33Sosyoloji Sözlüğü

BANDUNG KONFERANSI

 

BANDUNG KONFERANSI

 

Ekonomik ve siyasî açıdan
bağımlı, açık ya da yarı sömürge olan Asya-Afrika milletlerini Nisan 1955’tc
Endonezya’nın Bandung şehrin­de biraraya getiren toplantı. Endonezya, Hin­distan,
Seylan, Pakistan ve Birmanya öncülü­ğünde düzenlenen Baıulung Konfe/mısı fikri,
ilk defa, sömürgeci ülkelerin kınandığı “Ko-lombo Konferansı”nda
Endonezya Başbakanı Ali Sastroamidijojo tarafından ortaya atılmış­tı. 29 Asya
ve Afrika ülkesinin temsilcilerini bi­raraya getiren Bandung Konferansı’na,
Güney ve Kuzey Kore, Güney Afrika Cumhuriyeti, İs­rail ve Milliyetçi Çin davet
edilmedi. Bu kon­feransın temel amacı, “sömürgeciliği reddet-

mek, milletlerarası
barışı istemek, insan hakla­rını savunmak, meseleleri tarafsızlık içinde çö­zümleme
kararlannı duyurmak; eski sömürge ülkelerinin artık bağımsız ülkeler
olduklarını ve Batılı büyük devletlerin bu bölgelerde ve milletlerarası
meselelerde tekellerini yitirdik­lerini belirtmek; ‘Üçüncü Dünya’ adlı bir blok
oluşturup, bundan böyle dünyadaki siyasal ge­lişmelere ağırlıklarını koymak;
emperyalistle­re, bunların irili ufaklı bütün güçlerine karşı özgürlüğüne yeni
kavuşan yahut kavuşmaya çalışan ülkelerin siyasî işbirliğini gerçekleştir­mek;
tekellere karşı mücadelede ekonomik iş­birliğini ve dayanışmayı
sağlamak”u.

Bu amaç çerçevesinde
düzenlenen Uaıufung Konferansı, 18 Nisan 1955’tc başladı. Ban­dung ateşli
tartışmalara, uzun konuşmalara sahne oldu. Konferansa katılan ülkeler daha
görüşmelerin başında iki ayrı kampa ayrıldı: l.Grup tarafsızlık politikasına
karşı çıktı. 2.G-rup ise taraflılığı şiddetle kınadı. Türkiye l.G-rupta yer
alarak tarafsızlık politikasına karşı çıktı ve Kuzeyden gelecek tehlikeye karşı
Batı kamplarını gösterdi. Bu görüşü paylaşan ya da paylaşmaya meyilli olan ve
1.Grupla yer alan ülkelerin başını, Türkiye’nin yanı sıra Pakis­tan, İrak ve
Seylan çekti. Bu ülkeleri Balı yan­lısı olmakla suçlayan, tarafsızlık
politikasına sarılan, taraflılığı kınayan, Batı karşıtı olan ve bağlantısızlığı
savunan ülkelerin başında ise Hindistan, Birmanya,Mısır, Çin Halk Cumhu­riyeti
ve Endonezya yer aldı.

Bütün bu çelişkili
durumlara ve anlaşmazlık­lara rağmen konferansla bazı sonuçlar söz bir­liği ile
karar altına alındı. Bütün sömürgeci ül­keleri ve emperyalistleri açıkça ve
şiddetle protesto etmek, milletlerarası İlişkilerde yeni milletlerin bağımsızlığını
tanımak ve ırkçılığı kınamak; konferansa katılan ülkelerin, emper­yalist
ülkelerden ayrı olarak bağımsız bir poli­tika izlemelerini sağlamak;
toplumlararası ikti­sadî ve kültürel ilişkileri geliştirmek; İsrail’e karşı
Filistin halkının haklarını korumak, onla­rı propaganda ve maddî alanda
desteklemek; konferansa katılan ülkelerin arasındaki işbirli­ğini ne pahasına
olursa olsun savunup sürdür­mek” gibi sonuçlar, karar altına alınan
ilkclerin başında yer aldı. Bu kararların yanı sıra, birlikteliğin ne kadar
önemli olduğu da ülke­lerce farkedildi. Arkasından daha büyük bir iş­birliğinin
gerçekleştirilmesinin gerekli olduğu hararetle belirtildi. 10 maddelik bir
bildirge, toplantı sonucunda açıklanmak üzere oybirli­ği ile kabul edildi.
Bandung Konferansı, ayrıca Ban ve Doğu blokları karşısında yer alabile­cek yeni
bir anlayışın, yani “bağlantısızlık” fik­rînin ortaya çıkmasına da Ön
ayak oldu.

Adem KANDEMİR