felsefe/bakalam BAŞKALAŞMA
Başkalaşma, biyoloji ve sosyolojide bir türün kendi özelliğini kaybedip, bir başka tür haline dönüşmesi olayıdır. Böylelikle o tür, kendine ait birtakım özellikleri daha sonra kaybetmeye başlar. Bu değişikliğe o türün gelişim özellikleri neden olabileceği gibi, iklim ve çevre şartlan da neden olabilir.
Sosyolojide özellikle bir toplumun değişme öncesi bir başka kimliğe bürünmesi başkalaşmanın belirtisidir. Bu başkalaşma birdenbire görülmez. Özellikle toplumu etkileyen ve onu kontrol altına alan bazı faktörlerin değişmesi ile meydana gelmeye başlar. Bu faktörler öncelikle değerler ve fikirlerin başkalaşımıdır. Başkalaşmanın ilk önce İnanç ve kanaatlerde görüldüğü bilinen bir husustur. Toplumun değerlerinde başkalaşma diğer hayat faaliyetlerinde de başkalaşmalara yol açar. Özellikle sosyal kurumlardan eğitim ve kitle iletişim organları, bu farklılaşmaya uygun ortamı hazırlamada büyük rol oynarlar.
Bazı sosyolog ve iktisatçılar sosyal değişmeyi üretim araçlarının mülkiyetindeki değişme, ırk, çevre, mülkiyet gibi çeşitli faktörlerle açıklamaya çalışırlarken, değişmeye çok “ani bir geçiş” yaparlar. Oysa İnsandaki ve toplumdaki değişme, bir başkalaşma veya farklılaşma olmaksızın birdenbire meydana gelmez. Ani değişim ancak, maddi faaliyetlerde görülebilen değişmelerdir. Başkalaşma ve farklılaşma ağı bir “geçiş hali”ni ifade eder.
Başkalaşımı, daha çok değerlerdeki değişmenin İlk göstergesi olarak gelişme veya çözülmenin belirlilerini taşır. Başkalaşma öncesi ve sonrası durumun tarafsız bir gözlemi, yönelişin İyi veya kötü olduğunu belli edebilir.
Sami ŞENER– SBA