Tarihi Şahsiyetler

Behice Boran Kimdir, Kısaca Hayatı, Biyografisi, Hakkında Bilgi

Behice BORAN, sosyolog, siyasetçi (Bursa 1911 – 10 Ekim 1987, Brüksel).

Amerikan Kız Koleji’ni bitirdi. Amerika’da sosyoloji öğreniminden sonra Ankara Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’ne sosyoloji doçenti olarak girdi. Fakültedeki görevine, arkadaşlarıyle birlikte çıkardığı Yurt ve Dünya, Adımlar adlı dergilerin sol yayınları yüzünden son verildi. 1950’de İstanbul’da Türkiye Barışseverler Derneği’ni kurdu. Aynı yıl Kore’ye asker gönderilmesini protesto eden cemiyetin diğer yöneticileriyle birlikte 15 ay ağır hapse mahkûm oldu. 1960’tan sonra siyasi görüşlerini gazete ve dergilerde yazmağa başlayan Boran, 1961’de T.İ.P.’e girdi’ ve parti programının oluşmasmda katkısı oldu. Kısa süre içinde partinin düşünürü ve sözcüsü durumuna geldi; yönetim kuruluna ve merkez yönetim kurulu üyeliğine getirildi. 1965’te İstanbul milletvekili, 1970’te partinin genel sekreterliğine seçildi. Aynı yıl yapılan IV. Kongre’de Mehmet Ali Aybar’m yerine genel başkanlığa getirildi ve Türkiye’de bir siyasi partinin başına geçen ilk kadın politikacı oldu. Partinin kapatılmasından sonra IV. Kongre’ye katılan öteki delegelerle birlikte Ceza Kanunu’nun 141., 142. maddeleri uyarınca 13 yıl hapse mahkûm edildi.  1974’te Af Yasası’yla serbest kalan Boran, 1975’te 50 kişilik bir kurucular kurulu ile birlikte Türkiye İşçi Partisi’ni kurdu ve genel başkanlığına getirildi. 12 Eylül 1980 askeri müdahalesinden sonra öteki partilerle birlikte TİP de kapatıldı ve parti yöneticileri hakkında dava açıldı. Kısa bir süre gözaltında kalan Boran daha sonra yurt dışına çıktı. Haziran 1981’de “yurda dön” çağrısına uymaması nedeniyle vatandaşlıktan çıkarıldı. Yurtdışında iken TKP ile TİP’in birleşme kararı aldıklarını duyurdu ve iki gün sonra da öldü.

Başlıca eserleri: Toplumsal yapı araştırmaları (1945); Türkiye ve sosyalizm sorunları (1968).

İlgili Makaleler