WordPress veri tabanı sorunu: [Disk full (/var/tmp/#sql_4a81b_1.MAI); waiting for someone to free some space... (errno: 28 "No space left on device")]
SHOW FULL COLUMNS FROM `unaqb_options`

BASKI GURUBU – Sosyolojisi.com
33Sosyoloji Sözlüğü

BASKI GURUBU

 

BASKI GURUBU

 

Talepleri
doğrultusunda siyasî ve idarî karar­ların alınması için çeşitli yollarla
iktidarı ve yö­nelimi etkileyen örgütlü çıkar grubu.

Bir baskı grubu üstün
saydıkları değerler doğrultusundaki kararların alınmasını sağla­mak için ellerinde
bulundurdukları biiıüıı araçlarla ve özellikle yönetim kademelerine etki
edebilecek yollar aracılığıyla teşebbüse geçen, ortaklaşa hedefler ve
tavırlarla birbiri­ne bağlı kişilerin meydana getirdikleri birlik-lir. Önceleri
Amerikan siyasî hayatının onaya çıkardığı bu 
terim, başka ülkelerde 
“çıkar

grupları”
ifadesiyle anılır olmuştur. Dolayısıy­la baskı grupları ve çıkar grupları
terimleri si-yasel bilimcileri tarafından birbirinin yerine geçecek şekilde
kullanılabilmekte ise de, ara­larında fark vardır. Bir çıkar grubu zamanla
baskı grubu haline gelebildiği gibi, bir baskı grubu da çıkar grubu şeklinde
davranabilir. Günümüzde çıkar gruplarının çoğu bir baskı grubu olarak faaliyet
göstermektedirler. Bas­kı gruplarını lobilerden ve diğer çıkar grupla­rından
ayıran en önemli vasıf bunların örgütlü olmaları ve yalnızca belli siyaseti
yürütmekle görevli kişileri etkilemek istemeleri ile yöne­lim üzerinde düzenli
bir denelim kurma hede­fi güimeyişleridir. Bu yönleriyle baskı grupları siyasî
bir çizgiyi temsil elmeksizin siyaseti etki­leme ve çıkarları doğrultusunda
kararların alınması amacını güden insan toplulukları sa­yılmalıdır. Baskı
grupları zamanla temel ama­cı İklİdara gelmek olan bir siyasal parti haline
gelebilirler.

Baskı grupları gönüllü
kuruluşlardır ve top­lum hayatı içinde kendilerine gerekli olan bir faydanın
doğması veya bir davanın daha etkili bir şekilde savunulmasını temin için
harekete geçerler. Yönetimin şekil değiştirmesi veya si­yasî sistemin
değişikliğcuğramasını beklemek­sizin bazı konularda istekleri doğrultusunda si­yasî
mekanizmaya etkide bulunmayı hedefleri arasına almışlardır. Baskı grupları
İsledikleri kararların alınmasını sağlamak için grev veya İşİ yavaşlatma gibi
yapı irim yöntemleri benim­seyebilirler.

Türkiye’de baskı grupları
1960’dan sonra et-kİlİ olmaya başlamışlardır. 1961 Anayasasının sağladığı yasal
imkanlarla örgütlenen sendika­lar, kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluş­ları,
üniversiteler, TRT ve çeşitli dernekler ik­tidar üzerinde etkili olmuşlardır.
1980 öncesin­deki toplumsal-siyasal bunalımlarda baskı gruplarının yönelim
üzerindeki etkisinin bü­yük payı olduğuna İnanan 12 Eylül kadrosu 1982
Anayasası ile baskı gruplarının hareket alanlarını daraltarak,” iktidar
üzerinden etkisi­ni sınırlandırmağa çalışmıştır.

Davul DURSUN Bk. Lobi.