BANDUNG KONFERANSI
BANDUNG KONFERANSI
Ekonomik ve siyasî açıdan
bağımlı, açık ya da yarı sömürge olan Asya-Afrika milletlerini Nisan 1955’tc
Endonezya’nın Bandung şehrinde biraraya getiren toplantı. Endonezya, Hindistan,
Seylan, Pakistan ve Birmanya öncülüğünde düzenlenen Baıulung Konfe/mısı fikri,
ilk defa, sömürgeci ülkelerin kınandığı “Ko-lombo Konferansı”nda
Endonezya Başbakanı Ali Sastroamidijojo tarafından ortaya atılmıştı. 29 Asya
ve Afrika ülkesinin temsilcilerini biraraya getiren Bandung Konferansı’na,
Güney ve Kuzey Kore, Güney Afrika Cumhuriyeti, İsrail ve Milliyetçi Çin davet
edilmedi. Bu konferansın temel amacı, “sömürgeciliği reddet-
mek, milletlerarası
barışı istemek, insan haklarını savunmak, meseleleri tarafsızlık içinde çözümleme
kararlannı duyurmak; eski sömürge ülkelerinin artık bağımsız ülkeler
olduklarını ve Batılı büyük devletlerin bu bölgelerde ve milletlerarası
meselelerde tekellerini yitirdiklerini belirtmek; ‘Üçüncü Dünya’ adlı bir blok
oluşturup, bundan böyle dünyadaki siyasal gelişmelere ağırlıklarını koymak;
emperyalistlere, bunların irili ufaklı bütün güçlerine karşı özgürlüğüne yeni
kavuşan yahut kavuşmaya çalışan ülkelerin siyasî işbirliğini gerçekleştirmek;
tekellere karşı mücadelede ekonomik işbirliğini ve dayanışmayı
sağlamak”u.
Bu amaç çerçevesinde
düzenlenen Uaıufung Konferansı, 18 Nisan 1955’tc başladı. Bandung ateşli
tartışmalara, uzun konuşmalara sahne oldu. Konferansa katılan ülkeler daha
görüşmelerin başında iki ayrı kampa ayrıldı: l.Grup tarafsızlık politikasına
karşı çıktı. 2.G-rup ise taraflılığı şiddetle kınadı. Türkiye l.G-rupta yer
alarak tarafsızlık politikasına karşı çıktı ve Kuzeyden gelecek tehlikeye karşı
Batı kamplarını gösterdi. Bu görüşü paylaşan ya da paylaşmaya meyilli olan ve
1.Grupla yer alan ülkelerin başını, Türkiye’nin yanı sıra Pakistan, İrak ve
Seylan çekti. Bu ülkeleri Balı yanlısı olmakla suçlayan, tarafsızlık
politikasına sarılan, taraflılığı kınayan, Batı karşıtı olan ve bağlantısızlığı
savunan ülkelerin başında ise Hindistan, Birmanya,Mısır, Çin Halk Cumhuriyeti
ve Endonezya yer aldı.
Bütün bu çelişkili
durumlara ve anlaşmazlıklara rağmen konferansla bazı sonuçlar söz birliği ile
karar altına alındı. Bütün sömürgeci ülkeleri ve emperyalistleri açıkça ve
şiddetle protesto etmek, milletlerarası İlişkilerde yeni milletlerin bağımsızlığını
tanımak ve ırkçılığı kınamak; konferansa katılan ülkelerin, emperyalist
ülkelerden ayrı olarak bağımsız bir politika izlemelerini sağlamak;
toplumlararası iktisadî ve kültürel ilişkileri geliştirmek; İsrail’e karşı
Filistin halkının haklarını korumak, onları propaganda ve maddî alanda
desteklemek; konferansa katılan ülkelerin arasındaki işbirliğini ne pahasına
olursa olsun savunup sürdürmek” gibi sonuçlar, karar altına alınan
ilkclerin başında yer aldı. Bu kararların yanı sıra, birlikteliğin ne kadar
önemli olduğu da ülkelerce farkedildi. Arkasından daha büyük bir işbirliğinin
gerçekleştirilmesinin gerekli olduğu hararetle belirtildi. 10 maddelik bir
bildirge, toplantı sonucunda açıklanmak üzere oybirliği ile kabul edildi.
Bandung Konferansı, ayrıca Ban ve Doğu blokları karşısında yer alabilecek yeni
bir anlayışın, yani “bağlantısızlık” fikrînin ortaya çıkmasına da Ön
ayak oldu.
Adem KANDEMİR