de çeşitli görevler yaptı. Burada çok sayıda madde kaleme aldığı gibi maddelerin çoğu da kontrolünden geç­ti. İslâm Ansiklopedisi için de “Musta­fa III” ve “Râgıb Paşa” maddelerini yaz­dı. Uzun yıllar üniversitede Avrupa tari­hi derslerini okuttu. Yılların birikimini Yeni Zamanlarda Avrupa Tarihi adlı kitabında topladı. Üyesi bulunduğu Türk Tarih Kurumu’nun Bel­leten adlı dergisinde sahasıyla ilgili çe­şitli makaleleri yayımlandı. Ayrıca Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nin aynı adla çıkan dergisinde ve Tarih Araştırmaları Dergisi’nûe makaleler kaleme aldı. Bu arada Ankara Üniversitesi’nin çeşitli fakültelerinde yıllarca inkılâp tarihi ders­leri verdi. Baykal’in Türk Dil Kurumu ya­yınları arasında çıkan Tarih Terimleri Sözlüğü adlı bir ese­ri de vardır.

Diyanet İslam Ansiklopedisi