Edebi Şahsiyetler

Behçet Necatigil Kimdir, Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri, Hakkında Bilgi

NECATİGİL, Behçet (1916-1979)

Türk, şair ve yazar. Akımlar dışı kalarak Türk şiirinde kendine özgü bir yer yapmıştır.

16 Nisan 1916’da İstanbul’da doğdu, 13 Aralık 1979’da aynı kentte öldü. Ortaöğrenimini Kabataş Lisesi’nde, yükseköğrenimini İstanbul Yüksek Öğretmen Okulu’nda tamamladı. 1940-1972 arasında Kars, Zonguldak, Kabataş liseleri, Yıldız Teknik Okulu (bugün Yıldız Üniversitesi) ve İstanbul Eğitim Enstitüsü’nde edebiyat öğretmenliği yaptıktan sonra 1972’de emekli oldu.

Eski Toprak adlı şiir kitabıyla 1957 Yeditepe Şiir Armağanı’nı, Yaz Dönemi yapıtıyla da 1964 Türk Dil Kurumu Şiir Ödülü’nü kazandı.

İlk şiirini öğrenciliği sırasında 1935’te Varlık dergisinde yayımladı. Daha sonra sürekli olarak Yenilik, Yeditepe, Türk Dili, Yeni Dergi, Yeni Edebiyat, Cumhuriyet, Milliyet Sanat gibi dergi ve gazetelerde şiirleri, yazıları çıktı. 1945’te çıkardığı ilk kitabı Kapalı Çarşı’dan sonra, 1951’de Çevre, 1953’te Evler adlı kitaplarını yayımladı. Bu döneminin en tipik kitabı olan Evler’de klasik Türk şiirinin olanaklarını yaygın bir biçimde kullandı. Kısa dizelerle, hem Divan, hem de Halk şiirinin özelliklerini ustaca kaynaştırmıştır. Evler’ât ev mekânı içinde, orta tabakadan bir bireyin günlük, maddi-ruhsal yaşamı verilir. Ev-sokak, değişen-değişmeyen karşıtlıklarıyla bir perspektif yaratılır. Yansıtılmak istenen küçük bir memurun dar yaşamı içindeki acılardır. Ölçülü bir lirizm, Türkçe’nin özelliklerinden yararlanan bir yalınlık, kitabın genel havasını oluşturur. Tencere, musluk, cam, sabun, örtü gibi ev mekânına ilişkin nesneler özgün bir bakışla canlandırılır. Necatigil’in bu kitabındaki şiirsel tutumunun, sonuna kadar, çeşitli biçimler altında sürmüş olduğu söylenebilir.

1956’daki Eski Toprak, 1958’deki Arada ve 1960’taki Dar Çağ kitaplarında yeni biçim denemelerine girmeye çalıştığı, uzun dizeler kullanmaya başladığı izlenir. 1963’te çıkardığı Yaz Dönemi’nde rahat, günlük dilden oldukça yararlanan bir söyleyişe vardığı görülür. Düşüncenin daha da öne çıktığı bu yapıtta lirik anlayış hemen hemen tüm şiirlerde egemendir. 1968’de yayımlanan İki Başına Yürümek’de de aynı çizgi belirgindir. En/Cam, Zebra ve Kareler Aklar adlı kitaplarında kişisel tavrını sürdürürken, biçim denemelerine de yönelmiştir.

Şiirlerinde yaşadığı çağı, yaşadığı çağın insanlarını söyleve, doğrudan eleştiriye kaçmayan bir anlayışla, ayrıntıya inen saptamalarla yansıtmış, iyinin, güzelin, doğrunun ezilişini körükleyen bir toplumsal düzenin acımasızlığını çok etkili bir duyarlıkla sergilemiştir.

Behçet Necatigil radyo oyunları da yazmıştır. Ayrıca Almanca’dan yaptığı başarılı çevirilerle de tanınmış, birçok yazarın, şairin Türkçe’ye kazandırılmasında öncü olmuştur. Hazırladığı Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü ve Edebiyatımızda Eserler Sözlüğü adlı başvuru kitapları bu konumdaki bellibaşlı kaynak yapıtlardır.

•    YAPITLAR (başlıca): Şiir: Kapalı Çarşı, 1945; Çevre, 1951; Evler, 1953; Eski Toprak, 1956; Arada, 1958; Dar Çağ, 1960; Yaz Dönemi, 1963; Divançe, 1965; İki Başına Yürümek, 1968; En/Cam, 1970; Zebra, 1973; Kareler Aklar, 1975; Sevgilerde, 1976, seçmeler; Beyler, 1978; Söyleriz, (ö.s.), 1980. Düzyazı: Bile/Yazdı, 1979. Radyo Oyunu: Yıldızlara Bakmak, 1965; Gece Aşevi, 1967; Üç Turunçlar, 1970; Pencere, 1975. Sözlük: Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü, 1960; Edebiyatımızda Eserler Sözlüğü, 1971. Çeşitli: Bütün Eserleri, ilk 5 cilt, A.Tanyeri ve H.Yavuz (yay.), 1981-1984.

•    KAYNAKLAR: H.Contürk, Behçet Necatigil Üstüne, 1964; M.Kaplan, Şiir Tahlilleri, 1965.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi