Bekayi Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi
Bekayi, (ö. 1003/1595) Divan şairi.
İznik’te doğdu. Rızâ Tezkiresine göre asıl adı Mehmed’dir. Cimri Çingân lakabıyla tanınan bir macuncunun oğlu olduğundan Macuncuzâde diye de anılmaktadır. İyi bir medrese tahsili gördü. Ayrıca zamanının âlimlerinden Hocazâde Kurt Çelebi’den ders aldı. Öğrenimini tamamladıktan sonra 30 akçe aylıkla Manisa medreselerinden birine tayin edildi. Orada Sultan III. Murad’a hocalık yapmış olan İbrahim Efendi’den ders aldı. Şehzadeliğinde bir ara Manisa sancak beyliği yapan Murad’la hocası İbrahim Efendi vasıtasıyla yakın münasebetleri oldu. III. Murad’ın 8 Ramazan 982’de (22 Aralık 1574) tahta çıkması münasebetiyle takdim ettiği arzuhal üzerine 40 akçe ile İstanbul’da Merdümiyye Medresesi’ne tayin ediidi. 1576’da Beşiktaş Hayreddin Paşa Medresesi’ne naklolundu. Ekim 1580’de Minik Ali Çelebi’nin yerine Sahn Medresesi’nde görevlendirildi. Daha sonra kadılık mesleğine geçerek 1581 Haziranında Vankulu yerine Selanik, ertesi yıl Şems Efendi yerine Galata kadısı oldu. 1583’te azledildiyse de iki yıl sonra tekrar aynı vazifeye getirildi. Ocak 1586’da Arapzâde Efendi yerine Üsküdar kadısı oldu. İki yıl geçince azledildi. Haziran 1592’de aynı göreve iade edildi. Üç dört gün sonra tayin edildiği Mekke kadılığına gitmek istemeyince istifa etmiş sayıldı. Kaynakların çoğunun bildirdiğine göre 2 veya 3 Cemâziyelevvel 1ÛO3’te (13 veya 14 Ocak 1595) ailevî bir sebepten dolayı İstanbul’daki evinde fecî bir şekilde öldürüldü.
Ölüm tarihiyle ilgili olarak S. Nüzhet Ergun’un Rızâ Tezkiresi’ne atfen, “Rıza 7ezMresi’nde ve ondan naklen Mustafa Mücib Tezkiresi’nöe şairin on yıl sonra ölmüş olarak gösterilmesi yanlıştır” ifadesinin matbu Rızâ Tezkiresi’ye karşılaştırıldığında hatalı olduğu görülmektedir. Çünkü matbu Rızâ Tezkiresi’nüe de (s, 20) şair için verilen ölüm tarihi diğer kaynaklarla aynıdır. Ancak şairin vefatı için Osmanlı MüelliüerVnde yanlış olarak 980 (1572) tarihi gösterilmektedir (II, 97), A. Sırrı Levend de büyük bir ihtimalle Osmanlı Müelliflerimden naklen aynı yılı vermektedir.
Tezkireler Bekayi’nin şiirdeki kudreti hakkında fazla bir şey söylememekte, mevcut şiirleri ve manzum eseri Gül ü Bülbül incelendiğinde ise vezin ve kafiyeye hâkim olduğu görülmektedir. Kullandığı dil zamanına göre oldukça sadedir.