Batarya ile Ateş Kitabı, Yazarı, Özeti, Konuları, Hakkında Bilgi

Batarya ile Ateş, Süleyman Nazif’in (ö. 1927) vatanî hislerini dile getiren yazılarından meydana gelen eseri.

“Irkına, vatanına, tarihine ihanet et­miş olan efrâd ve akvamın hiçbirini unutma Türk oğlu! Unutma ve affet­me!” sözleriyle başlayan eser, bir şehid evlâdı olması dolayısıyla Cenab Şahabeddin’e takdim ve “evlâd-ı şühedâ”ya ithaf edilmiştir.

Süleyman Nazif bu yazılarında bilhas­sa zekâsının canlılığı, üslûbunun sağlam­lığı ve coşkun vatanî duyguları ile dik­katleri çekmektedir. Osmanlı İmparatorluğu’nun 1877’den bu yana girdiği Plev-ne ve Kafkas cepheleri harekâtı ile Rus, Girit, Balkan, Trablus ve Çanakkale sa­vaşlarında din, vatan ve millet uğrunda canlarını feda eden şehidlerle gaziler ve akıl almaz fedakârlıklar gösteren yiğit vatan çocukları heyecanlı bir dille yüceltilmektedir. Kendisi de bir “imparator­luk çocuğu” olan Süleyman Nazif, özel­likle “Rus Kimdir-Moskof Nedir?”, “Ba­tarya ile Ateş”, “Girit”, “Girit’in Târihçe-i İğtişâşı”, “Çimen Tepe”, “Çanakkale’nin İstanbullu Şühedâsına”, “İstanbul Bizim Ebedî Payitahtımız” adlarını taşıyan ya­zılarında, bütün bu savaşlar karşısında şahsının olduğu kadar bir neslin ve bir devrin ruh halini de sert, mustarip ve samimi bir dille ifade eder.

Batarya ile Ateş’te yer alan makale­ler mahiyetleri itibariyle fikir yazısı ol­maktan çok bizzat şahit olunan bir olaydan, çarpıcı bir gazete haberinden, bir kitaptaki pasajdan hareket edilerek ka­leme alınmıştır. Henüz I. Dünya Savaşı’nın devam ettiği günlerde Türk mil­letinin duygu ve heyecanlarına tercü­man olan bu makalelerde, yazarın dinî ve millî heyecanının ön planda geldiği hareketli ve etkileyici bir üslûp dikka­ti çeker. Bütün yazılarında olduğu gibi bunlarda da fikirlerinin altındaki his ve heyecanlarını gizleyemeyen Süleyman Nazif, Türk nesrinin en güzel örnekle­ri arasında yer alan ve üslûbunda zirve­ye çıktığı yazılarını bu kitabında topla­mıştır.

Gördüğü büyük ilgi ile ardarda iki bas­kısı yapılan eserin ilk baskısında yirmi bir yazı yer alırken ikinci baskısında kitap yeni ilâve edilen parçalarla zenginleşe­rek yazı sayısı otuz yediye yükselir. Ba­tarya ile Ateş’te yer alan yazılar şekil bakımından makale, musahabe, tenkit, mektup ve hitabet türlerinde olup pek çoğu kitabın adına uygun şekilde, “Umû­mî Harb’in ilk senelerinde top gibi gürlemiş parçalandır. Şeyh Şâmil ve akra­bası Dağıstanlı Mehmed Fâzıl Paşa’dan başka yine millî, içtimaî bakışla Keçeci-zâde İzzet Molla ve Abdülhak Hâmid’i de birer yazı ile ele alan Süleyman Na­zif, Hilâliahmer ve Harbiye Mektebi gi­bi müesseseleri de ayrıca konu etmiş­tir. Sonunda Sully Prudhomme’un “Repentir” (nedamet) ile “Fieurs de Sang” (ezhâr-ı hûn) adlı iki şiiriyle bunların ter­cümelerinin de yer aldığı eser kısmen sadeleştirilerek yeni harflerle de yayım­lanmıştır. Eserin, Süleyman Nazif’in “Târihin Yılan Hikâyesi” adlı Hz. Osman’dan itibaren ortaya çıkan hi­lâfet meselelerindeki ihtilâfları ele alan küçük risalesi de eklenerek iik baskı­sından yapılan sadeleştirilmiş bir neşri daha vardır.

Diyanet İslam Ansiklopedisi